ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი
ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი ( პუშტუ محاذ ملی اسلامی افغانستانMahaz -e Milli-ye Islami-ye Afghanistan, Mahaz-i Milli-ye Islami-ye) — ავღანეთის მეამბოხეთა მოძრაობა, შემდგომში ტრადიციული ისლამური და ეროვნული დემოკრატიული მიმართულების პოლიტიკური პარტია. გააერთიანა პუშტუნი მოჯაჰედები — პირ საიდ აჰმედ გაილანის მიმდევრები. იგი აქტიურად მონაწილეობდა ავღანეთის ომში, იყო ფეშავარის შვიდეულის წევრი. ყველაზე სეკულარული და ლიბერალური მოჯაჰედური მოძრაობებიდან. წარმოდგენილი იყო ანტიკომუნისტ აჯანყებულთა ჯამბორის საერთაშორისო კონფერენციაზე. ცენტრისტული პოლიტიკური პარტია ავღანეთის ისლამურ რესპუბლიკაში.
| ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი | |
|---|---|
| პუშტუ محاذ ملی اسلامی افغانستان | |
 | |
 | |
| ხელმძღვანელობა | |
| ლიდერი | საიდ აჰმედ გაილანი, აბდულ რაჰიმ ვარდაქი |
| ისტორია | |
| დაფუძნდა | 1979 |
| პოზიციები | |
| იდეოლოგია | პუშტუნების ნაციონალიზმი, ზომიერი ისლამიზმი, დემოკრატია, ანტიკომუნიზმი, უფრო ადრე — მონარქიზმი |
| საერთაშორისო კავშირები | |
| საერთაშორისო აკრედიტაცია | დემოკრატიული ნტერნაციონალიზმი |
ავღანეთის ომი. პოლიტიკური მახასიათებლები რედაქტირება
1978 წელს ავღანეთში მარქსისტული ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის (PDPA ) მოსვლის შემდეგ, ბევრმა ანტიკომუნისტმა ავღანელმა დატოვა ქვეყანა. ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი (NIFA) შეიქმნა 1979 წელს პაკისტანში ემიგრაციაში გავლენიანი პუშტუნი ტრადიციული სუფიური ტარიკატის ხელმძღვანელის პირის საიდ აჰმად გეილანის მხარდამჭერების მიერ. [1] ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი ეწინააღმდეგებოდა მარქსისტულ პროსაბჭოთა მთავრობას, მეფე ზაჰირ შაჰის ავღანეთში დაბრუნებას. საბჭოთა ჯარების ავღანეთში შესვლის შემდეგ, ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი აქტიურად მონაწილეობდა შეიარაღებულ ბრძოლაში მოჯაჰედების მხარეზე. ფრონტის სამხედრო სტრუქტურას სამეფო არმიის პოლკოვნიკი აბდულ რაჰიმ ვარდაქი ხელმძღვანელობდა.
ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი მოჯაჰედების მოძრაობიდან იყო ყველაზე სეკულარული, პროდასავლური და ლიბერალური.. ორგანიზაციის პროგრამამ უარყო არა მხოლოდ კომუნიზმი, არამედ ისლამური ფუნდამენტალიზმიც. გამოცხადდა პუშტუნი ნაციონალიზმისა და დემოკრატიისადმი ერთგულება, [2] ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი და სამოქალაქო და პოლიტიკური თავისუფლებები. შემთხვევითი არ არის, რომ 1985 წლის 2 ივნისს ჯამბაში დემოკრატიული ინტერნაციონალის დამფუძნებელ კონფერენციაზე ავღანელ მოჯაჰედებს წარმოადგენდა ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი პოლკოვნიკ ვარდაქის თავმჯდომარეობით. [3]
ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი ყველაზე პოპულარული იყო ავღანელ ლტოლვილებში პაკისტანში. ვარდაქის ჯარებმა მაქსიმალური სამხედრო აქტივობა განავითარეს ავღანეთის აღმოსავლეთ პროვინციებში, პირველ რიგში ფაქთიის პროვინციაში. [4] ამავდროულად, ისლამური ფრონტი, როგორც გეილანის მიმდევართა ორგანიზაცია, აწესებდა პოლიტიკურ შეზღუდვებს. ურთიერთობები აგებული იყო პატრიარქალურად და ორიენტირებული იყო გეილანზე (მათ შორის ფინანსურ საკითხებში). ამან შეაფერხა ორგანიზაციული განლაგება გულბედინ ჰექმათიარის ავღანეთის ისლამურმა პარტიამ და ბურჰანუდინ რაბან - აჰმად შაჰ მასუდის ისლამურმა საზოგადოებამ ამ მხრივ უფრო მეტ წარმატებას მიაღწიეს.
