ვიკიპედია

SARS-CoV-2

ვირუსის სახეობა, რომელიც 2019-20 წლებშ ეპიდემიის მიზეზი გახდა
(გადამისამართდა გვერდიდან უხანის კორონავირუსი)

მწვავე რესპირატორული სინდრომის კორონავირუსი 2 (SARS-CoV-2),[1][2] წარსულში ცნობილი დროებითი სახელით 2019 ახალი კორონავირუსი (2019-nCoV)[3][4] — დადებითი მნიშვნელობის ცალსპირალური რნმ კორონავირუსი.[5][6] არის ადამიანებს შორის გადამდები და იწვევს ამჟამად მიმდინარე 2019-2020 წლის კორონავირუსულ პანდემიას, პანდემიურ კორონავირუსულ დაავადება 2019-ს (COVID-19), რომელიც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ საზოგადოებრივი ჯანდაცვის საერთაშორისო საფრთხედ გამოაცხადა.[7][8]

ახალი კორონავირუსი (2019-nCoV)

ახალი კორონავირუსი (2019-nCoV)

ახალი კორონავირუსის აგებულება
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  ვირუსები
ოჯახი:  კორონავირუსები
ლათინური სახელი
SARS-CoV-2

სისტემატიკა
ვიკისახეობებში
სურათები
ვიკისაწყობში
NCBI  MN908947
EOL  61004213

SARS-CoV-2-ს აქვს ახლო გენეტიკური მსგავსება ღამურის კორონავირუსებთან და სათავესაც სავარაუდოდ ამ ცხოველებისგან იღებს.[9][10][11] ადამიანებში გავრცელების შუამავალ ცხოველად მიჩნეულია პანგოლინი.[12] ტაქსონომიული გადმოსახედიდან, SARS-CoV-2 კლასიფიცირებულია მწვავე რესპირატორულ სინდრომთან დაკავშირებული კორონავირუსების (SARSr-CoV) სახეობად. დაავადება SARS-თან აღრევის თავიდან ასაცილებლად, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია საზოგადოებასთან ურთიერთობისას ზოგჯერ ამ ვირუსს უწოდებს „COVID-19-ის გამომწვევ ვირუსს“.[13]

ვირუსოლოგია

რედაქტირება

ინფექცია

რედაქტირება

2019-2020 წლის კორონავირუსული ეპიდემიის დროს დადასტურდა ადამიანიდან ადამიანზე გადადება.[8] გადადება ძირითადად ხდება დახველებისა და დაცემინებისას წარმოქმნილი რესპირატორული წვეთებით, 1,8 მეტრით დაშორების მანძილზე.[14][15] ინფექციის გადადების კიდევ ერთი მიზეზია ვირუსით დაბინძურებულ ზედაპირებთან კონტაქტი.[16] ვირუსული რნმ ასევე აღმოაჩინეს დაინფიცირებულ პაციენტთა განავლის ნიმუშებში.[17]

შესაძლებელია, რომ ვირუსი ინფექციური იყოს ინკუბაციის პერიოდშიც კი, მაგრამ ასეთი შემთხვევა ჯერ არ დადასტურებულა[18] და 2020 წლის 1 თებერვალს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ განაცხადა, რომ „ამ დროისთვის, ასიმპტომურ შემთხვევებში გადადება სავარაუდოდ არ არის გადადების მთავარი წარმმართველი“. შესაბამისად, მიჩნეულია, რომ ადამიანებს შორის ინფექცია ძირითადად უნდა იყოს COVID-19-ის სიმპტომების მქონე პირებისგან გადადების შედეგი.

