აღდგომა

აღდგომა (ბერძ. πάσχα, ებრ. פסח) — უძველესი და უდიდესი ქრისტიანული დღესასწაული, რომელიც აღინიშნება ახალი სტილით 4 აპრილსა და 8 მაისს შორის ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომასთან დაკავშირებით. აღდგომას უძღვის 40-დღიანი მარხვა, საეკლესიო სამზადისი, აღსარება და ზიარება, ვნების კვირა. ქრისტიანთათვის ესაა ზეიმთა ზეიმი, აღმნიშვნელი მესიის მოვლინებისა, რაზედაც მოსეს ხალხი ეგვიპტის მონობიდან თავის დაღწევის შემდეგ ოცნებობდა, რასაც ბიბლიური წინასწარმეტყველნი ქადაგებდნენ და რაც სინედრიონის ნებით ჯვარცმული ქრისტეს სახით განხორციელდა.

აღდგომა
ქრისტეს აღდგომა, ანდრია რუბლიოვის 1408—1410 წ.წ. დაწერილი ხატი.
2022 წელს	17 აპრილი (დასავლური ტრადიციით) 24 აპრილი (აღმოსავლური ტრადიციით)
2023 წელს	9 აპრილი (დასავლური ტრადიციით) 16 აპრილი (აღმოსავლური ტრადიციით)
2024 წელს	31 მარტი (დასავლური ტრადიციით) 5 მაისი (აღმოსავლური ტრადიციით)

თავდაპირველად მხოლოდ ვნების დღეებს ზეიმობდნენ. მხოლოდ IV საუკუნეში მიეცა აღდგომის დღესასწაულს თანამედროვე სახე. ნიკეის პირველმა მსოფლიო საეკლესიო კრებამ 325 წელს დაადგინა ზეიმის აღნიშვნა გაზაფხულის ბუნიობის მომდევნო კვირას, იუდეველთა პასექის დასასრულს, უთუოდ მისგან განცალკევებით და კვირის ბოლოს. ეს შუალედი ხვდება ახალი სტილით 4 აპრილიდან 8 მაისამდე. შესაბამისად, აღდგომა მოძრავი დღესასწაულების კატეგორიას განეკუთვნება.

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედიის თანახმად, აღდგომის ზეიმი, უძველეს მესაქონლეთა და შემდეგ მიწათმოქმედთა საგაზაფხულო, საყოველთაო განახლების დღესასწაულია, რომელიც უშორესი ძირებით წარმართულ რელიგიებს უნდა უკავშირდებოდეს, სადაც ის ბუნების კვდომას და აღდგომას განასახიერებს.

აღდგომის დღის გამოთვლა

მართლმადიდებლური აღდგომის თარიღი მოძრავია. იგი მიიღო ნიკეის მსოფლიო საეკლესიო კრებამ, რომელზეც დადგინდა, რომ აღდგომა უნდა იდღესასწაულებოდეს ერთდროულად ყველა ეკლესიაში, ე. ი. პირველი კვირადღეს სავსე მთვარიდან გაზაფხულის ბუნიობის შემდეგ. იმ შემთხვევაში, თუ აღნიშნული დღე დაემთხვევა ებრაელთა პასექს, მაშინ უნდა აღინიშნოს შემდეგ კვირა-დღეს.

ცნობილი გერმანელი მათემატიკოსის კარლ ფრიდრიხ გაუსის მიერ გამოყვანილ იქნა ფორმულები, რომელთა მიხედვითაც ქრისტიანული პასექის დღე (ძვ. სტილით) შემდეგნაირად განისაზღვრება:

გამოთვლა მათემატიკური ფორმულებით

კალენდარული წლის რიგითი ნომერი $(N)$ უნდა გაიყოს $19$-ზე, $4$-ზე და $7$-ზე, ხოლო გაყოფის შედეგად მიღებული ნაშთები კი შესაბამისად $a$,$b$ და $c$-თი ავღნიშნოთ. შემდეგ სიდიდე $19a+15$ უნდა გაიყოს $30$-ზე, ნაშთი ავღნიშნოთ $d$-თი, რის შედეგადაც გამოსახულება $2b+4c+6d+6$ უნდა გაიყოს $7$-ზე, ნაშთი კი ავღნიშნოთ $e$-თი. საბოლოოდ მივიღებთ, რომ აღდგომის დღე 1) თუ $d+e<10$, მაშინ აღდგომა მარტის თვეში იქნება და $A=22+(d+e)$ ან 2) თუ $d+e>10$, მაშინ აღდგომა აპრილის თვეში იქნება და $A=(d+e)-9$.

