ჟანა ნავარელი

ჟანა ნავარელი (ბასკ. Joana Nafarroakoa, ფრანგ. Jeanne de Navarre, ინგლ. Joanna of Navarre; დ. 1370, პამპლონა, ნავარა - გ. 10 ივნისი 1437, ლონდონი, ინგლისი) — ნავარის პრინცესა. ნავარის მეფე კარლ II-ისა და დედოფალ ჟანა დე ვალუას ასული. ბრეტანის ჰერცოგინია 1386-1399 წლებში როგორც ჟან IV-ის და ინგლისის დედოფალი 1403-1414 წლებში როგორც ჰენრი IV-ის მეუღლე. 1415 წლიდან იყო თავისი გერის, ჰენრი V-ის რეგენტი.

ჟანა ნავარელი
ბრეტანის ჰერცოგინია
მმართ. დასაწყისი:	2 ოქტომბერი 1386
მმართ. დასასრული:	1 ნოემბერი 1399
წინამორბედი:	იოანა ჰოლანდიელი
მემკვიდრე:	ჟანა დე ვალუა
ინგლისის დედოფალი
კორონაცია:	26 თებერვალი 1403
მმართ. დასაწყისი:	7 თებერვალი 1403
მმართ. დასასრული:	20 მარტი 1413
წინამორბედი:	ისაბელ დე ვალუა
მემკვიდრე:	კატრინ დე ვალუა
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	1370
დაბ. ადგილი:	პამპლონა, ნავარა
გარდ. თარიღი:	10 ივნისი 1437 (66-67 წლის)
გარდ. ადგილი:	ლონდონი, ინგლისი
დაკრძ. ადგილი:	კენტერბერის კათედრალი, ინგლისი
მეუღლე:	ჟან IV, ბრეტანის ჰერეცოგი (ქ. 1386 - გ. 1399) ჰენრი IV, ინგლისის მეფე (ქ. 1403 - გ. 1413)
შვილები:	1. ჟან V, ბრეტანის ჰერცოგი 2. მარი, ალანსონის ჰერცოგინია 3. მარგარიტა, როანის ვიკონტესი 4. არტურ III, ბრეტანის ჰერცოგი 5. გილესი, შანტონსის ლორდი 6. რიჩარდი, ბენონის გრაფი 7. ბლანკა, არმანიაკის გრაფინია
დინასტია:	ევრე
მამა:	კარლ II, ნავარის მეფე
დედა:	ჟანა დე ვალუა
რელიგია:	კათოლიციზმი
ჟანა ნავარელი ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

იგი იყო ნავარის მეფე კარლ II-ისა და მისი ცოლის, დედოფალ ჟანა დე ვალუას ასული.

ბრეტანის ჰერცოგინია

1386 წლის 2 ოქტომბერს ჟანა მიათხოვეს ბრეტანის ჰერცოგ ჟან IV-ს. იგი მისი მესამე და ერთად-ერთი ცოლი იყო რომელთანაც შვილები შეეძინა.

ჟანა და მისი ვაჟი არტური ჟან IV-ის საფლავზე

1399 წლის 1 ნოემბერს ჟან IV-ის გარდაცვალების შემდეგ ტახტზე მისი ვაჟი ჟან V ავიდა. მისი ვაჟი ამ დროს მხოლოდ 11 წლის იყო, რის გამოც რეგენტად ჟანა დაინიშნა. ცოტა ხნის შემდეგ ინგლისის მეფე ჰენრი IV-მ მას ცოლობა სთხოვა. ჟანა და ჰენრი მანამდეც იცნობდნენ ერთმანეთს და უნდა აღინიშნოს, რომ ორივეს გააჩნდა სიმპათიები ერთმანეთის მიმართ. ჟანამ თანხმობა განაცხადა, თუმცა ვინაიდან შვილებს ინგლისში ვერ წაიყვანდა, მან ჰენრის უთხრა, რომ ცოლად მანამდე ვერ გაჰყვებოდა, სანამ შვილები არ გაიზრდებოდნენ და მათ უსაფრთხოებაში არ დარწმუნდებოდა.

მან მშვენივრად იცოდა, რომ ქორწინების შემდეგ აუცილებლად ინგლისში უნდა ეცხოვრა, სადაც შვილებს ვერ წაიყვანდა. გარდა ამისა ჰენრიც და ჟანაც ქვრივები იყვნენ, რის გამოც ქორწინებაზე რომის პაპის ნებართვა იყო საჭირო, რომელიც 1402 წელს ძლივს მიიღეს.

