გიორგი ნაფეტვარიძე

გიორგი ნაფეტვარიძე (დ. 3 აპრილი, 1919 — გ. 23 მაისი, 1942) — ქართველი პოეტი.

გიორგი ნაფეტვარიძე
დაბადების თარიღი	3 აპრილი, 1919(1919-04-03)
დაბადების ადგილი	შუამთა (ვანის მუნიციპალიტეტი), საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა
გარდაცვალების თარიღი	23 მაისი, 1942(1942-05-23) (23 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	სევასტოპოლი, სსრკ, საბჭოთა რუსეთი
საქმიანობა	პოეტი
მოქალაქეობა	საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა  სსრკ
ჟანრი	ლირიკა
Magnum opus	ნახვამდის
გიორგი ნაფეტვარიძე ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

გიორგი ტარასის ძე ნაფეტვარიძე ქუთაისის მაზრის სოფელ შუამთაში (ამჟამად ვანის მუნიციპალიტეტი) დაიბადა 1919 წლის 3 აპრილს.

პირველდაწყებითი განათლება შუამთის სკოლაში მიიღო, რის შემდეგაც ჯერ ვანის არასრული საშუალო სკოლა დაამთავრა 1931 წელს, შემდეგ კი სამტრედიის პედაგოგიური ტექნიკუმი — 1935 წელს.

1936 წელს სწავლა განაგრძო ქუთაისის პედაგოგიური ინსტიტუტში. სწორედ იქ გაიცნო და დაუმეგობრდა პოეტ ლადო ასათიანს. მისი და ლადო ასათიანის პირველი ლექსები 1936 წელს გამოქვეყნდა გაზეთ „სტალინელში“.

გიორგი ნაფეტვარიძეს და ლადო ასათიანს აქტიური მეგობრობა აკავშირებდათ ახალგაზრდა შემოქმედებთან, რომლებიც თბილისში მოღვაწეობდნენ, განსაკუთრებით მეგობრობდნენ პოეტებთან, ალექსანდრე საჯაიასთან, მირზა გელოვანთან და პუბლიცისტ ნიკა აგიაშვილთან. ამ პერიოდში ლადო ასათიანი და ალექსანდრე საჯაია უკვე მძიმედ იყვნენ ჭლექით დაავადებული. 1938 წელს, ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ, ლადო ასათიანი სამკურნალოდ და შემოქმედების გასაგრძელებლად თბილისში გადავიდა.

1939 წელს გიორგი ნაფეტვარიძემ დაამთავრა ქუთაისის პედაგოგიური ინსტიტუტი და მუშაობა განაგრძო წულუკიძის რაიონის სოფელ მათხოჯში ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად, სადაც მან გაიცნო მომავალი მეუღლე, ნათელა არჯევანიძე და 1941 წელს იქორწინა კიდეც მასზე. ამავე წელს გიორგიმ მუშაობა ვანის პირველ საშუალო სკოლაში განაგრძო მასწავლებლად. პარალელურად არ წყვეტდა აქტიურ პოეტურ მოღვაწეობას და თბილისში მყოფ მეგობრებთან ურთიერთობას, ამ პერიოდში მოუსწრო პოეტს სამამულო ომმა, სადაც იგი დაწყებისთანავე გაიწვიეს. ომში გაწვევის დღეს გიორგი ნაფეტვარიძე ასე აღწერს:

„ჯარში რომ გამიწვევდნენ, ვიცოდი, გამოძახება მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო, წინასწარ გავითვალისწინე ყველაფერი, მაგრამ მაინც მოულოდნელად მოხდა, კვირა დაღამდა, ვიწექი გარეთ, სამის ნახევარზე დამიძახეს. ნათელა გაშრა. ნახევარ საათში სრულ სამზე უნდა გამოვცხადებულიყავი, წავედი უმალვე, ჭიშკრამდე მიმყვა იგი თვალცრემლიანი, ვაკოცე შუბლზე, ხელი ჩავიქნიე და წავედი, მამა გამოვიდა მის დასაბრუნებლად. მე მივდიოდი მარტო, ვბორძიკობდი კოლბოხებზე; ვწევდი პაპიროსს და მივდიოდი გაბრუებული. არ ვფიქრობდი არაფერზე. მივდიოდი, მივუყვებოდი ჩემი სოფლის მდუმარე შარას. არსად ენთო სანთელი, არ ყეფდნენ ძაღლები, არ ყიოდა მამალი. არავინ შემხვედრია, მესმოდა ჩემი ფეხის ხმა შუაღამის დუმილში, და ეს მოგონება დარჩა, როგორც განუმეორებელი და აუხდენელი სიზმარი ქარიან ღამის..“

მასთან ერთად ფრონტზე წავიდა მისი უახლოესი მეგობარი მწერალი გრიგოლ ხურციძე, რომელთან ერთადაც ნაფეტვარიძე სკოლაში მუშაობდა. გიორგი და გრიგოლი ჯერ თბილისის სამხედრო სასწავლებელში გაგზავნეს, სამთვიანი სწავლების შემდეგ კი, 1941 წლის დეკემბერში, ყირიმის ფრონტზე გადაისროლეს.

