ასუნსიონი (კუნძული)
ასუნსიონი (ინგლ. Asuncion) — კუნძული მარიანას არქიპელაგში, წყნარ ოკეანეში. ეკუთვნის ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულებს და შედის ჩრდილოეთის კუნძულების მუნიციპალიტეტის შემადგენლობაში.
| მშობ. სახელი: ინგლ. Asuncion | |
|---|---|
 | |
| გეოგრაფია | |
| მდებარეობა | წყნარი ოკეანე |
| კოორდინატები | 19°41′33″ ჩ. გ. 145°24′13″ ა. გ. / 19.69250° ჩ. გ. 145.40361° ა. გ. |
| ფართობი | 7,31 კმ² |
| სიგრძე | 3,4 კმ |
| სიგანე | 2,6 კმ |
| უმაღლესი წერტილი | 891 მ |
| მუნიციპალიტეტი | ჩრდილოეთის კუნძულები |
| დემოგრაფია | |
| მოსახლეობა | დაუსახლებელი (2010) |
  | |
გეოგრაფია რედაქტირება
კუნძული ასუნსიონი მდებარეობს მარიანას არქიპელაგის ჩრდილოეთ ნაწილში. გარს ეკვრის წყნარი ოკეანის წყლები. კუნძულიდან 101 კმ-ში სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარეობს კუნძული აგრიხანი, 37 კმ-ში ჩრდილო-დასავლეთით — კუნძული მაუგი[1]. უახლოესი მატერიკი — აზია, მდებარეობს 2500 კმ-ში[2].
კუნძულ ასუნსიონს, როგორც მარიანის არქიპელაგის სხვა კუნძულებს, აქვს ვულკანური წარმოშობა[2] და წარმოადგენს ასუნსიონის ვულკანის კონუსს[2]. ვულკანი ფორმით ასიმეტრიულია: ჩრდილო-აღმოსავლეთი ფერდოები უფრო ციცაბოა, ხოლო სამხრეთ-დასავლეთით დახრა თანდათანობითია და ნაკლებად შესამჩნევი[1][3]. სამხრეთი და დასავლეთი ფერდოები დაფარულია ვულკანური ფერფლით[3]. კუნძულის რელიეფი მთიანია, ციცაბო ფერდოებით და ღრმა ხეობებით. ასუნსიონის კუნძულის სიგრძე შეადგენს დაახლოებით 3,4 კმ-ს, სიგანე — 2,6 კმ-ს. კუნძულის უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან აღწევს 891 მეტრს[2]. ასუნსიონის კუნძულის ფართობი შეადგენს 7,31 კმ²-ს.
კლიმატი ნოტიო ტროპიკულია. კუნძულზე ხდება ვულკანური ამოფრქვევები და ციკლონები[2].
ვულკანების ზედა ფერდოებზე მდებარეობს მინდვრები და გვიმრების ნარგავები, ხოლო ხეობებში — ტროპიკული ტყეები[2]. კუნძულის ნაწილი დაფარულია ქოქოსის პალმებით (ქოქოსის პლანტაციების კვალი), ნესვის ხეებით, პანდანუსებით[1].
ისტორია რედაქტირება
კუნძულის პირველი ევროპელი აღმომჩენია ესპანელი, კათოლიკე მისიონერი დიეგო ლუის დე სანვიტორესი (ესპ. Diego Luis de Sanvitores), რომელმაც კუნძული აღმოაჩინა 1668 წელს[4]. შემდგომში კუნძული შევიდა ესპანეთის მფლობელობაში.
1899 წლის 12 თებერვალს ესპანეთმა მარიანას არქიპელაგი მიჰყიდა გერმანიის იმპერიას[5]. 1907 წლიდან კუნძული იყო გერმანიის ახალი გვინეის ნაწილი, რომელიც ემორჩილებოდა კაროლინის კუნძულების საოლქო ოფიცერს[5]. 1909 წლიდან 1912 წლის ჩათვლით ასუნსიონის კუნძულზე ხდებოდა ადგილობრივი ჩიტების დაჭერა ფრთების მოსაპოვებლად, რომელიც შემდგომში გამოიყენებოდა იაპონელთა და ევროპელთა ქუდების მორთულებისათვის[6].
1914 წლის 14 ოქტომბერს მარიანის არქიპელაგი ოკუპირებული იქნა იაპონელების მიერ. 1920 წელს კუნძულებზე დაწესდა ერთა ლიგის მანდატი, რომლის მართვასაც აწარმოებდა იაპონია[5].
მოსახლეობა რედაქტირება
დღეისათვის კუნძული ასუნსიონი დაუსახლებელია. იგი დასახლებული იყო 1695 წლამდე, როდესაც ყველა მოსახლე გადაასახლეს ჯერ კუნძულ საიპანზე, ხოლო შემდეგ, 1698 წელს, კუნძულ გუამზე[4].
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Oceandots.com. კუნძული ასუნსიონი. (ინგლისური)
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 UN SYSTEM-WIDE EARTHWATCH Web Site. ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულები. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-02-14. ციტირების თარიღი: 2014-11-29.
- ↑ 3.0 3.1 Global Volcanism Program. ასუნსიონის ვულკანი. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-07-19. ციტირების თარიღი: 2014-11-29.
- ↑ 4.0 4.1 [Homepage Christoph Gäbler. Über die Marianen. კუნძული ასუნსიონი.(გერმანული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-04-27. ციტირების თარიღი: 2014-11-29. Homepage Christoph Gäbler. Über die Marianen. კუნძული ასუნსიონი.(გერმანული)]
- ↑ 5.0 5.1 5.2 World Statesmen.org. ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულები. (ინგლისური)
- ↑ 6.0 6.1 PIBHMC. კუნძული გუგუანი. (ინგლისური)