ბალდუინ II იერუსალიმელი
ბალდუინ II (ფრანგ. Baudouin de Bourg) (დ. 1060 — გ. 21 აგვისტო, 1131) — ედესის მეორე გრაფი 1100–1118 წლებში და იერუსალიმის სამეფოს მესამე მეფე 1118–1131 წლებში.
| ბალდუინ II იერუსალიმელი | |
|---|---|
| Baudouin II de Bourg | |
 ბალდუინ II, XIX საუკუნის ნახატი | |
| ედესის მეორე გრაფი | |
| მმართ. დასაწყისი: | 1100 |
| მმართ. დასასრული: | 1118 |
| წინამორბედი: | ბალდუინ I |
| მემკვიდრე: | ჟოსლინ I |
| იერუსალიმის მესამე მეფე | |
| კორონაცია: | 14 აპრილი, 1118 |
| მმართ. დასაწყისი: | 14 აპრილი, 1118 |
| მმართ. დასასრული: | 21 აგვისტო, 1131 |
| წინამორბედი: | ბალდუინ I |
| მემკვიდრე: | მელისენდა |
| რეგენტი: |
ესტაშ დე გრენიე გიიომ დე ბიური |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 1060 |
| დაბ. ადგილი: | საფრანგეთი |
| გარდ. თარიღი: | 21 აგვისტო, 1131 |
| გარდ. ადგილი: | იერუსალიმი |
| მეუღლე: | მორფია მელიტენელი |
| შვილები: |
მელისენდა ალისა ჰოდერნა იოვეტა |
| მამა: | ჰუგო I |
| დედა: | მელისენდა მონტლჰერელი |
| რელიგია: | კათოლოკობა |
ბიოგრაფია
რედაქტირებამამამისი ჰუგო I რეთელის გრაფი, ხოლო დედამისი მელისენდა მონლერი იყო. მას ჰყავდა ორი უფროსი ძმა: გერვეისი და მანასესი; და ორი და: მატილდა და ჰოდირნა. ბალდუინი იყო ევსტასე III ბულონელის, ჟოფრუა ბულონელის და ბალდუინ ბულონელის შორეული ნათესავი. 1096 წელს ბალდუნმა მიატოვა სამშობლო და გაჰყვა თავის ბიძაშვილებს პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობაში.
ედესის გრაფი
რედაქტირებაჯვაროსნული ლაშქრობის შემდეგ, ბალდუინ ბულონელი ედესის პირველი გრაფი გახდა, ხოლო ბალდუინ დე ბურგი, ანტიოქიასა და ედესას შორის ელჩი. ის ასევე ანტიოქიის რეგენტი იყო, როდესაც მთავარი ბოემონდი დატყვევებული იყო (1100). ამავე წელს ბალდუინ ბულონელი იერუსალიმის მეფეც გახდა, მას შემდეგ, რაც ჟოფრუა გარდაიცვალა. 1101 წელს, ბალდუინი დაქორწინდა სომეხ პრინცესაზე, მორფია მელიტენელზე. ასევე დაეხმარა ბოემონდს ტყვეობიდან გახწევაში.
1102 წელს ბალდუინი და ანტიოქიის რეგენტი ტენკრედი დაეხმარნენ იერუსალიმის მეფე ბალდუინ I-ს ასკალონის ბრძოლაში. 1104 წელს ედესაში შეიჭრნენ თურქები. ანტიოქიის დახმარებით ბალდუინი მათ წინ გადაუდგა, მაგრამ დამარცხდა ჰარანის ბრძოლაში და დაატყვევეს. ტანკრედი გახდა ედესის რეგენტი. ბოემონდმა გამოსასყიდის სანაცვლოდ გადასცა სელჩუკებს საკუთარი სელჩუკი ტყვეები, ნაცვლად იმისა, რომ გაეცვალა ბალდუინში. იგი გადაიყვანეს მოსულში საიდანაც 60 000 დინარის ფასად გამოისყიდა ჟოსლინ ქორთნეიმ. ბალდუინს ბრძოლა დასჭირდა ძალაუფლების დასაბრუნებლად და საბოლოოდ მან დაამარცხა ტანკრედი.
იერუსალიმის მეფე
რედაქტირებაბალდუინ I-ის გარდაცვალების შემდეგ იერუსალიმის გვირგვინი შესთავაზეს მის ძმას, ევსტასეს, მაგრამ ჟოსლინ ქორთნეიმ განაცხადა, რომ ახალი მეფე ბალდუინ ბურქი უნდა გამხდარიყო. ჟოსლინის ეს წინადადება მოულოდნელი აღმოჩნდა, იმიტომ რომ ბალდუინმა გრაფობისას ჟოსლინი ედესიდან გააძევა 1113 წელს. იერუსალიმის მეფე ბალდუინი გახდა, როგორც ბალდუინ II. კორონაცია შედგა აღდგომა დღეს, 1118 წლის 14 აპრილს.
