იშხნის საეპისკოპოსო
იშხნის საეპისკოპოსო — ეპარქია ფეოდალურ საქართველოში. ცენტრი იშხანი (ახლანდელი თურქეთის ტერიტორია), ოლთისის წყლის (ახლანდელი ოლთუ-ჩაი) მარჯვენა სანაპიროზე. დაარსდა IX საუკუნის შუა წლებში ბაგრატ I კურაპალატის ინიციატივით. პირველი ეპისკოპოსი იყო საბა იშხნელი, გრიგოლ ხანძთელის თანამოღვაწე. იშხნის საეპისკოპოსო ეპარქიაში შედიოდა ძველი ქართული პროვინციები: თორთომი, პარხალი და სხვა. იშხნელს საკმაოდ საპატიო როლი ჰქონდა საქართველოს მეფეთა კურთხევისა და დარბაზობის დროს. იგი საქართველოს საეკლესიო იერარქიაში რიგით მეათე იყო.
საეპისკოპოსოს საზღვრები
რედაქტირებაXVI საუკუნის დოკუმენტის, სამცხე-საათაბაგოს მღვდელმთავართა ნუსხის[1], ცნობით, სრულიად თორთომს აკონტროლებდა გურჯი-ბოღაზიდან მოყოლებული. ასევე ქვემო ტაო, არტანუჯს და საკრულავს შორის. ორჯოხის მთასა და სპერი, ტრაპიზონის მთებს შორის სრულიად კაკვკასიძეების მიწა. ამ საბუთში ჩამოთვლილ 13 ეპისკოპოსში იშხნელი მესამე ადგილზეა დასახელებული.
|
„Ⴂ. იშხნელის სამწყსო გურჯიბოღაზს აქეთა სულა Ⴇორთუმი, ტაოს ქვემოთი, არტანუჯის თავი, საკრულავი ჰქვიან იმას აქეთი; გაღმით ორჯოხის მთის აქეთი, სულა საკავკასი(ძ)ო, ისპირი ტრაპიზონის მთას გადმოღმა.“
|
(სამცხე-საათაბაგოს მღვდელთ-მთავარნი)
|
ლიტერატურა
რედაქტირება- მუსხელიშვილი დ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 288.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ ჟორდანია თ. „ქრონიკები და სხვა მასალა საქართველოს ისტორიისა“, თბ. 1897, გვ. 53