ლეკა

ლეკა, ლეკის ხე (ლათ. Acer platanoides) — ნეკერჩხლის ერთ-ერთი სახეობა. ზაფხულმწვანე ხეა. მისი სიმაღლე 30 მეტრს, დიამეტრი კი 1 მეტრს აღწევს. აქვს მურა-რუხი ან თითქმის შავი ქერქი, 5-7 ნაკვთიანი მწვანე ფოთოლი. ნაყოფი კაკლისებრია (ორცალი), ზედ თითქმის ჰორიზონტალურად გაფარჩხული ფრთისებრი დანამატებით („ორფრთიანა“).

ლეკა
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები კლასი:  ორლებნიანნი ოჯახი:  ნეკერჩხლისებრნი სახეობა:  ლეკა
ლათინური სახელი
Acer platanoides
დაცვის სტატუსი
ყველაზე ნაკლები საფრთხის ქვეშ IUCN 3.1 Least Concern : 193853
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში ITIS   28755 NCBI   4025 EOL   583070 IPNI   781455-1 TPL   kew-2616254

გავრცელებულია ევრაზიის დასავლეთ ნაწილში, სკანდინავიასა და ბალკანეთში. საქართველოში, ისევე როგორც მთელ კავკასიაში, შერეულია ყველა ფოთლოვან (განსაკუთრებით მუხნარებში) და წიწვოვან ტყეში, ზღვის დონიდან 2000 მ-მდე (ე. ი. მეტწილად სუბალპურ სარტყლამდე).

ხარობს ნოყიერ და ტენიან ნიადაგზე, ვერ იტანს მის დამლაშებას და ჩაგუბებულ ტენიანობას. ჩრდილის ამტანია. ყვავილობს მაისში ფოთლის გაშლასთან ერთად. მსხმოიარობს სექტემბერში. სწრაფმზარდია, 50-60 წლისა სრულ სიმაღლეს აღწევს. მოჭრის შემდეგ უხვად ივითარებს ამონაყარს და ამ თვისებას 80 წლამდე ინარჩუნებს. ლამაზი, შემოდგომით ფოთლები ოქროსფერია ან წითელი. ბაღ-პარკებში მოშენებულია ხეივნებად, ჯგუფებად და ეულად. თაფლოვანია. ფოთლებიდან იღებენ შავ და ყვითელ საღებავს.

მკვრივ, მაგარ, მოყვითალო და მბზინვარე მერქანს სადურგლო და სახარატო საქმეში იყენებენ. არსებობს ლეკას მრავალი ბაღის ფორმა.

ლიტერატურა

• სახოკია მ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 163.