ვიკიპედია

ჩარლზ დარვინი

ჩარლზ რობერტ დარვინი (ინგლ. Charles Robert Darwin; დ. 12 თებერვალი, 1809, შრუზბერი, — გ. 19 აპრილი, 1882, დაუნი, ლონდონის მახლობლად) — ინგლისელი ბუნებისმეტყველი და მოგზაური, რომელმაც შექმნა მოძღვრება ბუნებრივი გადარჩევის გზით ორგანიზმთა წარმოშობისა და განვითარების შესახებ.

ჩარლზ დარვინი
ინგლ. Charles Robert Darwin
Charles Darwin 1880.jpg
დაბ. თარიღი 12 თებერვალი 1809(1809-02-12)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12]
დაბ. ადგილი მთა, შრუზბერი, დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო[13]
გარდ. თარიღი 19 აპრილი 1882(1882-04-19)[1] [2] [14] [3] [4] [5] [6] [8] [10] [11] [12] (73 წლის)
გარდ. ადგილი დაუნ-ჰაუსი, დაუნი, დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო[15]
დასაფლავებულია უესტმინსტერის სააბატო[16]
მოქალაქეობა Flag of the United Kingdom.svg დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო
სამეცნიერო სფერო ბიოლოგია და გეოლოგია
მუშაობის ადგილი სამეფო გეოგრაფიული საზოგადოება
ალმა-მატერი ქრისტეს კოლეჯი, ედინბურგის სამედიცინო სკოლის უნივერსიტეტი, შრუსბერის სკოლა[17] და კემბრიჯის უნივერსიტეტი[18]
სამეცნიერო ხარისხი ხელოვნების ბაკალავრი, ხელოვნების მაგისტრი და კანონიკური და სამოქალაქო სამართლის დოქტორი
მეუღლე ემა დარვინი[19]
მამა რობერტ დარვინი[17] [19]
დედა სიუზანა დარვინი[17] [19]
შვილ(ებ)ი ენ დარვინი[19] , ფრენსის დარვინი[19] , უილიამ ერასმუს დარვინი[19] , ჰენრიეტა დარვინი[19] , ჯორჯ ჰოვარდ დარვინი[19] , ლეონარდ დარვინი[19] , ჰორეს დარვინი[19] , ჩარლზ უორინგ დარვინი[19] , Elizabeth Darwin[19] და Mary Eleanor Darwin[19]
ნათესავ(ებ)ი ურსულა მომენსი, ჯოზაია უეჯვუდ II, ემა დარვინი, რობინ დარვინი, ერასმუს დარვინი, ჯოზაია უეჯვუდი და Sarah Darwin
ჯილდოები უოლასტონის მედალი[20] , სამეფო მედალი, კოპლის მედალი[21] , ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, ლინეს საზოგადოების წევრი, სამეფო გეოგრაფიული საზოგადოების წევრი, სამეფო საზოგადოების წევრი, Baly Medal, გეოლოგიური საზოგადოების წევრი[17] , Bressa Prize[22] და honorary doctor of Leiden University[23]
ხელმოწერა Charles Darwin Signature.svg
ნაწილი სერიისა
ზოოლოგია
Animal diversity.png
 
