ვიკიპედია

დიმიტრი შუტერიკი

ამ გვერდს არა აქვს შემოწმებული ვერსია, სავარაუდოდ მისი ხარისხი არ შეესაბამებოდა პროექტის სტანდარტებს.

 

დიმიტრი შუტერიკი

დაბადების თარიღი 26 ივლისი, 1915(1915-07-26)
დაბადების ადგილი ელბასანი
გარდაცვალების თარიღი 22 ივლისი, 2003(2003-07-22) (87 წლის)
გარდაცვალების ადგილი ტირანა
საქმიანობა ისტორიკოსი, პოეტი, პოლიტიკოსი, humanities scholar და აკადემიკოსი
ენა ალბანური ენა
მოქალაქეობა  ალბანეთი
ალმა-მატერი გრენობლის უნივერსიტეტი და Lumière University Lyon 2
ხელმოწერა

დიმიტრი შუტერიკი (დ.26 ივლისი, 1915 ‒ გ. 22 ივლისი, 2003) — ალბანელი მეცნიერი, ლიტერატურის ისტორიკოსი და მწერალი. მონაწილეობდა ანტიფაშისტურ ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობაში. ომის შემდეგ იგი იყო სახალხო ასამბლეის წევრი და ალბანეთის მწერალთა და მხატვართა ლიგის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და მოგვიანებით პრეზიდენტი. წიგნებისა და რომანების სერიის გარდა, მან გამოაქვეყნა მრავალი ტომი სახელმძღვანელოები, განსაკუთრებით ალბანური ლიტერატურის ისტორიის შესახებ საშუალო სკოლებისთვის.

ცხოვრება

რედაქტირება

დიმიტრი შუტერიკი დაიბადა ელბასანში პატრიოტულ და ინტელექტუალურ ოჯახში. მისი მამა იყო სიმონ შუტერიკი, მონასტირის ლიტერატურული კონგრესის (1908) და ელბასანის კონგრესის (1909) მონაწილე, ასევე Shkolla Normale e Elbasanit- ის ერთ-ერთი დამაარსებელი. [1]

შუტერიქი კორჩას საშუალო სკოლაში სწავლობდა. სწავლობდა საფრანგეთის გრენობლისა და ლიონის უნივერსიტეტებში და ასწავლიდა სკოლაში ელბასანს 1942–1943 წლებში. შუტერიქიმ წერა დაიწყო 1930-იან წლებში და უნდა გამხდარიყო გავლენიანი ლიტერატურის ისტორიკოსი სოციალისტური პერიოდის განმავლობაში. იყო პარლამენტის წევრი მრავალი წლის განმავლობაში, ალბანეთის მწერალთა და ხელოვანთა ლიგის (ALWA) პრეზიდენტი 1950-1973 წლებში და მეცნიერებათა აკადემიის წევრი 1973 წლიდან [2] როგორც ALWA-ს თავმჯდომარე, მან მონაწილეობა მიიღო 1972 წლის ალბანეთის ორთოგრაფიის კონგრესში და იყო ერთ-ერთი ხელმომწერი. [3] შუტერიკი ახსოვთ ლიტერატურის, ისტორიისა და ფოლკლორის კვლევით, განსაკუთრებით მისი სტანდარტული ისტორიებითა და ალბანური ლიტერატურის ანთოლოგიით. მის ნამუშევრებს შორისაა Shkrimet shqipe në vitet 1332–1850 (ალბანური მწერლობა 1332–1850 წლებში), ტირანა 1976, Autorë dhe tekste (ავტორები და ტექსტები), Tirana 1977 და Historia e letërsisë shqiptare (ალბანური ლიტერატურის ისტორია), ტირანა. 1983 წ.

