გაზაფხული
გაზაფხული — წელიწადის დრო, რომელიც დედამიწის ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში გრძელდება გაზაფხულის ბუნიობის მომენტიდან (20 ან 21 მარტი) ზაფხულის მზებუდობის მომენტამდე (21 ან 22 ივნისი).
ასტრონომიული გაზაფხული
რედაქტირებაეკლიპტიკის მიმართ დედამიწის დახრილი ბრუნვის ღერძი, მზესთან მიმართებაში წარმოშობს წელიწადის დროებს. როდესაც საუბარია წელიწადის დროებზე, პირობითად ივარაუდება, რომ საუბარი გვაქვს ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში არსებულ წელიწადის დროზე, თუმცა არ დაგვავიწყდეს, რომ ამავდროულად სამხრეთ ნახევარსფეროში წელიწადის დრო სარკისებულად იცვლება. მაშინ როდესაც გაზაფხულის თვეებში ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში გაზაფხულია, სამხრეთ ნახევარსფეროში შემოდგომაა და პირიქით. ჩვენი პლანეტის დახრილობიდან გამომდინარე, გაზაფხული იწყება მაშინ, როდესაც დღე-ღამის განმავლობაში, დღის ხანგრძლივობა იწყებს ღამის გახანგრძლივობაზე გადაჭარბების პროცესს (გაზაფხულის ბუნიობა) და სრულდება მაშინ, როდესაც აღნიშნული გადაჭარბება აღწევს თავის მაქსიმუმს (ზაფხულის მზებუდობა).
გაზაფხულის ბუნიობაზე, მართალია დედამიწის დახრილი ღერძი ეკლიპტიკურად ისევ დახრილია, მაგრამ სივრცულად მზე-დედამიწის მონაკვეთთან მიმართებაში მართობულია. ამ დროს მზე დედამიწის ეკვატორის ზენიტში იმყოფება და აცხუნებს მას, ხოლო ეკვატორის ჩრდილოეთ და სამხრეთ ნახევარსფეროებს კი თანაბარზომიერად. შემდეგ, დედამიწა ორბიტაზე გადაადგილებისას ნელნელა ინაცვლებს ისეთ პოზიციაზე, როდესაც დედამიწის ღერძული დახრილობის გამო მზე ზენიტშია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროზე. დედამიწა, როგორც კი მიაღწევს ისეთ მდებარეობას, როდესაც მისი ჩრდილოეთ ნახევარსფერო უკიდურესად იქნება გადახრილი მზის მიმართ, ეს მოასწავებს დღის ხანგრძლიოვობის ღამეზე მაქსიმალური გადაჭარბების ნიშნულს, ანუ დგება ზაფხულის მზებუდობა. აღნიშნული მონენტის გადალახვისთანავე იწყება დღის ხანგრძლოვის შემცირება და ღამის ზრდა, რაც მოასწავებს ზაფხულის დაწყებას.
-
ზაფხულის მზებუდობა (ჩრდილოეთი ნახევარსფერო გადახრილია მზის მიმართ)
-
გაზაფხულისა და შემოდგომის ბუნიობა (დედამიწის ღერძი კვლავ დახრილია და იმყოფება ხედვის ვერტიკალურ სიბრტყეში)
-
ზამთრის მზებუდობა (სამხრეთი ნახევარსფერო გადახრილია მზის მიმართ)
კალენდარული გაზაფხული
რედაქტირებაჩვეულებრივ ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში გაზაფხულის თვეებია:
ხოლო სამხრეთ ნახევარსფეროში გაზაფხული შემდეგ თვეებში უწევს:
გაზაფხულის დროს დღე დიდდება და თბება. ხეებზე კვირტები ისკვნება. მიწიდან ბალახი ამოდის. იწყება მცენარეთა ზრდის განახლება.
ზამთარში, თბილ ქვეყნებში გაფრენილი ფრინველები ბრუნდებიან, ბუდეებს იკეთებენ და კვერცხებს დებენ.
ცხოველები მეწყვილეს ეძებენ და შთამომავლობას ამრავლებენ.
გალერეა
რედაქტირება-
აყვავებული ალუბლის ხე
-
ბურბუშელა
-
არგენტინული ჩვეულება გაზაფხულის დაწყების დღეს ყვითელი ყვავილების ჩუქების, როგორც სიხარულის, ენერგიისა და ოპტიმიზმის სიმბოლო
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 624.