ფრონტზე ყოფნისას გიორგი კვლავ აგრძელებდა ლექსების წერას და წერილებთან ერთად უგზავნიდა მეუღლეს, ძლიერ განიცდიდა, რომ მალე მოუხდა საყვარელ ქალთან განშორება და მემკვიდრეს ვერ ტოვებდა. მისი მაშინდელი განწყობა-მდგომარეობა, ყველაზე უკეთ მის მეუღლისადმი მიწერილ წერილებში ჩანს:

„რაღა დავწერო ან რა მნიშვნელობა აქვს ამ შენიშვნებს, გამომადგება ოდესმე? ვფიქრობ, ვითომ დავბრუნდები? ეჰ! ვინ იცის! ერთი კია: მშიშრები ყველაზე ადრე და ყველაზე უაზროდ იღუპებიან, მე მშიშარა არ უნდა ვიყო, თუმცა ჯერ შესაშინებელი არაფერი შემხვედრია... ვზივარ აქ და მაგონდები შენ, ჩემო მეგობარო! არ დაივიწყო პირველი დღეები, როცა ჩვენს სახეს ბიისფერი ეკრა და თვალები, სევდით სავსე თვალის გუგები იებივით დალურჯდა. ეს იყო ალბათ გამოთხოვება სიჭაბუკესთან, რამდენი ტანჯვა გავიარეთ ჩვენ ცოტა ხანში, რაღაც ორიოდ კვირაში ვინ აღწერს იმას ჩვენს მეტი, ჩემო!.. „ვალერი ჩკალოვი“ ვნახეთ, მთელი ღამე საშინელი განწყობილება დამეუფლა, მაგონდებოდი, ნათელა, შენ! შენ, ჩემო მშვენიერო, ჩვენ ძალიან ცოტა ხანს ვიყავით ერთად, ძალიან ცოტა ხანს. დილით ცუდად ვიყავი, ხეს მიყრდნობილი ძლივს ვიმაგრებდი თავს წაქცევისაგან, მერმე ყველაფერმა „გაიარა“, დარჩა: ფერფლი, ნაცარი და საუბარი, რომელმაც ვერ მოაღწია შენამდე. ბევრი ვერ მოაღწევს კიდევ...“

1942 წლის მაისში, სევასტოპოლის მისადგომებთან მდებარე საპუნ-გორას ციხესიმაგრესთან მოქმედებების დროს, გიორგი ნაფეტვარიძე, მეგობარ გრიგოლ ხურციძესთან ერთად, გმირულად დაიღუპა. მათი საფლავები ცნობილი არ არის.

შემოქმედება

გიორგი ნაფეტვარიძის პოეტური და პროზაული ნაწარმოებების მთავარი მოტივებია სიყვარული და პატრიოტიზმი.

გიორგის გარდაცვალების შემდეგ, მისი მეუღლის წვლილით, გამოქვეყნდა მისი შემოქმედების კრებულები: „გაფრენილი დურუჯი“ (1957), „დაუმთავრებელი ბალადა“ (1961), „სიყვარული“ (1965), „ლექსები, ბალადები, პოემები, მოთხრობები, ფრონტული წერილები“ (1970) „ნახვამდის“ (1979), „ჩვენთან ქუხილი ღამეს ათევდა“.

2007 წელს გამოიცა ალექსანდრე საჯაიას, ლადო ასათიანის, მირზა გელოვანის და გიორგი ნაფეტვარიძის ლექსების საერთო კრებული — „საქართველო იყო მათი საოცნებო სახელი...“, 2010 წელს კი, ქართული პოეზიის სერიის ფარგლებში, ალექსანდრე საჯაიას და გიორგი ნაფეტვარიძის ლექსების საერთო კრებული.

1961 წელს ნიკა აგიაშვილმა გამოსცა წიგნი „ჭაბუკები დარჩნენ მარად“, რომელიც თავის მეგობრებს გიორგი ნაფეტვარიძეს, ლადო ასათიანს, ალექსანდრე საჯაიას და მირზა გელოვანს მიუძღვნა, მას შემდეგ წიგნის სათაური ზოგადი ეპითეტი გახდა ამ ადამიანების და სხვა მათი თანამედროვე პოეტების, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომსა და მიმდინარე მოვლენებს შეეწირნენ. წიგნში ნიკა აგიაშვილი გიორგის ასე აღწერს:

„გიორგი ნაფეტვარიძე ყოველთვის მოკრძალებული იყო. უფროს ამხანაგებსა და თანატოლებთან საგულიგულო საუბარი უყვარდა. მის თაფლისფერ თვალებს, როგორც საერთოდ იციან თქმა, თითქოს დაჰკრავდა აუხდენელი ოცნების იერი, კვალი და ნიშანი. დარდიმანდი და თმაქოჩორა ბიჭი იყო და ღიმილიც შვენოდა და დაფიქრებაც ოდნავ ნაყვავილარ სახეზე. ბევრჯერ მინახავს ორივენი (ლადო ასათიანი და გიორგი ნაფეტვარიძე), ცისფერ კაფეში მაგიდასთან მიმჯდარნი, გულჩათხრობილად მოუბარნი პოეზიასა და სხვა საოცრებაზე.“

გიორგი ნაფეტვარიძე მეტად თავმდაბალი პიროვნება იყო, სხვა პოეტების მსგავსად, ისიც მეოცნებე იყო. უყვარდა პოეზია, ლიტერატურა, მეგობრები, თავისი მშობლიური სოფელი, სახლი. „ქუთაისში, ყვავის ბუდეში, მოპოეტო ბახალას“ — ხუმრობით წერდა ის ლადო ასათიანს თავის „მისამართს“ 1938 წლის 28 სექტემბერს თბილისში.

ქუთაისში არსებობს გიორგი ნაფეტვარიძის სახელობის ქუჩა.

ლიტერატურა

• აგიაშვილი, ნიკა (1961). ჭაბუკები დარჩნენ მარად. თბ.: საბჭოთა მწერალი. 
• გიორგაძე, შიო (2005). ვანი და ვანელები. ქუთ.: საგამომცემლო ცენტრი, გვ. 193. ISBN 99940-796-3-8. 

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 333.

რესურსები ინტერნეტში

• გიორგი ნაფეტვარიძე — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი