ვიკიპედია

ბარანგაი

ბარანგაი (ზოგჯერ მოიხსენიებენ არქაული ფორმით ბარიო) — ადგილობრივი მმართველობის ყველაზე დაბალი დონის ერთეული ფილიპინებში. ფილიპინურ ენაზე ბარანგაი სოფელს ან რაიონს აღნიშნავს. რეგიონულ აგლომერაციებში ტერმინი ხშირად შიდა სამეზობლოს, გარეუბნის ან გარეუბნის სამეზობლოს აღსანიშნავად გამოიყენება.[1] ტერმინი ბარანგაი წარმოდგება ავსტრონეზიელი ხალხების ნავების ერთ-ერთი მოდელის, ბალანგაის სახელწოდებიდან.[2]

ბარანგაების რაოდენობა ფილიპინების პროვინციების მიხედვით

ფილიპინებში მუნიციპალიტეტები და ქალაქები ბარანგაებისგან შედგება, გარდა ადამსის მუნიციპალიტეტისა ჩრდილოეთ ილოკოსში და კალაიაანის მუნიციპალიტეტისა პალავანზე, რომლებიც მხოლოდ თითო ბარანგაის მოიცავენ. ბარანგაებს ზოგჯერ არაოფიციალურად უფრო პატარა ტერიტორიულ ერთეულებად, პუროკებად და სიტიოებად ჰყოფენ. 2020 წლის მარტის მონაცემებით ფილიპინებში 42 046 ბარანგაია.[3]

ისტორია რედაქტირება

 
საინფორმაციო ნიშანი სოკოროს ბარანგაიში, კესონ-სიტი

XVI საუკუნეში პირველი ესპანელების ჩამოსვლის დროს მათ ფილიპინებში კარგად ორგანიზებული დამოუკიდებელი სოფლები დახვდათ, რომლებსაც ბარანგაებს უწოდებდნენ. სახელწოდება წარმოდგება ბალანგაიდან, რაც მალაიურ ენაზე „იალქნიან ნავს“ ნიშნავს.[2] ადრეული ესპანურ-ფილიპინური ლექსიკონების მიხედვით თვალსაჩინოა, რომ ბალანგაი გამოითქმებოდა როგორც ბა-ლა-ნგაი, ხოლო დღეს სიტყვა ბარანგაის გამოთქვამენ როგორც ბა-რან-გაი.[4]

წინაკოლონიური ბარანგაების შესახებ ერთადერთი წყარო არსებობს, ხუან დე პლასკენსიას 1589 წლის მოხსენება „Las costumbres de los indios Tagalos de Filipinas“. აღსანიშნავია, რომ ისტორიკოსი დეიმონ ვუდსი ბარანგაის, როგორც ძირითადი ადგილობრივი პოლიტიკური ორგანიზაციის ცნებას, ეჭვქვეშ აყენებს ლინგვისტური საბუთების ნაკლებობის გამო. ისტორიკოსის აზრით, ცნება ბარანგაი ტაგალური საზოგადოების რეკონსტრუქციის მიზნით ესპანელმა დამპყრობლებმა შექმნეს.[5]

პირველი ბარანგაები 50-დან 100-მდე ოჯახს ითვლიდა. ესპანელებთან კავშირის დამყარების შემდეგ ბევრი ბარანგაი უფრო დიდ დასახლებებად იქცა. 1604 წლის ენკომიენდის მიხედვით, სულუს, ბუტუანის, პანაის,[6] ლეიტესა და სებუს, პამპანგის, პანგასინანის, პასიგის, ლაგუნისა და მდინარე კაგაიანის ბარანგაები სავაჭრო ცენტრებად ქცეულიყო. ამ ბარანგაების ნაწილს მრავალრიცხოვანი მოსახლეობა ჰყავდა. პანაიში ზოგიერთ ბარანგაიში 20 000-მდე ადამიანი იყო დასახლებული, ლეიტეში — 15 000-მდე, სებუში — 3 500-მდე, ვიტისში (პამპანგა) — 7 000-მდე, ხოლო პანგასინანში — 4 000.[7] პატარა ბარანგაებში 30-დან 100-მდე ოჯახი იყო დასახლებული, რაც დაახლოებით 100-დან 500 ადამიანამდე იყო. მიგელ ლოპეს დე ლეგასპის მიხედვით, ზოგიერთ თემში მხოლოდ 20-30 ადამიანი იყო.

