დავით ანდღულაძე
დავით იასონის ძე ანდღულაძე (დ. 15 ოქტომბერი [ძვ. სტ. 3 ოქტომბერი], 1895, სოფ. ბახვი, ახლანდელი ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი — გ. 29 ნოემბერი, 1973, თბილისი) — ქართველი მომღერალი (დრამატული ტენორი), სსრკ სახალხო არტისტი (1950), ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი (1973).
| დავით ანდღულაძე | |
|---|---|
| ბიოგრაფია | |
| დაბ. თარიღი | 15 ოქტომბერი, 1895 |
| დაბ. ადგილი | ბახვი |
| წარმოშობა | გურია |
| გარდ. თარიღი | 29 ნოემბერი, 1973 (78 წლის) |
| გარდ. ადგილი | თბილისი |
| დასაფლავებულია | დიდუბის პანთეონი |
| ჟანრ(ებ)ი | ოპერა |
| საქმიანობა | მომღერალი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებასწავლობდა ქუთაისის აგრონომიულ ტექნიკუმში. მონაწილეობდა I მსოფლიო ომში (1914-1918), იყო ბრესტის 49-ე ქვეითი პოლკის პრაპორშჩიკი. ორჯერ დაიჭრა (1915 წელს სოფ. პოლიანასთან და 1917 წელს სოფ. მერეშეშტისთან რუმინეთის ფრონტზე). სამხედრო სამსახურში იყვნენ ასევე მისი უფროსი ძმები: ნიკოლოზი (დ. 1864; კაპიტანი, „გიორგის იარაღის“ კავალერი) და ილარიონი (დ. 1887 — გ. 1938; დახვრეტილია ბათუმში).
1925 წელს დაამთავრა თბილისის კონსერვატორია (პროფესორ ე. ვრონსკის კლასი). 1926 წელს თბილისის საოპერო თეატრის სცენაზე შედგა მისი დებიური (რიჩარდი, ვერდის „ბალ-მასკარადი“). ამავე სეზონში შეასრულა კანიოს (ლეონკავალოს „ჯამბაზები“), რადამესის (ვერდის „აიდა“) და კავარადოსის (პუჩინის „ტოსკა“) პარტიები. 1927-1929 წლებში ანდღულაძე მოსკოვის სტანისლავსკის სახელობის მუსიკალურ თეატრის სცენაზე მღეროდა ლევკოს (რიმსკი-კორსაკოვის „მაისის ღამე“), რუდოლფის (პუჩინის „ბოჰემა“), გრიგორის (მუსორგსკის „ბორის გოდუნოვი“) და სხვა პარტიებს. 1929-1933 წლებში თბილისის საოპერო თეატრში შექმნა დონ-ხოზესა (ბიზეს „კარმენი“) და გერმანიის (ჩაიკოვსკის „პიკის ქალი“) ვოკალურ-სცენური სახეები.
1933-1935 წლებში ანდღულაძე სსრკ დიდი თეატრის სოლისტი იყო. იქ პირველად შეასრულა მანრიკოს (ვერდის „ტრუბადური“) და რაულის (მაიერბერის „ჰუგენოტები“) პარტიები. 1935 წლიდან კი კვლავ თბილისს დაუბრუნდა. მის მიერ განსახიერებულმა აბესალომმა (ფალიაშვილის „აბესალომ და ეთერი“) მაღალი შეფასება დაიმსახურა ქართული ხელოვნების I დეკადაზე მოსკოვში (1937). 1947 წელს ტარიელის პარტიის (მშველიძის „ამბავი ტარიელისა“) შესრულებისათვის ანდღულაძეს სსრკ სახელმწიფო პრემია მიენიჭა.
1949 წელს ანდღულაძემ იმღერა ოტელოს პარტია ჯუზეპე ვერდის ამავე სახელწოდების ოპერაში. ფართო დიაპაზონის, ძლიერი, ლამაზი ტემბრის დრამატული ტენორი, აქტიორული ნიჭი და სცენური გარეგნობა ხელს უწყობდა ანდღულაძეს შეექმნა მუსიკალური-სცენური სახეების მდიდარი გალერეა. მომღერალმა გასტროლებით შემოიარა ყოფილი სსრკ მრავალი ქალაქი.
1946 წლიდან ანდღულაძე თბილისის ვ. სარაჯიშვილის სახელობის კონსერვატორიის პედაგოგი იყო (1958 წლიდან პროფესორი). ანდღულაძის მოწაფეები არიან ზურაბ ანჯაფარიძე, ნოდარ ანდღულაძე (ვაჟი), ზურაბ სოტკილავა.
დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.
ჯილდოები და აღიარება
რედაქტირება- 1937 — შრომის წითელი დროშის ორდენი
- 1941 — საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი
- 1946, 1950 — ლენინის ორდენი
- 1947 — სსრკ სახელმწიფო პრემია
- 1950 — სსრკ სახალხო არტისტი
- 1973 — ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის პრემია
ლიტერატურა
რედაქტირება- ახმეტელი მ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 453.
- ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 50, თბ., 1994
- დავით ანდღულაძე (წერილების კრებ.), თბ., 1958;