შუტერიქი ასევე იყო პროზისა და პოეზიის ავტორი. მის პირველ პოეზიას ეწოდა კოსოვო და გამოქვეყნდა 1933 წელს რუმინეთში, კონსტანტას ალბანური თემის კოსოვო გაზეთში . იგი შთაგონებული იყო რომანტიზმით ( ვიქტორ ჰიუგო, ლამარტინი, დე ვინი, ბაირონი და სხვ.) 1943 წლამდე, სანამ გადავიდა რეალიზმი, მოგვიანებით კი სოციალისტური რეალიზმი . [4]

მისი ორტომეული Çlirimtarët (განმათავისუფლებლები), ტირანა 1952 და 1955, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი პირველი ალბანური რომანი, რომელიც ასახავს გლეხების სიბნელესა და ტანჯვას „განთავისუფლებამდე“ და ასევე კლასობრივი ცნობიერების ამაღლებაზე. მათ შორის. მან ხელი შეუწყო სოციალისტური რეალიზმის საკმაოდ დუნე ტემპის დადგენას 1950-იან წლებში. [5]

ნამუშევრები

რედაქტირება
  • Këngët e rinisë së parë (Songs of first youth), Tirana, 1935
  • Historia e letërsisë shqipe në tre vëllime (History of Albanian literature in three volumes), Tirana, 1959, OCLC 504188502
  • Metrika shqipe për shkollat e mesme dhe të nalta (Albanian metrics for high schools and universities), Prishtina, 1968, OCLC 504188538
  • The lute and the rifle, Tirana, 1965, OCLC 29799716 (translated by Ali Cungu)
  • Mbi krahn' e praruar të paqës. Poem dhe vjersha të tjera (Over the golden wings of peace), Tirana, 1950, OCLC 504188548
  • Récits, Tirana, 1969, OCLC 25242468
  • Antologjia e letërsisë shqipe për shkollat e mesme (Anthology of Albanian literatury for high schools), Tirana, 1955, OCLC 792785485, Prishtina, 1970, OCLC 42419307
  • Shkrimet shqipe në vitet 1332–1850 (Albanian Writing in the Years 1332–1850), Tirana, 1976, OCLC 4167459
  • Mësuesit dhe Atit: Poezi dhe prozë shqipe kushtuar emrit të J.V.Stalinit (To the teacher and father: Poetry and prose dedicated to the name of J.V.Stalin) (as editor), Tirana, 1953, OCLC 468906251
  • Vepra (Work), as editor, author: Andon Zako, Tirana, 1957, OCLC 557917931
  • Sytë e Simonidës : pluhurat e shenjtëruar (The eyes of Simonida: the holy dusts), Tirana, 1998, OCLC 41002334
  • Tekstet shqipe dhe shkrimi i shqipes në vitet 879–1800 (Albanian text and writing of Albanian language in the years 879–1800), Tirana, 2005, ISBN 9789994381708
  • Këngë në minierë : tregime dhe përshkrime (Songs in the mines: stories and narrations), Tirana, 1968, OCLC 23925590
  • Naim Frashëri, jeta dhe vepra (Naim Frashëri, life and work), Tirana, 1982, OCLC 23767244
  • Aranitët (Aranites), Tirana, 2011, ISBN 9789994317295 (Prepared by Zana Shuteriqi Prela)
  • Marin Beçikemi dhe shkrime të tjera (Marin Beçikemi and other writings), Tirana, 1987, OCLC 28931320
  • Le Chant et le fusil. (Récits), Tirana, 1963, OCLC 32411583
  • Maratonomaku ynë : tregime (Our Maratonian : stories), Tirana, 1977, OCLC 18981763
  • Çlirimtarët (Liberators), Tirana, 1952, 1955
  • Ura në Tepelenë (Bridge in Tepelena), Prishtina, 1979, OCLC 17274535
  • Autorë dhe tekste (Authors and Texts), Tirana, 1977, OCLC 15286239
  • Deshmi parabuzukjane të fjalës shqipe (Pre-Buzukian testimonies of Albanian words), Tirana, 2010, ISBN 978-99956-10-39-5
  • Këngë (Songs), Tirana, 1961, OCLC 36250360
  • Petro Korçari, kryearkitekt i Ali Pashë Tepelenës (Petro Korçari, chief-architect of Ali Pashe Tepelena), Tirana, 1978, OCLC 18107084
  • Shpati i Sipërm: gjurmime rreth kulturës popullore (Shpati i Sipërm: research on the folkloric culture), (as co-author), Tirana, 1987, OCLC 18588537
  • Gjurmime letrare (Literary research), Tirana, 1974, OCLC 54162415
  • Vërshimet e vjeshtës (Autumn floods), Tirana, 1984, OCLC 18225289
  • Nga kënga e popullit (From people's song), Tirana, 1991, OCLC 40498914
  • Buka dhe thika: tregime të zgjedhura (Bread and knife: selected stories), Tirana, 2002, ISBN 9789992750094
  • Si atë ditën e parë: poezi (Like that first day: poetry), Tirana, 1984, OCLC 18224377
  • Rruga e Rinise (Youth's way), Tirana, 1953, OCLC 43138928
  • Nëpër shekujt letrarë : studime (Through the literary centuries: studies), Tirana, 1973, OCLC 24372993
  • Moti i madh: përmbledhje shënimesh e dokumentesh për historinë shqiptare të viteve 1379–1479 (The big year: collection of notes and documents for the Albanian history of years 1379–1479), Tirana, 2006, ISBN 9789992759967
  • Poezia shqipe: nga origjinat e gjer më sot (Albanian poetry: from its origin till today), Tirana, 1965, OCLC 43143845
  • Një mal me këngë (A mountain of songs), Tirana, 1975, OCLC 5733202
  • Kënga dhe pushka: tregime (Song and rifle: stories), Tirana, 1963, OCLC 28785438
  • Te qafa e botës: tregime (At the neck of the world: stories), Tirana, 1986, OCLC 17769145
  • Gurnecka: tregime (Gurnecka: stories), Tirana, 1957, OCLC 660244021
  • Fyelli i Marsiasit, dhe tregime të tjera (Marsias flute and other stories), Tirana, 1953, OCLC 80732707
  • Kur rendte hëna nëpër re: tregime (When the moon was hovering through the clouds: stories), Tirana, 1982, OCLC 157033085
  • Pesë tregime (Five stories), Tirana, 1953, OCLC 252881071
  • Historia e letërsisë shqiptare: që nga fillimet deri te Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare (History of Albanian literature: from the start till the National Liberation Anti-Fascist War) (as co-author), Tirana, 1983, OCLC 14167733
  • 60 tregime ne nje (60 stories in one), Tirana, 1979, OCLC 832605712
  • Mbi Barletin dhe shkrime të tjera (On Barleti and other writings), Tirana, 1979, OCLC 63333127
  • Andon Zako-Çajupi – biography (conference material), Tirana, 1950, OCLC 52763695