ტრადიციულად, ბარანგაები ფილიპინებში სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის სხვა ადგილებიდან მიგრირებული მალაიურ-პოლინეზიელი ხალხების სანაპირო დასახლებები იყო. ანტიკური ბარანგაების უმრავლესობა სანაპიროების ან მდინარეთა მახლობლად მდებარეობდა. მოსახლეობის დიდი ნაწილი თევზაობით ირჩენდა თავს და უმეტესწილად მდინარეების გასვრივ მოგზაურობდნენ.

სანაპირო ბარანგაები უცხოელი ვაჭრებისთვის უფრო ადვილი ხელმისაწვდომი იყო და ეკონომიკური საქმიანობისთვისაც იდეალურ ადგილს წარმოადგენდა. სანაპიროებზე მდებარე ბარანგაების მცხოვრებლებს სხვა კულტურებისა და ცივილიზაციების ვაჭრებთან ჰქონდათ კონტაქტი, მათ შორის: იაპონიიდან, ჰანის დინასტიიდან, ინდოეთიდან და არაბეთიდან ჩამოსულ ვაჭრებთან.[8]

ესპანური მმართველობის პერიოდში იმპერიამ ხელახლა დასახლების პოლიტიკის გატარება დაიწყო. პატარა, გაფანტული ბარანგაები კომპაქტურ ქალაქებად გაერთიანდა.[9][10] ყოველ ბარანგაის მეთაური ჰყავდა, რომლებიც Principalía-ის, ფილიპინელი ესპანელების ელიტურ მმართველ კლასში შედიოდნენ. შემდეგში ამ პოზიციიდან დატუს ტიტული წარმოიშვა. ესპანეთის მონარქი ბარანგაებს კაბესის მეშვეობითაც მართავდა, რომლებიც ადგილობრივებისგან გადასახადებს კრეფდნენ.

ამერიკული მმართველობის პერიოდში ადგილობრივი მმართველობის სტრუქტურაში მცირე ცვლილებები შევიდა.[11]თავდაპირველად სასოფლო საბჭოები შეიქმნა, რომლებსაც შემდეგში ბარიოს საბჭო, ბოლოს კი ბარანგაის საბჭო ეწოდა.[11]

ყვითელი რევოლუციის შემდეგ მიღებული ფილიპინების კონსტიტუციით მუნიციპალური საბჭოები აღდგა, რის შემდეგაც ბარანგაები ფილიპინების ადგილობრივი მმართველობის უმცირესი ერთეულები გახდა. ახალი კონსტიტუციის შესაბამისად ბარანგაების პირველი არჩევნები 1989 წლის 28 მარტს გაიმართა.[12][13] ბარანგაების ბოლო არჩევნები 2013 წლის ოქტომბერში გაიმართა.[14] კიდევ ერთი არჩევნები 2017 წელს იგეგმებოდა, თუმცა 10952-ე რესპუბლიკური აქტის მიღების გამო გადაიდო.[15]

ორგანიზაცია რედაქტირება

თანამედროვე ბარანგაებს ხალხის მიერ არჩეული მოხელეები ხელმძღვანელობენ. აღმასრულებელი ხელისუფლების მეთაური ბარანგაის კაპიტანია, ხოლო საკანონმდებლო ხელისუფლებას ბარანგაის საბჭო წარმოადგენს.[16]

ბიბლიოგრაფია რედაქტირება

  • Constantino, Renato. (1975) The Philippines: A Past Revisited (volume 1). ISBN 971-8958-00-2
  • Mamuel Merino, O.S.A., ed., Conquistas de las Islas Filipinas (1565–1615), Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, 1975

