ჩარლზ ლაიელი
ჩარლზ ლაიელი (ინგლ. Sir Charles Lyell; დ. 14 ნოემბერი 1797, კინორდი, შოტლანდია — გ. 22 თებერვალი 1875, ლონდონი) — ინგლისელი ბუნებისმეტყველი.
| ჩარლზ ლაიელი | |
|---|---|
 | |
| დაბ. თარიღი | 14 ნოემბერი, 1797[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] |
| დაბ. ადგილი | ანგუსი[11] |
| გარდ. თარიღი | 22 თებერვალი, 1875[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [11] (77 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ლონდონი[11] |
| დასაფლავებულია | უესტმინსტერის სააბატო |
| მოქალაქეობა |
.svg){kind=small} დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო |
| საქმიანობა | გეოლოგი, ადვოკატი, უნივერსიტეტის პროფესორი, პალეონტოლოგი და მწერალი[12] |
| მუშაობის ადგილი | ლონდონის სამეფო კოლეჯი და Lincoln's Inn |
| ალმა-მატერი | ექსეტერ-კოლეჯი |
| მეუღლე | მერი ჰორნერ ლაიელი[13] |
| მამა | ჩარლზ ლაიელი[9] [13] |
| დედა | Frances Smith[9] [13] |
| ჯილდოები | სამეფო საზოგადოების წევრი, კოპლის მედალი[14] , ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის, სამეფო მედალი, ვენის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[15] , ბეიკერის სახელობის ლექცია, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, რაინდი-ბაკალავრი, უოლასტონის მედალი[16] და ახალი ზელანდიის სამეფო საზოგადოების საპატიო წევრი[17] |
|
გავლენა მოახდინეს | |
ჩარლზ ლაიელმა დაამთავრა ოქსფორდის უნივერსიტეტი (1819). 1827 წლიდან მუშაობა დაიწყო გეოლოგიაში. ბევრი იმოგზაურა ინგლისში, შოტლანდიაში, საფრანგეთში, იტალიასა და შვეიცარიაში. 1830-1833 წლებში გამოაქვეყნა სამტომიანი ნაშრომი „გეოლოგიის საფუძვლები“, რომელმაც მთელი ეპოქა შექმნა ბუნებისმეტყველებაში.
ჟორჟ კიუვიეს კატასტროფების თეორიის საპირისპიროდ ლაიელმა ჩამოაყალიბა აქტუალიზმის პრინციპი, რომელიც მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო ბუნების მატერიალისტური გაგების გზაზე და წარსული გეოლოგიური პროცესების კვლევის ერთ-ერთი წამყვანი მეთოდი გახდა. ლაიელის აქტუალიზმის ნაკლი მხოლოდ ის იყო, რომ მას დედამიწაზე მოქმედი ძალები დროში უცვლელად მიაჩნდა. მნიშვნელოვანია აგრეთვე ლაიელის შრომები მესამეული სისტემის (პერიოდის) სტრატიგრაფიის და ვულკანოლოგიის დარგში; მანვე საფუძველი ჩაუყარა ქანების თანამედროვე კლასიფიკაციას.
თხზულებები
რედაქტირება- Основные начала геологии или новейшие изменения Земли и её обитателей, т. 1—2, М., 1866;
- Руководство к геологии, или древние изменения Земли и её обитателей по свидетельству геологических памятников, т. 1—2, СПБ. 1866—78.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 110.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118575538 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
- ↑ 4.0 4.1 Nationalencyklopedin — 1999.
- ↑ 5.0 5.1 Find a Grave — 1996.
- ↑ 6.0 6.1 KNAW Past Members
- ↑ 7.0 7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
- ↑ 8.0 8.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 9.0 9.1 9.2 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 www.accademiadellescienze.it
- ↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
- ↑ 13.0 13.1 13.2 Kindred Britain
- ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
- ↑ http://geschichte.univie.ac.at/en/persons/charles-lyell-dr-hc
- ↑ https://www.geolsoc.org.uk/About/Awards-Grants-and-Bursaries/Society-Awards/Wollaston-Medal
- ↑ https://www.royalsociety.org.nz/who-we-are/our-people/our-fellows/all-honorary-fellows/