მაევო
მაევო (ინგლ. Maewo) — კუნძული ახალი ჰებრიდების არქიპელაგში, წყნარ ოკეანეში. მდებარეობს ვანუატუს რესპუბლიკის შემადგენლობაში. ადმინისტრაციულად შედის პენამა პროვინციის შემადგენლობაში. ალტერნატიული სახელი — ავრორა.
| მშობ. სახელი: ინგლ. Maewo | |
|---|---|
 კუნძულ მაევოს რუკა | |
| გეოგრაფია | |
| მდებარეობა | წყნარი ოკეანე |
| კოორდინატები | 15°10′ ს. გ. 168°10′ ა. გ. / 15.167° ს. გ. 168.167° ა. გ. |
| ფართობი | 303,6 კმ² |
| სიგრძე | 57 კმ |
| სიგანე | 8 კმ |
| უმაღლესი წერტილი | 811 მ |
 ვანუატუ | |
| პროვინცია | პენამა |
| დემოგრაფია | |
| მოსახლეობა | 3569 (2009) |
| სიმჭიდროვე | 11,756 ად. /კმ² |
გეოგრაფია
რედაქტირებაკუნძული მაევო მდებარეობს 105 კმ-ით აღმოსავლეთით კუნძულ ესპირიტუ-სანტოდან. უახლოესი მატერიკი ავსტრალია მდებარეობს დაახლოებით 1300 კმ-ში[1].
როგორც არქიპელაგის სხვა კუნძულები, მაევოს აქვს ვულკანური წარმოშობა[1]. კუნძულის სიგრძე შეადგენს 57 კმ-ს, სიგანე — 8 კმ[2]. კუნძულ მაევოს ფართობია — 303,6 კმ². კუნძულის უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან აღწევს 811 მეტრს[1].
კლიმატი მაევოს კუნძულზე ნოტიო ტროპიკულია. ნალექების წლის საშუალო რაოდენობა შეადგენს დაახლოებით 3500 მმ-ს[1]. წელიწადში გამოიყოფა ორი სეზონი: წვიმიანი სეზონი, რომელიც გრძელდება ნოემბრიდან აპრილის ჩათვლით, და მშრალი სეზონი, რომელიც გრძელდება მაისიდან ოქტომბრის ჩათვლით[2].
კუნძულზე ხდება ხშირი ციკლონები და მიწისძვრები.
მაევო დაფარულია ხშირი მცენარეულობით: ტროპიკული ტყეებით, რომლებშიც იზრდება ბენგალური ფიკუსი (ლათ. Fícus benghalénsis)[2].
ისტორია
რედაქტირებავანუატუს კუნძულები ადამიანებით დასახლდა დაახლოებით 2000 წლის წინ წყნარი ოკეანის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილიდან და პაპუა-ახალი გვინეიდან სოლომონის კუნძულების არქიპელაგის გავლით მოსახლეობის მიგრაციის დროს[3]. კუნძულების დასახლება ხდებოდა ხანგრძლივი საზღვაო ცურვისას დიდი კანოეებით, რომლებსაც შეეძლოთ 200-მდე ადამიანის დატევა. მოგზაურებს თან ასევე მიჰყავდათ ზოგიერთი გამოსადეგი ცხოველები, სასოფლო სამეურნეო მცენარეების თესლები, რომლებმაც შემდგომში დაიწყო აღმოცენება ახალ მიწებზე.
1768 წლის მაისში მაევოს კუნძულის გვერდით გაცურა ფრანგმა მოგზაურმა ლუი ანტუან დე ბუგენვილმა[4], ხოლო 1774 წელს — ინგლისელმა მოგზაურმა ჯეიმზ კუკმა, რომელმაც კუნძულს დაარქვა ავრორა[2].
1906 წლის მარტში მაევო, როგორც ახალი ჰებრიდების არქიპელაგის სხვა კუნძულები, გახდა საფრანგეთის და დიდი ბრიტანეთის ერთობლივი სამფლობელო, ანუ არქიპელაგმა მიიღო ბრიტანულ-ფრანგული კონდომინიუმის სტატუსი[5].
1980 წლის 30 ივნისს ახალმა ჰებრიდებმა მიიღო დამოუკიდებლობა დიდი ბრიტანეთისგან და საფრანგეთისგან, და კუნძული მაევო გახდა ვანუატუს რესპუბლიკის ტერიტორია.
მოსახლეობა
რედაქტირება2009 წელს მაევოს კუნძულის მოსახლეობის რაოდენობამ შეადგინა 3569 ადამიანი[6]. მთავარი დასახლება — ლაკარერი მდებარეობს კუნძულ მაევოს ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროზე. სოფელ ნაონეს შორიახლოს მდებარეობს კუნძულის ერთადერთი აეროდრომი[7].
კუნძულზე ძირითადი სასაუბრო ენებია: ბისლამა, ფრანგული და ინგლისური, თუმცა ასევე გამოიყენება ადგილობრივი ენები:
- ბაეტორა (540 მოლაპარაკე 1983 წელს),
- მარინო (180 მოლაპარაკე 1983 წელს; გავრცელებულია კუნძულის ჩრდილოეთ ნაწილში),
- ჰანო (7000 მოლაპარაკე 1991 წელს; გავრცელებულია მაევოს სამხრეთ ნაწილში და კუნძულ პენტეკოსტის ჩრდილოეთ ნაწილში),
- ცენტრალური მაევო (350 მოლაპარაკე 1981 წელს)[8].
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 UN SYSTEM-WIDE EARTHWATCH Web Site. ვანუატუს კუნძულები. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-08-13. ციტირების თარიღი: 2014-11-11.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 [John Search. კუნძული მაევო. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-03-05. ციტირების თარიღი: 2014-11-11. John Search. კუნძული მაევო. (ინგლისური)]
- ↑ Jeremy MacClancy. To kill a bird with two stones: a short history of Vanuatu. Port Vila, Vanuatu Cultural Centre, 1980. — გვ. 18.
- ↑ [ვანუატუს მკვლევრები. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2004-02-08. ციტირების თარიღი: 2014-11-11. ვანუატუს მკვლევრები. (ინგლისური)]
- ↑ Tufala Gavman. Reminisces from the Anglo-French Condominium of the New Hebrides / Brian J. Bresnihan, Keith Woodward, editors. — Suva, Fiji: Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific, 2002. — გვ. 23.
- ↑ 2009 National Population and Housing Census (2009). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-10-17. ციტირების თარიღი: 2014-11-11.
- ↑ Jasons. ვანუატუს კუნძულები. (ინგლისური)
- ↑ Etnologue. ვანუატუს ენები. (ინგლისური)