სირიმავო ბანდარანაიკე
სირიმავო რატვატე დიას ბანდარანაიკე (ტამილ. சிறிமாவோ பண்டாரநாயக்கா; დ. 17 აპრილი, 1916, ბალანგოდა, ცეილონი — გ. 10 ოქტომბერი, 2000, კოლომბო, შრი-ლანკა) — შრი-ლანკის (ყოფილი ცეილონის) პოლიტიკური მოღვაწე. შრი-ლანკის სამგზის პრემიერ-მინისტრი 1960-1965, 1970-1977 და 1994-2000 წლებში. მსოფლიოს პირველი ქალი პრემიერ-მინისტრი. შრი-ლანკის თავისუფლების პარტიის ლიდერი, ქვეყნის ყოფილი პრემიერ-მინისტრის სოლომონ ბანდარანაიკეს მეუღლე, ყოფილი პრეზიდენტის ჩანდრიკა კუმარატუნგას, ყოფილი პარლამენტის სპიკერის ანურა ბანდარანაიკეს და ფილანთროპ სუნეთრა ბანდარანაიკეს დედა.
| სირიმავო ბანდარანაიკე | |
_(Hon.Sirimavo_Bandaranaike_with_Hon.Lalith_Athulathmudali_Crop).jpg) | |
| შრი-ლანკის 7-ე პრემიერ-მინისტრი | |
|---|---|
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 21 ივლისი 1960 – 27 მარტი 1965 | |
| წინამორბედი | დადლი სენანაიკე |
| მემკვიდრე | დადლი სენანაიკე |
შრი-ლანკის 9-ე პრემიერ-მინისტრი | |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 29 მაისი 1970 – 23 ივლისი 1977 | |
| პრეზიდენტი | უილიამ გოპალავა |
| წინამორბედი | დადლი სენანაიკე |
| მემკვიდრე | ჯუნიუს ჯაიევარდენე |
შრი-ლანკის 15-ე პრემიერ-მინისტრი | |
| თანამდებობაზე ყოფნის დრო | |
| 14 ნოემბერი 1994 – 10 აგვისტო 2000 | |
| პრეზიდენტი | ჩანდრიკა კუმარატუნგა |
| წინამორბედი | ჩანდრიკა კუმარატუნგა |
| მემკვიდრე | რატნასირი ვიკრემანაიაკე |
| დაბადებული | 17 აპრილი 1916 ცეილონი |
| გარდაცვლილი | 10 ოქტომბერი 2000 კოლომბო შრი-ლანკა |
| პოლიტიკური პარტია | შრი-ლანკის თავისუფლების პარტია |
| მეუღლე | სოლომონ ბანდარანაიკე |
| რელიგია | ბუდიზმი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებადაიბადა 1916 წლის 17 აპრილს ბალანგოდაში, ქალაქ რატნაპურასთან ახლოს ბარნეს რატვატესა და როსალინდა კუმარიჰამის ოჯახში. იგი 4 ძმასა და ერთ დას შორის ყველაზე უფროსი იყო. განათლება მიიღო კოლომბოს ქალთა კათოლიკურ სკოლაში. 1940 წელს ცოლად გაჰყვა სახელმწიფო საბჭოს წევრს სოლომონ ბანდარანაიკეს.
პოლიტიკური კარიერა
რედაქტირებამეუღლის მკვლელობის შემდეგ სირიმავო გახდა შრი-ლანკის თავისუფლების პარტიის ლიდერი. 1960 წელს იგი პრემიერ-მინისტრად აირჩიეს. 1963 წელს სინჰალური ენა გამოაცხადა სახელმწიფო ენად ინგლისურთან ერთად. 1965 წელს წააგო არჩევნები გაერთიანებულ ეროვნულ პარტიასთან და სირიმავო ბანდარანაიკე გახდა ოპოზიციის ლიდერი. პრემიერის თანამდებობა ეკავა 1970–1977 წლებში. ხელისუფლებაში დაბრუნების შემდეგ როგორც საგარეო, ასევე საშინაო პოლიტიკაში დაადგა სოციალისტურ ორიენტაციას. მოახდინა ბანკების, პორტების და მთელი რიგი სამრეწველო საწარმოების ნაციონალიზაცია. გააუმჯობესა ურთიერთობა სსრკ-სთან და ჩინეთთან. დიდი საერთაშორისო ავტორიტეტის მიუხედავად (რის გამოხატულებაც იყო ის, რომ 1976 წელს კოლომბოში გაიმართა მიუმხრობელი ქვეყნების კონფერენცია), საშინაო პოლიტიკაში საკმაოდ მოიკოჭლა და 1977 წელს სასტიკად დამარცხდა საპარლამენტო არჩევნებში, რის გამოც დატოვა მთარობის მეთაურის თანამდებობა. 1988 წელს მონაწილეობა მიიღო საპრეზიდენტო არჩევნებში. მეტოქეობას უწევდა რანასინგჰე პრემადასას, რომელმაც მიიღო ამომრჩეველთა ხმების 50,4 %, ხოლო ქალბატონმა სირიმავომ 45 %. 1994 წელს მას შემდეგ, რაც პრეზიდენტი გახდა მისი ქალიშვილი ჩანდრიკა კუმარატუნგა, პირველივე საპრეზიდენტო აქტით პრემიერ-მინისტრად დანიშნა საკუთარი დედა. სახელმწიფოს სათავეში, აზიისათვის რაოდენ უცნაურიც არ უნდა იყოს აღმოჩნდა ორი ქალი, თანაც დედა და შვილი. 2000 წლის 10 აგვისტოს დატოვა პრემიერ-მინისტრის თანამდებობა და ზუსტად ორ თვეში 10 ოქტომბერს გარდაიცვალა გულის შეტევით.