რეზერვუარი

რედაქტირება
 
SARS-CoV-2 ვირუსი ელექტრონულ მიკროსკოპში

SARS-CoV-2-ისგან მომდინარე პირველი ცნობილი ინფექცია აღმოაჩინეს ჩინეთის ქალაქ უხანში.[9] ადამიანებზე გადადების თავდაპირველი წყარო უცნობია.[19][20] თუმცა, 2003 წლის SARS-ის ეპიდემიის კვლევამ დაადგინა, რომ ღამურების SARS-ის მსგავს კორონავირუსთა უმეტესობა სათავეს იღებს Rhinolophus-ის გვარის ცხვირნალისები ღამურებისგან. ჩინური ჟანგისფერი ცხვირნალისებრი ღამურისგან (Rhinolophus sinicus) აღებულ ნიმუშებში აღმოჩენილმა ნუკლეინის მჟავის ორმა ვირუსულმა თანმიმდევრობამ 80%-იანი მსგავსება აჩვენა SARS-CoV-2-თან.[11] იუნანის პროვინციაში შუალედური ცხვირნალისებრი ღამურის (Rhinolophus affinis) ნუკლეინის მჟავის მესამე ვირუსულმა თანმიმდევრობამ კი SARS-CoV-2-თან 96%-იანი მსგავსება აჩვენა. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ღამურებს SARS-CoV-2-ის ყველაზე სავარაუდო ბუნებრივ რეზერვუარად მიიჩნევს.

2019 წელს გამოქვეყნებული მეტაგენომური კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ SARS-CoV, შტამი, რომელიც დაავადება SARS-ს იწვევს, ყველაზე ფართოდ გავრცელებული კორონავირუსი იყო იავური პანგოლინების ნიმუშებში.[21] 2020 წლის 7 თებერვალს ცნობილი გახდა, რომ მეცნიერებმა ქალაქ გუანჯოუში პანგოლინიდან აღებულ ნიმუშში აღმოაჩინეს ნუკლეინის მჟავის ვირუსული თანმიმდევრობა, რომელიც 99%-ით SARS-CoV-2-ის იდენტურია.[22] შედეგებში ეწერა, რომ ახლად აღმოჩენილი პანგოლინის კორონავირუსის S ცილის რეცეპტორები ქიმიური სტრუქტურით SARS-CoV-2-ის იდენტურია, განსხვავდება მხოლოდ ერთი ამინომჟავით“.[23] პანგოლინებს ჩინეთის კანონმდებლობა იცავს, მაგრამ მაინც აქვს ადგილი მათზე ბრაკონიერობას და ვაჭრობას, რადგან ამ ცხოველს აქტიურად იყენებენ ტრადიციულ ჩინურ მედიცინაში.[24]

მიკრობიოლოგებმა და გენეტიკოსებმა ტეხასის შტატში დამოუკიდებლად აღმოაჩინეს კორონავირუსებში გენეტიკური გადარჩევის (რეასორტიმენტი) მტკიცებულება, რაც SARS-CoV-2-ის წარმოშობაში კიდევ ერთხელ მიუთითებს პანგოლინების ჩართულობაზე.[25] ამავე დროს, მკვლევრები აცნობიერებენ, რომ რჩება უცნობი ფაქტორები და აქტიურად განაგრძობენ სხვა ცხოველთა კვლევას.[25]

ფილოგენეტიკა და ტაქსონომია

რედაქტირება

SARS-CoV-2 მიეკუთვნება კორონავირუსების სახელით ცნობილ ვირუსთა ფართო ოჯახს. წარმოადგენს დადებითი მნიშვნელობის ცალსპირალურ რნმ (+ssRNA) ვირუსს. სხვა კორონავირუსებს შეუძლია გამოიწვიოს სხვადასხვა დაავადებები, ჩვეულებრივი გაციებით დაწყებული, ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომით (MERS) დამთავრებული. ის ადამიანებში გავრცელებული ჩვენთვის ცნობილი მეშვიდე კორონავირუსია, დანარჩენი ექვსის სია კი ასეთია: 229E, NL63, OC43, HKU1, MERS-CoV და SARS-CoV.[26]