მისი ტახტზე ასვლის დროს სამეფოში თურქ-სელჩუკები და ეგვიპტელი ფატიმიანები თარეშობდნენ. მან მოახერხა მათი ქვეყნიდან გაძევება. 1119 ჯვაროსანთა ტერიტორიაზე შეჭრილი მუსლიმების გასანადგურებლად დაიძრნენ ანტიოქელები და ბალდუინი იერუსალიმის ჯარით. ანტიოქიიის სარდალი როჯერ ანტიოქელი არ დაელოდა ბალდუინს და წავიდა მარტო. ბრძოლაში, რომელსაც სისხლის ველი ეწოდა ანტიოქელები დამარცხდნენ. ერთი წლის შემდეგ ბალდუინმა მოახერხა სელჩუკთა გაძევება. ბალდუინის მეფობისას დაარსდა ტამპლიერთა ორდენი. ტამპლიერები და ჰოსპიტალიერები ბევრჯერ დაეხმარნენ მას მუსლიმთა წინააღმდეგ ბრძოლაში. იოანე ბატონიშვილის „კალმასობა“-ში დაცული ცნობის თანახმად, 1119 წელს ბალდუინი საიდუმლოდ შეხვდა საქართველოს მეფეს — დავით IV-ს.[1] 1120 წელს იერუსალიმის სამეფოში შეიქმნა პირველი წერილობითი კანონები.
1122 წელს ჟოსლინ I, რომელიც ბალდუინის შემდეგ ედესის გრაფი გახდა, დაატყვევეს ბელეკ ღაზის წინააღმდეგ ბრძოლისას. ბალდუინი გაეშურა ედესისკენ რათა ედესის რეგენტი გამხდარიყო, მაგრამ ისიც დაატყვევეს გარგარის ციხის ახლოს ბრძოლისას. იერუსალიმის რეგენტი გახდა ევსტასე გრენირი. მან დაამარცხა ეგვიპტელი ფატიმიდები იბნის ბრძოლაში. 1124 წელს ჟოსლინი ქართველების დახმარებით გათავისუფლდა ტყვეობიდან. ბალდუინი გამოისყიდა ჟოსლინის შვილმა, ჟოსლინ II-მ. ამ დროს ჯვაროსნებმა, ვენეციის ფლოტის დახმარებით დაიპყრეს ტვიროსი. ამის შემდეგ სანაპირო ქალაქებში უამრავი იტალიელი და ვენეციელი ვაჭარი ჩამოვიდა ევროპიდან. ისინი გათავისუფლებულნი იყვნენ გადასახადებისგან.
1125 წელს ბალდუინმა მოიხმო იერუსალიმის ყველა რაინდი და დაამარცხა რიცხვობრივად ბევრად დიდი სელჩუკთა არმია აზაზის ბრძოლაში. ამის შემდეგ ედესა და ანტიოქია გათავისუფლდნენ სელჩუკთა თავდასხმებისგან. ბრძოლაში გამარჯვებულმა ბალდუინმა გადაწყვიტა ალეპოზე შეტევა, მაგრამ ალეპო და მოსული გაერთიანდა ზენგის მიერ 1128 წელს. 1126 წელს ბალდუინი ტამპლიერთა დახმარებით გაემართა დამასკოსკენ, მაგრამ ალყა მალევე მოხსნა. 1131 წელს ბალდუინი ავად გახდა და 21 აგვისტოს გარდაიცვალა.
ოჯახი
რედაქტირებამას ჰყავდა ოთხი ქალიშვილი:
- მელისენდა დაქორწინდა ფულკზე და ერთად მართავდნენ იერუსალიმს
- ალისა, დაქორწინდა ბოემონდ II ანტიოქიელზე
- ჰოდერნა, დაქორწინდა რაიმონდ II-ზე, ტრიპოლის გრაფზე
- იოვეტა
ლიტერატურა
რედაქტირება
- William of Tyre, A History of Deeds Done Beyond the Sea, trans. E. A. Babcock and A. C. Krey. Columbia University Press, 1943.
- Hans Mayer, The Crusades. Oxford University Press, 1965.
- Alan V. Murray, The Crusader Kingdom of Jerusalem: A Dynastic History 1099-1125. Prosopographia & Genealogia, 2000.
- Steven Runciman, A History of the Crusades, Vol. II: The Kingdom of Jerusalem. Cambridge University Press, 1952.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ მ. ლორთქიფანიძე, ო. ჯაფარიძე, დ. მუსხელიშვილი, რ. მეტრეველი (2012). საქართველოს ისტორია ოთხ ტომად, ტ. II — საქართველო IV საუკუნიდან XIII საუკუნემდე. თბილისი: პალიტრა L, გვ. 409. ISBN 978-9941-19-585-3.