ჟანა მოელაპარაკა თავის ბურგუნდიელ ნათესავს და ქორწინების შემდეგ შვილები მას დაუტოვა. საბოლოოდ ვაჟები ბრეტანში დატოვა ბურგუნდიელ ნათესავთან ერთად, რომელიც მათ რეგენტად დაინიშნა და დაიფიცა, რომ პატივს სცემდა ბრეტონულ კანონებს, ხოლო ქალიშვილები თან წაიყვანა ინგლისში.

ინგლისის დედოფალი

ჟანა ნავარელის გერბი ინგლისის დედოფლობის პერიოდში

1403 წლის 7 თებერვალს უესტმინსტერის სააბატოში ჟანა ნავარელი და ჰენრი IV ინგლისელი დაქორწინდნენ. იმავე თვის 26-ში ჟანა ინგლისის დედოფლად აკურთხეს. კორონაციის დღეს, როგორც ისტორიკოსები აღწერენ ჟანა იყო ლამაზი, დიადი და დიდებული, თუმცა ეტყობოდა საშინელი მღელვარებაც. ინგლისში მის გამოჩენას დადებითი ემოციები არ მოჰყოლია. როგორც ცნობილია მან ქორწინების შემდეგ ინგლისში ბრეტონელები ჩაიყვანა და მთლიანად ბრეტონული გარემოცვა შეიქმა, რითაც გავლენას ახდენდა მეფესა და პარლამენტზე. გარკვეული დროის შემდეგ მეფემ მისი გავლენით პარლამენტიდან რამდენიმე პარლამენტარი დაითხოვა, რასაც დიდი აჟიოტაჟი მოჰყვა.

ჟანასა და ჰენრის საერთო შვილები არ ჰყოლიათ, თუმცა პირველი ქორწინებებიდან შვილები ორივეს ჰყავდათ და ეს პრობლემას არ წარმოადგენდა. ისინი ერთმანეთის შვილებს ძალიან თბილად ეპყრობოდნენ და ასევე გერებს ერთად ზრდიდნენ, რის გამოც ჰენრისა და ჟანას შვილებს ერთმანეთი ძალიან უყვარდათ. ქორწილიდან სამ წელიწადში, 1406 წელს ჟანას ქალიშვილები საფრანგეთში დაბრუნდნენ მათი ძმის ბრძანებით.

1413 წელს ჟანა ნავარელი მეორედ დაქვრივდა. მეფე მისი გერი ჰენრი V გახდა, რომელსაც დედინაცვალი დედასავით უყვარდა და როცა იგი საფრანგეთში წავიდა საომრად ჟანა თავის რეგენტადაც კი დანიშნა. როცა იგი დაბრუნდა თან ჩამოიყვანა ჟანას დაპატიმრებული ვაჟი არტური, რომელიც თავის სამშობლოს დაცვის დროს ტყვედ ჩაიგდეს. ჟანამ უშედეგოდ სცადა შვილის განთავისუფლება. ამან დედინაცვალსა და გერს შორის ურთიერთობა ძალიან გააფუჭა. 1419 წელს ჟანას ბრალი დასდეს ჯადოქრობაში (რისი სასჯელიც ცოცხლად დაწვა იყო) და საწამლავების დამზადებაში. მას მთელი ქონება ჩამოართვეს და სასექსის ციხეში დააპატიმრეს. 1422 წელს ჰენრი V-ის გარდაცვალების შემდეგ, მისმა ვაჟმა ჰენრი VI-მ ჟანა გაანთავისუფლა.

განთავისუფლების შემდეგ იგი ჩამოსცილდა სამეფო კარის ინტრიგებით სავსე ცხოვრებას და თავის ნოტინგემის სასახლეში დაბინავდა, სადაც ჰენრი VI-ის დაფინანსებით უკანასკნელი წლები სიმდიდრეში, კომფორტსა და სიმშვიდეში გაატარა. იგი გარდაიცვალა 1437 წლის 10 ივნისს. დაკრძალეს კენტერბერის კათედრალში, ლონდონში.

