წყლის ტრანსპორტი
წყლის ტრანსპორტი — სატრანსპორტო საშუალებების სახეობა, რომლის მეშვეობით შესაძლებელია ტვირთისა და მგზავრების გადაზიდვა/გადაყვანა მდინარეებზე, ტბებზე, ზღვებზე, ოკეანეებზე, სრუტეებზე ან არხებზე, წყალსაცავებსა და წყალსატევებზე.[1] ძირითად სატრანსპორტო საშუალებას წარმოადგენს გემი. გამოიყოფა საზღვაო ტრანსპორტი და სამდინარო ტრანსპორტი.
წყლის ტრანსპორტის განსაკუთრებული სახეობაა ბუერი — ყინულზე სასრიალო აფრიანი მსუბუქი ნავი, რომელსაც ძირზე ციგურები აქვს გაკეთებული.[2]
საზღვაო ტრანსპორტი — უზრუნველყოფს გემებით მგზავრთა გადაყვანასა და ტვირთის გადაზიდვას. ადამიანმა ნაოსნობა ზღვაზე უხსოვარი დროიდან დაიწყო. სატრანსპორტო საშუალებანი დროთა განმავლობაში მნიშვნელოვან ცვლილებებს განიცდიდა. განსაკუთრებით დიდი ცვლილებანი მოხდა XIX საუკუნეში, როდესაც აფრიანი გემი შეცვალა ორთქლისძრავიანმა გემმა. XX საუკუნის დასაწყისში გაჩნდა თბომავალი გემი. ბოლო ხანებში შეიქმნა ატომმავალი და ორთქლის ტურბინით აღჭურვილი გემები. დანიშნულების მიხედვით გემები სხვადასხვანაირია: სამგაზვრო, სატვირთო და ტვირთის დასაყრელი. მოქმედებაშია აგრეთვე ლიხტერმზიდი გემები. ლიხტერი არის სატვირთო გემი კარჭაპის ტიპისა, ჩვეულებრივ არათვითმავალი.[3] განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება დიდ გემ-ბორანს, რომელზეც სარკინიგზო ლიანდაგია მოწყობილი.[4]
სამდინარო ტრანსპორტი — წარმოადგენს ტრანსპორტის სახეობას, რომლის დანიშნულებაა მგაზვრების გადაყვანა და ტვირთის გადაზიდვა ძირითადად შიგა წყლებში. სამდინარო ტრანსპორტის მთავარი უპირატესობაა გადაყვანის დაბალი თვითღირებულება. დიდი ხნის ისტორია აქვა. მიჩნეულია, რომ პირველ მსხვილ სამდინარო გემებს აშენებდნენ ძველ ეგვიპტეში. ძველი სამდინარო გემები იყო სანიჩბავი ან აფრიანი ტიპის. XIX საუკუნეში შიგა სანაოსნო გზებზე დაიწყეს გემების გამოყენება, ხოლო პირველი სამდინარო თბომავალი ააშენეს რუსეთში 1903 წელს.
საქართველოში სამდინარო ტრანსპორტი მოქმედებდა მხოლოდ მდინარე რიონზე, ქალაქ ფოთიდან სოფელ ორპირამდე (ახლანდელი სოფელი საჯავახო, სამტრედიის მუნიციპალიტეტი). XX საუკუნის პირველი მეოთხედის ბოლოს გადაზიდვები მდინარე რიონზე შეწყდა.[5]
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- NOAA Economics and Social Sciences დაარქივებული 2016-03-05 საიტზე Wayback Machine. (ინგლისური)
- Map of the World maritime transportation დაარქივებული 2012-04-25 საიტზე Wayback Machine. (ინგლისური)
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ წყლის ტრანსპორტი - დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია[მკვდარი ბმული]
- ↑ ბუერი - უცხო სიტყვათა ლექსიკონი
- ↑ ლიხტერი - უცხო სიტყვათა ლექსიკონი
- ↑ ბუაჩიძე გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 653.
- ↑ ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 711.