საგარეო ურთიერთობები რედაქტირება
ეროვნული ისლამური ფრონტი მჭიდროდ იყო დაკავშირებული პაკისტანის სადაზვერვო სამსახურთან და მისი მეშვეობით აშშ -ს ცენტრალურ სადაზვერვო სააგენტოსთან. ინარჩუნებდა კონტაქტს ამერიკულ ნეოკონსერვატიულ ორგანიზაციებთან Heritage Foundation-თან და Freedom House-თან და გავლენიან ბრიტანელ პოლიტიკოსთან და ისტორიკოსთან ნიკოლას ბეთელთან.ორგანიზაციამ მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა არა მხოლოდ სამხედრო-პოლიტიკური თვალსაზრისით, მოჯაჰედების მოძრაობის დასაფინანსებლად. მიუხედავად იმისა, რომ დასავლელ პარტნიორებთან ინარჩუნებდა ურთიერთობას; ისლამურ არ ჰყავდა მთავარი მუსლიმი მათ შორის არაბი ან ირანელი სპონსორები.
ავღანეთის პოლიტიკაში რედაქტირება
1990-იანი წლების დასაწყისში ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი შეუერთდა ჩრდილოეთ ალიანსს . ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის რეჟიმის დაცემის შემდეგ, გეილანი, ავღანეთის ეროვნული ფრონტის სახელით, მონაწილეობდა მოლაპარაკებებში ახალი მთავრობის შექმნის შესახებ. მან უარი განაცხადა რაბანის კაბინეტში ზაჰირ შაჰის დაბრუნებაზე უთანხმოების გამო. თუმცა მაშინ ავღანეთის არმიის შტაბს აბდულ რაჰიმ ვარდაქი ხელმძღვანელობდა.
ფუნდამენტალისტი თალიბანის მმართველობის დროს ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტი კვლავ შეიარაღებულ ოპოზიციაში რჩებოდა. თალიბანის დამხობის შემდეგ, 2001 წლის ბონის კონფერენციაზე გეილანი მხარს უჭერდა ზაჰირ შაჰის მონარქიის აღდგენას. [5] შემდგომში დაუახლოვდა ჰამიდ ქარზაის ადმინისტრაციას.
ავღანეთის ეროვნული ისლამური ფრონტის წარმომადგენლები მხარს უჭერდნენ ჰამიდ ქარზაის საპრეზიდენტო არჩევნებში, გენერალი ვარდაქი იყო ავღანეთის თავდაცვის მინისტრი 2004-2012 წლებში. გეილანი გამოდიოდა ავღანეთში ამერიკელთა დარჩენის სასარგებლოდ, მაგრამ ამავე დროს ხაზგასმით აღნიშნავდა, რომ თალიბანის ზომიერ ელემენტებს საშუალება უმდა მისცემოდათ მონაწილეობა მიეღოთ ავღანეთის პოლიტიკაში. [6]
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ The Oxford dictionary of Islam. Gaylani family. ციტირების თარიღი: 2015-06-08
- ↑ Pakistan/Afghanistan: Information on the National Islamic Front of Afghanistan (NIFA) …. ციტირების თარიღი: 2015-06-08
- ↑ Пуля из джунглей летела в обком. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-24. ციტირების თარიღი: 2015-06-08
- ↑ Ali Ahmad Jalali,Lester W. Grau. Afghan Guerrilla Warfare: In the Words of the Mjuahideen Fighters.
- ↑ Семейные ценности Гейлани. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-04. ციტირების თარიღი: 2015-06-08
- ↑ Gilani, Pir Sayed Ahmad Gailani