2003 წლის SARS-ის ეპიდემიის გამომწვევი SARS-სთან დაკავშირებულ კორონავირუსული შტამის მსგავსად, SARS-CoV-2 მიეკუთვნება მწვავე რესპირატორულ სინდრომთან დაკავშირებულ კორონავირუსთა ქვეგვარს (beta-CoV ხაზი B).[27][28][29] მისი რნმ-ის თანმიმდევრობა სიგრძეში დაახლოებით 30 000 ფუძეა.[6] თავის მრავალფუძიანი დანაწევრების ადგილით, SARS-CoV-2 ერთადერთია ჩვენთვის ცნობილ ბეტაკორონავირუსებს შორის; ცნობილია, რომ ეს მახასიათებელი ზრდის ვირუსების პათოგენურობას და გადამდებობას.[30][31][32]

სეკვენსირებული გენომების საკმარისი რაოდენობოთ, შესაძლებელია ვირუსების ოჯახის მუტაციის ისტორიის ფილოგენეტიკური ხის აგება. 2020 წლის 12 იანვრისთვის, უხანში მეცნიერებს უკვე იზოლირებული ჰქონდათ SARS-CoV-2-ის ხუთი გენომი, რაც ჩინეთის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრმა სხვა ინსტიტუციებსაც გადასცა;[6][33] 2020 წლის 11 თებერვლისთვის, გენომების რაოდენობა 81-მდე გაიზარდა.[34] ნიმუშების ფილოგენეტიკურმა ანალიზებმა აჩვენა, რომ ისინი „ძლიერ დაკავშირებული იყვნენ უფრო შვიდ მუტაციასთან, ვიდრე საერთო წინაპრართან“, რაც იმას ნიშნავს, რომ ადამიანებში ინფექცია უხანში პირველად 2019 წლის ნოემბერში ან დეკემბერში უნდა დაფიქსირებულიყო.[34]

2020 წლის 11 თებერვალს, ვირუსების ტაქსონომიის საერთაშორისო კომიტეტმა (ICTV) განაცხადა, რომ არსებული წესების მიხედვით, რომელიც ნუკლეინის მჟავების კონსერვირებული თანმიმდევრობების საფუძველზე აფასებს იერარქიულ ურთიერთობას კორონავირუსებს შორის, განსხვავება მაშინ 2019-nCoV-ად წოდებულ ვირუსსა და 2003 წლის SARS-ის ეპიდემიის ვირუსულ შტამს შორის, არასაკმარისი იყო, რათა ის ცალკე ვირუსულ სახეობად ჩათვლილიყო. გამომდინარე აქედან, 2019-nCoV-ი მათ დააიდენტიფიცირეს როგორც მწვავე რესპირატორულ სინდრომთან დაკავშირებულ კორონავირუსების შტამი.[1]

სტრუქტურული ბიოლოგია

რედაქტირება
 
 
ადამიანის უჯრედში მყოფი SARS-CoV-2 ვირუსი (ყვითლად) ელექტრონულ მიკროსკოპში; ფოტო გაფერადებულია ციფრულად.

SARS-CoV-2-ის თითოეული ვირიონი დიამეტრში 50–200 ნანომეტრია.[35] სხვა კორონავირუსთა მსგავსად, SARS-CoV-2-ს აქვს ოთხი სტრუქტურული ცილა, რომლებსაც უწოდებენ S (წვეტი), E (გარსი), M (მემბრანა) და N (ნუკლეოკაპსიდი) ცილებს; N ცილა ფლობს რნმ გენომს, s, E და M ცილები კი ერთობლივად ქმნიან ვირუსულ გარსს. წვეტი ცილა ვირუსს მასპინძელი უჯრედის მემბრანაზე მიკვრის საშუალებას აძლევს.[36] The spike protein is responsible for allowing the virus to attach to the membrane of a host cell.[36]

