დარკვეთის ეხი

დარკვეთის ეხი — მრავალფენიანი არქეოლოგიური ძეგლი მდინარე ყვირილის მარცხენა ნაპირას, სოფ. ითხვისის ჩრდილოეთით, სოფელ დარკვეთის ტერიტორიაზე (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი).

1968-1972 წლებში გაითხარა (ლ. ნებიერიძე) 5 კულტურის ფენა. I, მეზოლითის ხანის ფენა. შეიცავდა კაჟისა და რიყის ქვის იარაღს. II ფენაში არმოჩნდა ადრინდელი (უკერამიკო) ნეოლითისათვის დამახასიათებელი მასალა, III, IV და V ფენებში ყვირილის ხეობის ენეოლითური კულტურის სხვადასხვა ეტაპებია წარმოდგენილი. III და IV ფენებში დიდი რაოდენობით იყო კაჟისა და ბაზალტის შრომისა და ბრძოლის იარაღი, სამკაული, ძვლის ნაწარმი, მცირე რაოდენობით - გეომეტრიული ფორმის ჩასართები. კერამიკა მოვარდისფრო-მონაცისფროდაა გამომწვარი და გაპროალებული. გვხვდება წითლად გაპროალებული თხელკედლიანი ჭურჭლის ნატეხებიც. მსგავსი მასალა აღმოჩენილია ყვირილის ხეობის მღვიმეებში (სამერცხლე კლდე, სამელე კლდე, ძუძუანა). V ფენაში აღმოჩნდა კაჟის იარაღი, ფიქლის სამაჯურები და წარმოების ნაშთები. თიხის ჭურჭელი ორნამენტით ჰგავს ახშტირისა და ოქუმის მღვიმეების ენეოლითურ კერამიკას. V ფენა დაზიანებულია მტკვარ-არაქსის კულტურის ადრინდელი ეტაპის სამარხებით. დარკვეთის ეხში გამოვლენილი ენეოლითური კულტურა გარკვეულ სიახლოვეს იჩენს მაიკოპის კულტურასთან (ა. ფორმოზოვი, დ. თუშაბრიშვილი).

ლიტერატურა

• ნებიერიძე ლ., დასავლეთ ამიერკავკასიის ნეოლითი, თბ., 1972;

• ნებიერიძე ლ, ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012. — გვ. 327.