Saproamanita vittadinii

Saproamanita vittadinii
	;
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	სოკოები
განყოფილება:	ბაზიდიუმიანი სოკოები
კლასი:	აგარიკომიცეტები
რიგი:	ფირფიტოვანნი
ოჯახი:	ამანიტასებრნი
გვარი:	საპროამანიტა
ლათინური სახელი
	Saproamanita vittadinii (Moretti) Redhead, Vizzini, Drehmel & Contu (2016)
NCBI	1004525
EOL	1029360
MB	174636

Saproamanita vittadinii (ადრე Amanita vittadinii) — საპროამანიტას გვარის სოკო ამანიტასებრთა ოჯახისა,^[1] რომლის გავრცელების არეალი მოიცავს ევროპას, აგრეთვე დაფიქსირებულია აზია, აფრიკასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში.

ერთი წყარო მას საჭმელ სოკოდ თვლის, ხოლო მეორე — შხამიანად. იზრდება ერთეულებად ან ჯგუფებად ბალახიან ადგილებში, გაზაფხულიდან შემოდგომამდე.

სოკო პირველად აღწერა იტალიელმა მიკოლოგმა ჯუზეპე მორეტიმ 1826 წელს როგორც Agaricus vittadinii.^[2] მიმდინარე ბინომინალური სახელწოდება მიენიჭა 2016 წელს.^[3]

სამეცნიერო სინონიმები:

Agaricus vittadinii Moretti, 1826 basionym
Armillaria vittadinii (Moretti) Locq., 1952
Aspidella vittadinii (Moretti) E.-J. Gilbert, 1941
Lepidella vittadinii (Moretti) E.-J. Gilbert, 1925^[4]
Lepiota vittadinii (Moretti) Quél., 1873

აღწერა რედაქტირება

ქუდის დიამეტრი — 7-17 სმ, ხორცოვანი, ნახევრადმრგვალი, მოგვიანებით ფართოზარისებრი ან გაშლილი. კიდეები თხელი, გლუვი ან არათანაბარი. ასაკთან ერთად, ამობურცულზოლიანი. კანი მოთეთრო, მომურო ან მომწვანო ელფერით, დაფარულია მსხვილი მომრგვალო მეჭეჭებით, კიდეებთან ქერცლებით.

რბილობი — თეთრი, გაჭრისას ოდნავ ყვითლდება, სუსტად გამოხატული სასიამოვნო სუნითა და გემოთი.

ჰიმენოფორი — ფირფიტებიანი, ფირფიტები თავისუფალი, ფართე, ხშირი, თავიდან თეთრი, შემდეგ მონაცრისფრო-კრემისფერი ელფერით.

ფეხის სიგრძე — 8-16×1,5-2,5 სმ, ზემოთ ოდნავ შევიწროებული. ზედაპირი თეთრი, დაფარულია თეთრი წაწვეტებული ქერცლებით.

საბურველის ნარჩენები: ვოლვა სწრაფად ქრება, შეიმჩნევა მხოლოდ ახალგაზრდა ეგზემპლარებში. საყელო ფართე, მეჭეჭებიანი, ორმაგი, აპკისებური კიდეებით.

სპორების ფხვნილი — მოთეთრო. სპორები — 9-15×6,5-11 მკმ, არასწორი ელფსისებური, გლუვი, ამილოიდური. ბაზიდიუმი — ოთხსპორიანი, გურზისებრი, 45-60×11-14 მკმ. ფირფიტების ტრამა ბილატერალური. ჰიფების დიამეტრი — 4-18 მკმ.

ეკოლოგია და გავრცელება რედაქტირება

იშვიათი სოკოა.^[5] იზრდება ყამირიან ველებზე, შერეულ ტყეებში და სხვადასხვა ნარგავებში.

გვალვების დროს ძლიერი ამტანია, ხოლო წვიმების შემდეგ განაგრძობს განვითარებას.

მისი გავრცელების არეალი მოიცავს ევროპას, რომლისთვისაც დამახასიათებელია თბილი კლიმატი: ბრიტანეთის კუნძულებიდან იტალიამდე, აღმოსავლეთით უკრაინამდე. აგრეთვე დაფიქსირებულია სამხრეთ კავკასიაში, აზიაში (ისრაელი, შუა აზია, შორეული აღმოსავლეთი), ჩრდილოეთ ამერიკაში (მექსიკა), სამხრეთ ამერიკაში (არგენტინა) და აფრიკაში (ალჟირი).^[6]

სეზონი — აპრილიდან ოქტომბრამდე.

გალერეა რედაქტირება

ლიტერატურა რედაქტირება

Вассер С. П., Флора грибов Украины. Аманитальные грибы / отв. ред. К. А. Каламээс, К.: „Наукова думка“, 1992. — გვ. 140—142, ISBN 5-12-003226-5.

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

Saproamanita vittadinii MycoBank-ზე (ინგლისური)
Saproamanita vittadinii Index Fungorum-ზე (ინგლისური)

სქოლიო რედაქტირება

↑ . med., ed Arti Dec. 2 9:66 ^ P.A. Saccardo (1887) , In: Syll. fung. (Abellini) 5:41 ^ [a b] Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.) (19 juni 2011). ”Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist.”. Species 2000: Reading, UK.
↑ Moretti (1826) , In: Giornale di Fisica, Chimica, Storia nat. med., ed Arti Dec. 2 9:66 ^ P.A. Saccardo (1887) , In: Syll. fung. (Abellini) 5:41
↑ Redhead, Vizzini, Drehmel & Contu (2016) , In: IMA Fungus 7(1):124.
↑ .-J. Gilbert (1925) , In: Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 41:304
↑ Мухомор Виттадини. Wikigrib.ru. ციტირების თარიღი: 19 ივნისი, 2022.
↑ Dr. Rodham E. Tulloss,. Amanita vittadinii. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-08. ციტირების თარიღი: 2009-09-30.

[1] . med., ed Arti Dec. 2 9:66 ^ P.A. Saccardo (1887) , In: Syll. fung. (Abellini) 5:41 ^ [a b] Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.) (19 juni 2011). ”Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist.”. Species 2000: Reading, UK.

[2] Moretti (1826) , In: Giornale di Fisica, Chimica, Storia nat. med., ed Arti Dec. 2 9:66 ^ P.A. Saccardo (1887) , In: Syll. fung. (Abellini) 5:41

[3] Redhead, Vizzini, Drehmel & Contu (2016) , In: IMA Fungus 7(1):124.

[4] .-J. Gilbert (1925) , In: Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 41:304

[5] Мухомор Виттадини. Wikigrib.ru. ციტირების თარიღი: 19 ივნისი, 2022.

[6] Dr. Rodham E. Tulloss,. Amanita vittadinii. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-08. ციტირების თარიღი: 2009-09-30.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]