ვირუსის S-ცილაზე ჩატარებულმა მოდელირების ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ SARS-CoV-2 ადამიანის უჯრედში შეღწევისათვის იყენებს ადამიანის უჯრედის მემბრანაზე მოთავსებულ ანგიოტენზინის გარდამქმნელი ფერმენტის (აგფ, ACE2 ) რეცეპტორს.[37]

2020 წლის 22 იანვრისთვის, ვირუსის სრულ გენომზე ჩინეთში და აშშ-ში მომუშავე ჯგუფებმა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად გამოიყენეს რევერსული გენეტიკის მეთოდი და ექსპერიმენტულად წარმოადგინეს, რომ ACE2 ACE2-ის რეცეპტორის ფუნქციას ასრულებს.[9][38][39][40][41][42] კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ SARS-CoV-2-ს ადამიანის ACE2-სთან იმაზე მეტი მსგავსება აქვს, ვიდრე SARS ვირუსის შტამს.[43] კრიოგენული ელექტრონული მიკროსკოპით გადაიღეს S ცილის ატომური დონის ფოტო.[43][44]

SARS-Cov-2 წარმოქმნის სულ მცირე სამ ვირულენტობის ფაქტორს, რაც ხელს უწყობს მასპინძელი უჯრედიდან ახალი ვირიონების გავრცელებას და აბრკოლებს ადამიანის იმუნური სისტემის რეაგირებას.[36]

ეპიდემიოლოგია

რედაქტირება
 
პაციენტიდან იზოლირებული SARS-CoV-2 ვირუსები ელექტრონულ მიკროსკოპში

გამომდინარე იქიდან, რომ SARS-CoV-2 ცნობილი გენომური თანმიმდევრობები დაბალ ცვალებადობას ამჟღავნებს, მიჩნეულია, რომ შტამი ადამიანთა პოპულაციაში გავრცელებიდან რამდენიმე კვირაში დააფიქსირეს ჯანდაცვის სტრუქტურებმა, 2019 წლის ბოლოს.[19][45] თანდათანობით, ვირუსი ჩინეთის ყველა პროვინციაში გავრცელდა, შემდეგ კი ყველა კონტინენტზე, ასზე მეტ ქვეყანაში.[46] ყველა რეგიონში დადასტურდა ადამიანიდან ადამიანზე გადადების ფაქტი.[8][47][48][49][50][51] 2020 წლის 30 იანვარს, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ SARS-CoV-2 საზოგადოებრივი ჯანდაცვის საერთაშორისო საფრთხედ გამოაცხადა,[7][52] 11 მარტს კი პანდემიად.[53][54]

2020 წლის 13 მარტისთვის, ინფიცირების შემთხვევების რაოდენობამ 128 000-ს გადააჭარბა, საიდანაც 80 900 შემთხვევა ჩინეთზე მოდიოდა. ამავე დღის მონაცემებით, გარდაცვლილთა რაოდენობა 4720-ს აჭარბებდა, საიდანაც 65 პროცენტი ხუბეის პროვინციაზე მოდის, რომელშიც მდებარეობს ქალაქი უხანი.[46]

ვირუსის საბაზისო რეპროდუქციული რიცხვი 1,4-3,9-ს შორის მერყეობს.[55][56] ეს კი იმას ნიშნავს, რომ თითოეული ინფიცირებული ადამიანი საშუალოდ 1,4-3,9 სხვა ადამიანს აინფიცირებს.

