ბამიანი
ბამიანი[1] (დარი. بامیان Bāmiyān) — ქალაქი ავღანეთის ცენტრალურ ნაწილში, ბამიანის პროვინციის ადმინისტრაციული ცენტრი. 125 ათ. მცხოვრები (2005). მდებარეობს ბაბის ქედის ძირში, ზღვის დონიდან 3000 მეტრზე მაღლა, მდინარე ბამიანზე (ყურდუზის აუზი), ქაბულიდან 130 კილომეტრით ჩრდილო-დასავლეთით. ცნობილია ახ. წ. I საუკუნიდან, ძველჩინურ წერილობით მოწმობებში გვხვდება V საუკუნიდან. VII საუკუნეში არაბთა მიერ დაპყრობამდე ბუდიზმის მნიშვნელოვანი ცენტრი იყო. ბამიანის სიახლოვეს შემორჩენილია I–VIII საუკუნის კლდეში ნაკვეთი ბუდისტური სამონასტრო კომპლექსი. 2000-ზე მეტი გროტი (ტაძრები, კელიები, შეკრების დარბაზები და სხვა გამოქვაბულები) ერთმანეთთან დაკავშირებულია კიბეებითა და გადასასვლელებით; მორთულია ბუდას ქანდაკებებით, მოხატულობებითა და ქვაში ამოჭრილი ორნამენტებით. განსაკუთრებით ცნობილია ბუდას ორი გიგანტური ქანდაკება (35 და 53 მეტრი, II–III სს. და V ს.), რომლებიც ქვის ნიშებშია გამოკვეთილი (2001 წლის მარტში თითქმის მთლიანად გაანადგურეს თალიბებმა). ბამიანის სიძველეები წარმოადგენს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლებს. ქალაქში არის ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი.
| ქალაქი | |
|---|---|
|
ბამიანი | |
 | |
| ქვეყანა |
 ავღანეთი |
| პროვინცია | ბამიანი |
| კოორდინატები | 34°49′00″ ჩ. გ. 67°49′00″ ა. გ. / 34.81667° ჩ. გ. 67.81667° ა. გ. |
| დაარსდა | ძვ. წ. 2800 |
| ფართობი | 35 კმ² |
| ცენტრის სიმაღლე | 3000 მ |
| მოსახლეობა | 125 000 კაცი (2005) |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4:30 |
  | |
ლიტერატურა რედაქტირება
- Hackin J. Nouvelles recherches archéologiques а̀ Ba̅miya̅n. P., 1933;
- Ba̅miya̅n: art and archaeological researches on the Buddhist cave temples in Afghanistan, 1970–1978 / Ed. by T. Higuchi: In 4 vol. Kyoto, 1983;
- БАМИАН // Большая российская энциклопедия. т. 2. — М., 2005. — стр. 737.