Იხილეთ ასევე

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ Xhevat Lloshi (2008), Rreth alfabetit të shqipes: me rastin e 100-vjetorit të Kongresit të Manastirit, Logos-A, pp. 65, 75–76, ISBN 9789989582684, https://books.google.com/books?id=9_gXTda0HS8C&q=simon+shuteriqi&pg=PA76
  2. ↑ Elsie, Robert (2005). Albanian literature: a short history. I.B.Tauris, გვ. 193. ISBN 978-1-84511-031-4. 
  3. ↑ Kastriot Myftaraj, Biografia e fshehur e delegatëve të Kongresit të Drejtshkrimit të vitit 1972, Telegraf, pp. 10–11, http://www.kastriotmyftaraj.com/?p=335
  4. ↑ Ben Andoni (2012), Në kujtim të Shuteriqit, Revista Java, http://www.revistajava.al/dossier/2013722/ne-kujtim-te-shuteriqit. წაკითხვის თარიღი: 14 February 2014 დაარქივებული 21 February 2014[Date mismatch] საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები
  5. ↑ Robert Elsie (2010). Historical Dictionary of Albania, 2, Historical Dictionaries of Europe, Scarecrow Press, გვ. 417. 

შემდგომი კითხვა

რედაქტირება

თარგი:Albanian Literature

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/დიმიტრი_შუტერიკი“-დან