2020 წლის 13 მარტის მონაცემებით, SARS-CoV-ის შტამის იზოლირება ხუთმა ქვეყანამ შეძლო: ჩინეთმა, აშშ-მა, იაპონიამ, ტაილანდმა და ინდოეთმა.[57]

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
 
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 Gobalenya AE, Baker SC, Baric RS, et al. (March 2020). „The species Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus: classifying 2019-nCoV and naming it SARS-CoV-2“. Nature Microbiology: 1–9. doi:10.1038/s41564-020-0695-z. PMID 32123347.
  2. ↑ „Coronavirus disease named Covid-19“. BBC News Online. 11 February 2020. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 February 2020. ციტირების თარიღი: 15 February 2020.
  3. ↑ Healthcare Professionals: Frequently Asked Questions and Answers (11 February 2020). ციტირების თარიღი: 15 February 2020
  4. ↑ About Novel Coronavirus (2019-nCoV) (11 February 2020). ციტირების თარიღი: 25 February 2020
  5. ↑ „New-type coronavirus causes pneumonia in Wuhan: expert“. Xinhua. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 9 January 2020. ციტირების თარიღი: 9 January 2020.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 CoV2020. ციტირების თარიღი: 12 January 2020
  7. ↑ 7.0 7.1 Wee SL, McNeil Jr. DG, Hernández JC (30 January 2020). „W.H.O. Declares Global Emergency as Wuhan Coronavirus Spreads“. The New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 30 January 2020. ციტირების თარიღი: 30 January 2020.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Chan JF, Yuan S, Kok KH, To KK, Chu H, Yang J, et al. (February 2020). „A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: a study of a family cluster“. Lancet. 395 (10223): 514–523. doi:10.1016/S0140-6736(20)30154-9. PMID 31986261.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Zhou P, Yang XL, Wang XG, Hu B, Zhang L, Zhang W, et al. (February 2020). „A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin“. Nature. 579 (7798): 270–273. doi:10.1038/s41586-020-2012-7. PMID 32015507.
  10. ↑ Perlman S (February 2020). „Another Decade, Another Coronavirus“. The New England Journal of Medicine. 382 (8): 760–762. doi:10.1056/NEJMe2001126. ISSN 0028-4793. PMID 31978944.
  11. ↑ 11.0 11.1 Benvenuto D, Giovanetti M, Ciccozzi A, Spoto S, Angeletti S, Ciccozzi M (April 2020). „The 2019-new coronavirus epidemic: Evidence for virus evolution“. Journal of Medical Virology. 92 (4): 455–459. doi:10.1002/jmv.25688. PMID 31994738.
  12. ↑ Shield, Charli. (7 February 2020) Coronavirus: From bats to pangolins, how do viruses reach us?. ციტირების თარიღი: 15 February 2020
  13. ↑ Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it. World Health Organization. ციტატა: „From a risk communications perspective, using the name SARS can have unintended consequences in terms of creating unnecessary fear for some populations.... For that reason and others, WHO has begun referring to the virus as “the virus responsible for COVID-19” or “the COVID-19 virus” when communicating with the public. Neither of these designations are [sic] intended as replacements for the official name of the virus as agreed by the ICTV.“ ციტირების თარიღი: 24 February 2020.
  14. ↑ How does coronavirus spread?. ციტირების თარიღი: 29 January 2020
  15. ↑ How COVID-19 Spreads (27 January 2020). ციტირების თარიღი: 29 January 2020
  16. ↑ Getting your workplace ready for COVID-19 (27 February 2020). ციტირების თარიღი: 3 March 2020
  17. ↑ Holshue ML, DeBolt C, Lindquist S, et al. (March 2020). „First Case of 2019 Novel Coronavirus in the United States“. The New England Journal of Medicine. 382 (10): 929–936. doi:10.1056/NEJMoa2001191. PMID 32004427.
