პურიტანები (ინგლ. puritans < ლათ. purus, წმინდა) — XVI-XVII საუკუნეების ინგლისის რელიგიურ-პოლიტიკური მოძრაობის მონაწილეები, რომლებიც გაერთიანებული იყვნენ ფეოდალიზმის წინააღმდეგ და მიზნად ისახავდნენ ინგლისის ეკლესიის გაწმენდას კათოლიციზმის ნაშთებისაგან. ისინი გამოირჩეოდნენ ჩაცმულობით ინგლისელებისაგან. მათ სადა სამოსი და ტრადიციული ინგლისური ვარცხნილობა ჰქონდათ, რაც კათოლიკე ინგლისელების უკმაყოფილებას იწვევდა. ისინი ჯეიმზ I-მა გადაასახლა ახლად აღმოჩენილი ამერიკის მიწაზე. სადაც მათ შექმნეს ინგლისური კოლონიები. XVIII საუკუნის მეოთხედში აქტიურმა მონაწილეებმა დიდი როლი მიიღეს შეერთებული შტატების ჩამოყალიბებაში.

პროტესტანტიზმი
რეფორმაცია

რეფორმაციამდელი მოძრაობები

ჰუსიტები  • ლოლარდები  • ვალდენსები  • ჩეხი ძმები


რეფორმაციის მოძრაობები

ანგლიკანიზმი • კალვინიზმი • ლუთერანობა • ცვინგლიანობა


ახალი რეფორმაციული მოძრაობები

ადვენტისტები • ამიშები • ანაბაპტიზმი • ახალსამოციქულო ეკლესია • ბაპტიზმი • კვაკერები • კონგრეგაციონალიზმი • მეთოდიზმი • მენონიტები • ორმოცდაათიანელობა • პიეტიზმი • პრესვიტერიანობა • პურიტანები • ხსნის არმია


XX საუკუნის პროტესტანტული მოძრაობები

პენტეკოსტალიზმი • რევივალიზმი • ევანგელიკალიზმი • ფილიპინების დამოუკიდებელი ეკლესია


მე-17 საუკუნეში ცნობილი პურიტანელი თეოლოგების გალერეა: ტომას ჰუჟი, უილიამ ბრიჯი, ტომას მანტონი, ჯონ ფლაველი, რიჩარდ სიბესი, სტივენ ჩარნოკი, უილიამ ბეიტსი, ჯონ ოუენი, ჯონ ჰოუ, რიჩარდ ბაქსტერი.

ხშირად ტერმინში გადატანითი მნიშვნელობით იგულისხმება ადამიანები, რომელებიც მკაცრად (ხშირად მოჩვენებითად) იცავენ ზნეობას.

ლიტერატურა

რედაქტირება
  •   შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „პურიტანები“ ვიკისაწყობში.
  • Bremer, Francis J. Lay Empowerment and the Development of Puritanism. New York: Palgrave Macmillan, 2015.
  • Carpenter, John B. "New England's Puritan Century: Three Generations of Continuity in the City upon a Hill," Fides Et Historia, 30:1, 2003.
  • Coffey, John and Paul C. H. Lim (2008). The Cambridge Companion to Puritanism, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-86088-8
  • Collins, Owen (1999). Speeches That Changed the World, Westminster John Knox Press, ISBN 0-664-22149-1.