ვიკიპედია

გოტჰოლდ ეფრაიმ ლესინგი

გოტჰოლდ ეფრაიმ ლესინგი (დ. 22 იანვარი. 1729, კამენცი, საქსონია — გ. 15 თებერვალი 1781, ბრაუნშვაიგი) — გერმანელი მწერალი, განმანათლებელი. გერმანული კლასიკური ლიტერატურის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. სწავლობდა ლაიფციგისა და ვიტენბერგის უნივერსიტეტებში. 1767-1769 იყო ჰამბურგის ეროვნული თეატრის რეცენზენტი. 1770-იდან სიკვდილამდე მუშაობდა ბრაუნშვაიგის ჰერცოგის ბიბლიოთეკაში.

გოტჰოლდ ეფრაიმ ლესინგი
გერმ. Gotthold Ephraim Lessing
დაბადების თარიღი 22 იანვარი, 1729(1729-01-22)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13]
დაბადების ადგილი კამენცი, საქსონიის საკურფიურსტო, საღვთო რომის იმპერია[1] [14]
გარდაცვალების თარიღი 15 თებერვალი, 1781(1781-02-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [15] [11] [12] [13] (52 წლის)
გარდაცვალების ადგილი ბრაუნშვაიგი, ბრაუნშვაიგ-ლიუნებურგი, საღვთო რომის იმპერია[1] [14]
დასაფლავებულია ბრაუნშვაიგი
საქმიანობა ლირიკოსი, ფილოსოფოსი[16] [17] [13] , დრამატურგი[13] , პოეტი[13] , ბიბლიოთეკარი[16] , თეოლოგი, დრამატურგი[18] , ლიტერატურული კრიტიკოსი, ჟურნალისტი, მწერალი[13] [19] , კრიტიკოსი[13] და ხელოვნებათმცოდნე[20]
ენა გერმანული ენა
მოქალაქეობა საქსონიის საკურფიურსტო
ალმა-მატერი ლაიფციგის უნივერსიტეტი და ჰალე-ვიტენბერგის უნივერსიტეტი
ჟანრი დრამა
Magnum opus მის სარა სამფსონი, ნათან ბრძენი, ემილია გალოტი და Laocoön, an essay on the limits of painting and poetry
მეუღლე ევა კენიგი
ხელმოწერა

მოღვაწეობა

რედაქტირება

გერმანული ფილოსოფიისა და საზოგადოებრივი აზრის განვითარებაში ჯეროვანი მნიშვნელობა ენიჭება ლესინგის ადრინდელ ლიტერატურულ ნიმუშებსა და კრიტიკულ გამოკვლევებს. პირველსავე პიესებში „ახალგაზრდა მეცნიერი" (1747-1748), „ქალთა მოძულე" (1748), „შინაბერა" (1748), „ებრაელები" (1749), „თავისუფლად მოაზროვნე" (1749) და სხვ., აგრეთვე იგავ-არაკებში, ლექსებში, ეპიგრამებსა და პუბლიცისტურ გამოსვლებში ლესინგი წარმოდგება როგორც აბსოლუტიზმის იდეოლოგიის წინააღმდეგ მებრძოლი და დემოკრატიული ფენების ინტერესების დამცველი მწერალი. ლესინგის ადრინდელი კომედიებს ეტყობა ი. გოტშედის მიერ დანერგილი კლასიციზმის პოეტიკის გავლენა, რომელსაც მწერალმა მალე დააღწია თავი; შემდგომში იგი ილაშქრებდა კიდევაც კლასიცისტური ლიტერატურის წინააღმდეგ. ეს ტენდენცია გამოჩნდა ტრაგედიაში „მის სარა სამფსონი" (1755), კომედიაში „მინა ფონ ბარნჰელმი" (1767). ლესინგი დაუპირისპირდა მეშჩანური დრამის იდეურ-პოლიტიკურ შეზღუდულობას. პოლიტიკურად და სოციალურად კიდევ უფრო გამახვილებულია ტრაგედია „ემილია გალოტი" (1772). ლესინგის უკანასკნელი პიესა „ნათან ბრძენი" (1779) მიმართულია რეაქციის წინააღმდეგ.