შვილები

ჟანას ყველა შვილი პირველ ქმართან, ბრეტანის ჰერცოგ ჟან IV-თან ჰყავდა:

1. ჟანა (დ. 12 აგვისტო 1387 - გ. 7 დეკემბერი 1388);
2. ისაბელი (დ. ოქტომბერი 1388 - გ. დეკემბერი 1388);
3. ჟან V (დ. 24 დეკემბერი 1389 - გ. 29 აგვისტო 1442), ბრეტანის ჰერცოგი, ცოლად შეირთო ჟანა დე ვალუა;
4. მარი (დ. 18 თებერვალი 1391 - გ. 18 დეკემბერი 1446), ცოლად გაჰყვა ალანსონის ჰერცოგ ჟან I-ს;
5. მარგარიტა (დ. 1392 - გ. 13 აპრილი 1428), ცოლად გაჰყვა როანის ვიკონტ ალან IX-ს;
6. არტურ III (დ. 24 აგვისტო 1393 - გ. 26 დეკემბერი 1458), ბრეტანის ჰერცოგი, ჰყავდა სამი ცოლი: 1. მარგარიტა ბურგუნდიელი, 2. ჟანა დ'ალბრე და 3. კატერინა ლუქსემბურგელი;
7. გილესი (დ. 1394 - გ. 19 ივლისი 1412), შანტოსისა და ინგრანდის ლორდი;
8. რიჩარდი (დ. 1395 - გ. 2 ივნისი 1438), ბენონის, ეტამპისა და მანტის გრაფი, ცოლად შეირთო მარგარიტა ორლეანელი;
9. ბლანკა (დ. 1397 - გ. 1419), ცოლად გაჰყვა არმანიაკის გრაფ ჟან IV-ს;

წინაპრები

ჟანა ნავარელის წინაპრები

16. ფილიპ III, საფრანგეთის მეფე

8. ლუი დ'ევრე

17. მარია ბრაბანტელი

4. ფილიპ III, ნავარის მეფე

18. ფილიპ არტუელი

9. მარგარიტა არტუელი

19. ბლანკა ბრეტონელი

2. კარლ II, ნავარის მეფე

20. ფილიპ IV, საფრანგეთის მეფე

10. ლუი X, საფრანგეთის მეფე

21. ჟანა I, ნავარის დედოფალი

5. ჟანა II, ნავარის დედოფალი

22. რობერ II, ბურგუნდიის ჰერცოგი (=26)

11. მარგარიტა ბურგუნდიელი

23. აგნეს ფრანგი (=27)

1. ჟანა ნავარელი

24. შარლ დე ვალუა

12. ფილიპ VI, საფრანგეთის მეფე

25. მარგარიტა, ანჟუს გრაფინია

6. ჟან II, საფრანგეთის მეფე

26. რობერ II, ბურგუნდიის ჰერცოგი (=22)

13. ჟანა ბურგუნდიელი

27. აგნეს ფრანგი (=23)

3. ჟანა დე ვალუა

28. ჰაინრიხ VII, საღვთო რომის იმპერატორი

14. იანი, ბოჰემიის მეფე

29. მარგარეტ ბრაბანტელი

7. ბონა ბოჰემიელი

30. ვენეცელ II, ბოჰემიის მეფე

15. ელისაბეთ ბოჰემიელი

31. იუდით ჰაბსბურგი

ლიტერატურა

• Strickland, Agnes. Lives Of The Queens Of England From The Norman Conquest. — L.: Bell and Daldy, 1864. — Т. I (I/VI). — P. 455—496.
• Leese, Thelma Anna (2007). Blood Royal: Issue of the Kings and Queens of Medieval England, 1066–1399. Heritage Books Inc. p. 219.
• Jones, Michael (1988). The Creation of Brittany. London: Hambledon Press. p. 123.
• Boutell, Charles (1863). A Manual of Heraldry, Historical and Popular. London: Winsor & Newton. p. 276.

რესურსები ინტერნეტში

• http://www.britannica.com/eb/article-9043693/Joan-of-Navarre
• http://www.lebrelblanco.com/anexos/a0500.htm

ჟანა ნავარელი ევრეები დაიბადა: 1370 გარდაიცვალა: 10 ივნისი 1437
წინამორბედი: იოანა ჰოლანდიელი	ბრეტანის ჰერცოგინია	შემდეგი: ჟანა დე ვალუა
წინამორბედი: ისაბელ დე ვალუა	ინგლისის დედოფალი	შემდეგი: კატრინ დე ვალუა