  18. ↑ Kupferschmidt K (February 2020). „Study claiming new coronavirus can be transmitted by people without symptoms was flawed“. Science. doi:10.1126/science.abb1524.
  19. ↑ 19.0 19.1 Cohen J (January 2020). „Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally“. Science. doi:10.1126/science.abb0611. ISSN 0036-8075.
  20. ↑ We're still not sure where the Wuhan coronavirus really came from (28 January 2020). ციტირების თარიღი: 30 January 2020
  21. ↑ Liu P, Chen W, Chen JP (October 2019). „Viral Metagenomics Revealed Sendai Virus and Coronavirus Infection of Malayan Pangolins (Manis javanica)“. Viruses. 11 (11): 979. doi:10.3390/v11110979. PMC 6893680. PMID 31652964.
  22. ↑ Cyranoski D (7 February 2020). „Did pangolins spread the China coronavirus to people?“. Nature. doi:10.1038/d41586-020-00364-2.
  23. ↑ თარგი:Cite biorxiv
  24. ↑ Kelly, Guy (1 January 2015). „Pangolins: 13 facts about the world's most hunted animal“. The Telegraph. ციტირების თარიღი: 9 March 2020.
  25. ↑ 25.0 25.1 თარგი:Cite biorxiv
  26. ↑ Zhu N, Zhang D, Wang W, et al. (February 2020). „A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019“. The New England Journal of Medicine. 382 (8): 727–733. doi:10.1056/NEJMoa2001017. PMID 31978945.
  27. ↑ Hui DS, I Azhar E, Madani TA, et al. (February 2020). „The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China“. International Journal of Infectious Diseases. 91: 264–266. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. PMID 31953166.თარგი:Open access
  28. ↑ Phylogeny of SARS-like betacoronaviruses. ციტირების თარიღი: 18 January 2020
  29. ↑ Wong AC, Li X, Lau SK, Woo PC (February 2019). „Global Epidemiology of Bat Coronaviruses“. Viruses. 11 (2): 174. doi:10.3390/v11020174. PMC 6409556. PMID 30791586.
  30. ↑ თარგი:Cite biorxiv
  31. ↑ The Proximal Origin of SARS-CoV-2. Virological (16 February 2020). ციტირების თარიღი: 4 March 2020
  32. ↑ Coutard B, Valle C, de Lamballerie X, et al. (February 2020). „The spike glycoprotein of the new coronavirus 2019-nCoV contains a furin-like cleavage site absent in CoV of the same clade“. Antiviral Research. 176: 104742. doi:10.1016/j.antiviral.2020.104742. PMID 32057769.
  33. ↑ Initial genome release of novel coronavirus (11 January 2020). ციტირების თარიღი: 12 January 2020
  34. ↑ 34.0 34.1 Genomic epidemiology of novel coronavirus (nCoV). ციტირების თარიღი: 11 February 2020
  35. ↑ Chen N, Zhou M, Dong X, et al. (15 February 2020). „Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study“. Lancet. 395 (10223): 507–513. doi:10.1016/S0140-6736(20)30211-7. PMID 32007143.
  36. ↑ 36.0 36.1 36.2 Wu C, Liu Y, Yang Y, et al. (February 2020). „Analysis of therapeutic targets for SARS-CoV-2 and discovery of potential drugs by computational methods“. Acta Pharmaceutica Sinica B. doi:10.1016/j.apsb.2020.02.008.
  37. ↑ Xu X, Chen P, Wang J, et al. (March 2020). „Evolution of the novel coronavirus from the ongoing Wuhan outbreak and modeling of its spike protein for risk of human transmission“. Science China Life Sciences. 63 (3): 457–460. doi:10.1007/s11427-020-1637-5. PMID 32009228.
  38. ↑ Letko M, Munster V (January 2020). „Functional assessment of cell entry and receptor usage for lineage B β-coronaviruses, including 2019-nCoV“. bioRxiv (preprint). doi:10.1101/2020.01.22.915660.
  39. ↑ Letko M, Marzi A, Munster V (February 2020). „Functional assessment of cell entry and receptor usage for SARS-CoV-2 and other lineage B betacoronaviruses“. Nature Microbiology. doi:10.1038/s41564-020-0688-y. PMID 32094589.