ლესინგის მსოფლმხედველობისათვის ნიშანდობლივი მატერიალური ტენდენციები მკვეთრად გამოჩნდა მის ესთეტიკურ ხასიათის შრომებში. "წერილებში უახლესი გერმანული ლიტერატურის შესახებ" (1759-65) მან საბოლოოდ უარყო ფრანგული კლასიცისტური დრამატურგია და ორიენტაცია აიღო შექსპირის დემოკრატიულ, რეალისტურ დრამატურგიაზე, აგრეთვე ფაუსტის შესახებ შექმნილ გერმანულ ხალხურ დრამაზე. კლასიციზმის წინააღმდეგ ილაშქრებდა "ჰამბურგის დრამატურგიაშიც" (ტ. 1-2, 1767-1769) და სხვ. მნიშვნელოვანია ლესინგის ნაშრომები "ლაოკოონი ანუ პოეზიასა და მხატვრობას შორის არსებული საზღვრების შესახებ" (1766), "მსჯელობანი იგავ-არაკის თაობაზე" (1759), "ანტიკვარული შინაარსის წერილები" (1768-1769), "ერნსტი და ფალკი" (1778) და სხვ., რომლებშიც დამუშავებულია რელიგიური, მორალური, ფილოსოფიური, ლიტერატურული, კულტურული საკითხები.

 
ლესინგის სასაფლაო

ქართულ ენაზე უკვე XIX საუკუნეში ითარგმნა "ემილია და გალოტი" და "ნათან ბრძენი". ლესინგის თეორიული შეხედულებებს დიდად აფასებდნენ ქართული საზოგადოების თავკაცები. ი. ჭავჭავაძე ლესინგს იხსენიებს "სახელოვან გერმანელ კრიტიკოსად", "მთელს ქვეყანაში სახელგანთქმულ გერმანელად", ხოლო მის "ლაოკოონს" - "სახელოვან თხზულებად". გ. წერეთელს ეს შრომა ლიტერატურის სფეროში ღირებულებათა საზომად მიაჩნდა. ლესინგის ცხოვრებასა და მოღვაწეობას საკმაოდ დიდი შრომა უძღვნა ხომლელმა(რომანოზ ფანცხავამ) ჟურნალ "აკაკის თვიურ კრებულში" (1899, № 3-5) სათაურით "გოტგოლდ ლესინგი". ლესინგის პიესებიდან ქართულ სცენაზე დაიდგა "ემილია გალოტი" (1962, გორის სახელმწიფო თეატრში) და "ნათან ბრძენი" (1976, რუსთაველის სახელმწიფო აკადემიურ თეატრში). გამოიცა ლესინგის პიესების ერთტომეული.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

ლიტერატურა

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Redlich C. C. Lessing, Gotthold Ephraim // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1884. — ტ. 19. — S. 756–802.
  2. ↑ 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 Müller J. Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4.0 4.1 RKDartists
  5. ↑ 5.0 5.1 SNAC — 2010.
  6. ↑ 6.0 6.1 ბროდვეის ინტერნეტ მონაცემთა ბაზა — 2000.
  7. ↑ 7.0 7.1 IMSLP — 2006.
  8. ↑ 8.0 8.1 Discogs — 2000.
  9. ↑ 9.0 9.1 filmportal.de — 2005.
  10. ↑ 10.0 10.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  11. ↑ 11.0 11.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  12. ↑ 12.0 12.1 Internet Philosophy Ontology project
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 The Fine Art Archive — 2003.
  14. ↑ 14.0 14.1 Лессинг Готхольд Эфраим // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  15. ↑ Caygill H. Lessing, Gotthold Ephraim // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T050615
  16. ↑ 16.0 16.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118572121 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  17. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13678860110055063
  18. ↑ http://journals.cambridge.org/article_S0266464X07280091
  19. ↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  20. ↑ Dictionary of Art Historians
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=გოტჰოლდ_ეფრაიმ_ლესინგი&oldid=4684230“-დან