მაგალითისათვის 2015 წლის აღდგომის თარიღი ასე გამოითვლება:

$2015/19=106$ მთელი $1/19$ ანუ $a=1$

$2015/4=503$ მთელი $3/4$ ანუ $b=3$

$2015/7=287$ მთელი $6/7$ ანუ $c=6$

$d=(19*a+15)/30=(19*1+15)/30=1$ მთელი $4/30$ ანუ $d=4$

$e=(2b+4c+6d+6)/7=(2*3+4*6+6*4+6)/7=8$ მთელი $4/7$ ანუ $e=4$

$d+e=4+4=8<10$ აღდგომა იქნება მარტის თვეში.

$A=22+(d+e)=22+8=30$

ე. ი. 2015 წელს აღდგომა დღე მოუწევს 30 მარტს (ძვ. სტილით).

გამოთვლა Excel-ის ფორმულით

ზემოთ მოყვანილი ფორმულების გათვალისწინებით შესაძლებელია Microsoft Excel-ის სივრცეში შეიქმნას აღდგომის ძვ. სტ. დაანგარიშების ფორმულა ნებისმიერი თარიღისათვის, რომლებიც გამოიყურება შემდეგნაირად:

=DATE(A1,IF(MOD((2*MOD(A1,4)+4*MOD(A1,7)+6*MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)+6),7)+MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)<10,3,4),IF(MOD((2*MOD(A1,4)+4*MOD(A1,7)+6*MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)+6),7)+MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)<10,22+MOD((2*MOD(A1,4)+4*MOD(A1,7)+6*MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)+6),7)+MOD((19*MOD(A1,19)+15),30), MOD((2*MOD(A1,4)+4*MOD(A1,7)+6*MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)+6),7)+MOD((19*MOD(A1,19)+15),30)-9))

სადაც: A1 — საძიებელი წელია.

მარადიული ცხრილი

აღდგომის „მარადიული ცხრილი“

შენიშვნა: ცხრილით მიღებული თარიღები შეესაბამება ძვ. სტილს.

აღდგომის დაანგარიშება „მარადიული ცხრილითაც“ შეიძლება.

ამ ცხრილით სარგებლობისას მოცემული კალენდარული წლის ნომერი (N) უნდა გაიყოს 28-ზე და 19-ზე. მიღებული ნაშთები უნდა მოვიძიოთ შესაბამისად ჰორიზონდალურ და ვერტიკალურ ველებში.

2015/28=71 მთელი 27/28 ანუ ჰორიზონტალურ ველში 28-ის განაყოფის ნაშთებში უნდა მოვძებნოთ რიცხვი 27.

2015/19=106 მთელი 1/19 ანუ ვერტიკალურ ველში 19-ის განაყოფის ნაშთებში უნდა მოვძებნოთ რიცხვი 1.

აღნიშნული ციფრები „27“ და „1“, ცხრილში იკვეთება 30 მარტის (ძვ. სტილით) ადგილას, რაც შეესაბამება ზევით გამოთვლებს.

ლიტერატურა

• სოხაძე ა., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 48.

• თვარაძე რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 261.

რესურსები ინტერნეტში

	აღდგომა ვიქსიკონში
	აღდგომა ვიკისაწყობში

• ქრისტეს აღდგომა (საბავშვო) დაარქივებული 2011-05-04 საიტზე Wayback Machine. ;
• წმინდა იოანე დამასკელი აღდგომის შესახებ;
• „მოველი აღდგომასა მკვდრეთით“ - გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანის დამატება ბავშვებისათვის“ დაარქივებული 2008-03-27 საიტზე Wayback Machine. ;
• რატომ არის აღდგომა და მასთან მიმართებაში მყოფი დღესასწაულები მოძრავი? www.tveni.ge;
• გამოთვალე აღდგომის თარიღი მოცემული წლისთვის დაარქივებული 2016-03-05 საიტზე Wayback Machine.