ცხოველების პორტალი · ბიოლოგიის პორტალი
კატეგორია
ხ • გ • რ

ბიოგრაფიარედაქტირება

კემბრიჯის უნივერსიტეტის დამთავრებისთანავე დარვინმა გემ „ბიგლით“ იმოგზაურა დედამიწის ირგვლივ (1831-1836). მოგზაურობის დროს ჩატარებული ბოტანიკური, ზოოლოგიური, პალეონტოლოგიური, ანთროპოლოგიური, ეთნოგრაფიული, გეოლოგიური დაკვირვებების შედეგები მან გამოაქვეყნა წიგნში „ძიებათა დღიური“ (1839, 1845). საკუთარი დაკვირვებებისა და დიდძალი ლიტერატურული მასალის შესწავლის საფუძველზე დარვინმა ჩამოაყალიბა ევოლუციური თეორია, რომელიც სრული სახით არის გადმოცემული 1859 წელს გამოქვეყნებულ წიგნში „სახეობათა წარმოშობა ბუნებრივი გადარჩევის გზით, ანუ უკეთ შეგუებული ჯიშების გადარჩენა სიცოცხლისათვის ბრძოლაში“ (თეორიის პირველი მონახაზი — 1842, პირველი მოკლე პუბლიკაცია — 1858). დარვინმა ახსნა ისტორიული განვითარების პროცესში მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების წარმოშობისა და გარდაქმნის მიზეზები და კანონზომიერებანი. მისი მოძღვრების თანახმად, ორგანიზმთა ახალი ფორმების წარმოქმნა ხდება გაურკვეველი მემკვიდრული ცვლილებების ბუნებრივი გადარჩევის გზით, რაც ბუნებაში განაპირობებს მიზანშეწონილებას (დარვინისგან დამოუკიდებლად, მსგავსი შეხედულებანი ჩამოაყალიბა ა. უოლესმა, მაგრამ თვითონვე სცნო დარვინის პრიორიტეტი). თავისი იდეები დარვინმა განავითარა უფრო გვიან გამოქვეყნებულ თხზულებებში. წიგნში „შინაური ცხოველებისა და კულტურული მცენარეების შეცვლა“ (1868) მოცემულია როგორც ადამიანისათვის სასარგებლო მცენარეებისა და ცხოველების ხელოვნური გადარჩევით გამოყვანის კანონზომიერებები, ისე ევოლუციიის დამადასტურებელი დიდძალი მასალა ადამიანის მრავალსაუკუნოვანი პრაქტიკული საქმიანობიდან. ადამიანის წარმოშობის მატერიალისტური იდეა გატარებულია დარვინის წიგნში „ადამიანის წარმოშობა და სქესობრივი გადარჩევა“ (1871). აგრეთვე ნაშრომში „ემოციების გამოხატვა ადამიანსა და ცხოველებში“ ( 1872). დარვინს ეკუთვნის სხვა გამოკვლევებიც ზოოლოგიის, ბოტანიკის, გეოლოგიის და ნიადაგთმცოდნეობის საკითხებზე. დარვინის იდეები მის სიცოცხლეშივე დამკვიდრდა მეცნიერაბაში და საფუძვლად დაედო მთელ თანამედროვე ბიოლოგიას.

იხილეთ აგრეთვერედაქტირება

რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება

სქოლიორედაქტირება

  1. ↑ 1.0 1.1 გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, ბავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა და სხვ. Record #118523813 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 Lundy D. R. The Peerage
  5. ↑ 5.0 5.1 Find a Grave — 1995.
  6. ↑ 6.0 6.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  7. ↑ Discogs — 2000.
  8. ↑ 8.0 8.1 Southern Africa Association for the Advancement of Science — 1902.
  9. ↑ KNAW Past Members
  10. ↑ 10.0 10.1 Indiana Philosophy Ontology Project
  11. ↑ 11.0 11.1 BD Gest'
  12. ↑ 12.0 12.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  13. ↑ http://link.springer.com/content/pdf/10.1007/978-1-4020-5818-9_7.pdf
  14. ↑ Charles Robert Darwin — 1834.
  15. ↑ Bedroom where Charles Darwin died to be opened to the public — 2016. — ISSN 1756-3224
  16. ↑ https://www.francetvinfo.fr/monde/royaume-uni/stephen-hawking-sera-enterre-au-cote-de-newton-et-darwin-a-l-abbaye-de-westminster_2666542.html
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  18. ↑ Cambridge Alumni Database — კემბრიჯის უნივერსიტეტი.
  19. ↑ 19.00 19.01 19.02 19.03 19.04 19.05 19.06 19.07 19.08 19.09 19.10 19.11 19.12 Kindred Britain
  20. ↑ https://www.geolsoc.org.uk/About/History/Award-Winners-Since-1831/Wollaston-Medal
  21. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  22. ↑ https://www.accademiadellescienze.it/attivita/premi-e-borse/premi-del-passato/premio-bressa
  23. ↑ https://www.universiteitleiden.nl/en/about-us/facts-and-figures/laureates
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ჩარლზ_დარვინი&oldid=3626556“-დან