  40. ↑ El Sahly HM. „Genomic Characterization of the 2019 Novel Coronavirus“. New England Journal of Medicine. ციტირების თარიღი: 9 February 2020.
  41. ↑ Gralinski LE, Menachery VD (January 2020). „Return of the Coronavirus: 2019-nCoV“. Viruses. 12 (2): 135. doi:10.3390/v12020135. PMID 31991541.
  42. ↑ Lu R, Zhao X, Li J, Niu P, Yang B, Wu H, et al. (February 2020). „Genomic characterisation and epidemiology of 2019 novel coronavirus: implications for virus origins and receptor binding“. Lancet. 395 (10224): 565–574. doi:10.1016/S0140-6736(20)30251-8. PMID 32007145.
  43. ↑ 43.0 43.1 Wrapp D, Wang N, Corbett KS, Goldsmith JA, Hsieh CL, Abiona O, et al. (February 2020). „Cryo-EM structure of the 2019-nCoV spike in the prefusion conformation“. Science. 367 (6483): 1260–1263. doi:10.1126/science.abb2507. PMID 32075877.
  44. ↑ Mandelbaum RF (19 February 2020). „Scientists Create Atomic-Level Image of the New Coronavirus's Potential Achilles Heel“. Gizmodo. ციტირების თარიღი: 13 March 2020.
  45. ↑ What We Know Today about Coronavirus SARS-CoV-2 and Where Do We Go from Here (19 February 2020). ციტირების თარიღი: 13 March 2020
  46. ↑ 46.0 46.1 Coronavirus COVID-19 Global Cases by Johns Hopkins CSSE. Johns Hopkins CSSE (6 March 2020). ციტირების თარიღი: 6 March 2020
  47. ↑ Rothe C, Schunk M, Sothmann P, Bretzel G, Froeschl G, Wallrauch C, et al. (March 2020). „Transmission of 2019-nCoV Infection from an Asymptomatic Contact in Germany“. The New England Journal of Medicine. 382 (10): 970–971. doi:10.1056/NEJMc2001468. PMID 32003551.
  48. ↑ Molteni M (30 January 2020). „The Coronavirus Is Now Infecting More People Outside China“. Wired. ციტირების თარიღი: 13 March 2020.
  49. ↑ Khalik S (4 February 2020). „Coronavirus: Singapore reports first cases of local transmission; 4 out of 6 new cases did not travel to China“. The Straits Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 February 2020. ციტირების თარიღი: 5 February 2020.
  50. ↑ „Ecuador confirms five new cases of coronavirus, all close to initial patient“. Reuters. 2 March 2020. ციტირების თარიღი: 5 March 2020.
  51. ↑ „Algeria confirms two more coronavirus cases“. Reuters. 2 March 2020. ციტირების თარიღი: 5 March 2020.
  52. ↑ „Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)“. World Health Organization (WHO) (პრეს-რელიზი). 30 January 2020. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 31 January 2020. ციტირების თარიღი: 30 January 2020.
  53. ↑ McKay B, Calfas J, Ansari T (11 March 2020). „Coronavirus Declared Pandemic by World Health Organization“. The Wall Street Journal. ციტირების თარიღი: 12 March 2020.
  54. ↑ „WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020“. World Health Organization (WHO) (პრეს-რელიზი). 11 March 2020. ციტირების თარიღი: 12 March 2020.
  55. ↑ Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, Zhou L, Tong Y, et al. (January 2020). „Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus-Infected Pneumonia“. The New England Journal of Medicine. doi:10.1056/NEJMoa2001316. PMID 31995857.
  56. ↑ Riou J, Althaus CL (January 2020). „Pattern of early human-to-human transmission of Wuhan 2019 novel coronavirus (2019-nCoV), December 2019 to January 2020“. Euro Surveillance. 25 (4). doi:10.2807/1560-7917.ES.2020.25.4.2000058. PMC 7001239. PMID 32019669.
  57. ↑ Sharma, Neetu Chandra. (2020-03-13) India becomes fifth country to isolate Covid-19 virus strain en. ციტირების თარიღი: 2020-03-13
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=SARS-CoV-2&oldid=4688700“-დან