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ barangay (June 25, 2015). დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 4, 2016. ციტირების თარიღი: November 5, 2015
  2. ↑ 2.0 2.1 Zaide, Sonia M.f (1999), The Philippines: A Unique Nation, All-Nations Publishing, pp. 62, 420, ISBN 971-642-071-4, citing Plasencia, Fray Juan de (1589), Customs of the Tagalogs, Nagcarlan, Laguna, http://www.filipiniana.net/Search.do?searchString=%20Plasencia,%20Juan%20de. წაკითხვის თარიღი: January 14, 2009 დაარქივებული January 23, 2009[Date mismatch], საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები
    ^ Junker, Laura Lee (2000), Raiding, Trading, and Feasting: The Political Economy of Philippine Chiefdoms, Ateneo de Manila University Press, pp. 74, 130, ISBN 978-971-550-347-1, https://books.google.com/books?id=Lbsfi30OXgMC ISBN 971-550-347-0, ISBN 978-971-550-347-1.
  3. ↑ First Quarter 2020 PSGC Updates: One New Barangay Created and The Names of Two Barangays Corrected (May 5, 2020). ციტირების თარიღი: May 28, 2020
  4. ↑ William Henry Scott (1994). Barangay: sixteenth-century Philippine culture and society. Ateneo de Manila University Press, გვ. 4-5. ISBN 9789715501354. 
  5. ↑ Woods, Damon (2017). The Myth of the Barangay and Other Silenced Histories. E. de los Santos St., UP Campus, Diliman, Quezon City: University of the Philippines Press, გვ. 117–153. ISBN 978-971-542-821-7. 
  6. ↑ During the early part of the Spanish colonization of the Philippines the Spanish Augustinian Friar, Gaspar de San Agustín, O.S.A., describes Iloilo and Panay as one of the most populated islands in the archipelago and the most fertile of all the islands of the Philippines. He also talks about Iloilo, particularly the ancient settlement of Halaur, as a site of a progressive trading post and a court of illustrious nobilities. The friar says: Es la isla de Panay muy parecida a la de Sicilia, así por su forma triangular come por su fertilidad y abundancia de bastimentos... Es la isla más poblada, después de Manila y Mindanao, y una de las mayores, por bojear más de cien leguas. En fertilidad y abundancia es en todas la primera... El otro corre al oeste con el nombre de Alaguer [Halaur], desembocando en el mar a dos leguas de distancia de Dumangas...Es el pueblo muy hermoso, ameno y muy lleno de palmares de cocos. Antiguamente era el emporio y corte de la más lucida nobleza de toda aquella isla...Mamuel Merino, O.S.A., ed., Conquistas de las Islas Filipinas (1565–1615), Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, 1975, pp. 374–376.
  7. ↑ Cf. F. Landa Jocano, Filipino Prehistory: Rediscovering Precolonial Heritage (1998), pp. 157–158, 164
  8. ↑ Hisona, Harold. (July 14, 2010) The Cultural Influences of India, China, Arabia, and Japan. Philippinealmanac.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივლისი 1, 2012. ციტირების თარიღი: ნოემბერი 17, 2020.
  9. ↑ Constantino, Renato; Constantino, Letizia R. (1975) „Chapter V - The Colonial Landscape“, The Philippines: A Past Revisited (Vol. I), Sixteenth Printing (January 1998), Manila, Philippines: Renato Constantino, გვ. 60–61. ISBN 971-895-800-2. 
  10. ↑ Abinales, Patricio N.; Amoroso, Donna J. (2005) „New States and Reorientations 1368-1764“, State and Society in the Philippines. Lanham, Md.: Rowman & Littlefield, გვ. 53, 55. ISBN 0742510247. 
  11. ↑ 11.0 11.1 Zamora, Mario D. (1966). „Political Change and Tradition: The Case of Village Asia“, International Studies in Sociology and Social Anthropology: Politics and Social Change. Leiden, the Netherlands: E.J. Brill, გვ. 247–253. 
  12. ↑ „Looking back: The first barangay polls in PH“. Rappler (ინგლისური). ციტირების თარიღი: March 4, 2018.
  13. ↑ Team, COMELEC Web Development. Official COMELEC Website :: Commission on Elections en. ციტირების თარიღი: March 4, 2018
  14. ↑ News, Ron Gagalac, ABS-CBN. „Barangay, SK polls to push through on May 14“. ABS-CBN News (ინგლისური). ციტირების თარიღი: March 4, 2018.
  15. ↑ „Republic Act No. 10952 | GOVPH“. Official Gazette of the Republic of the Philippines (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 5, 2018. ციტირების თარიღი: March 4, 2018.
  16. ↑ The Barangay. Chan Robles Law Library.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ბარანგაი&oldid=4569516“-დან