ბრიუს ეიმსი
ამ სტატიას ან სექციას ვიკიფიცირება სჭირდება ქართული ვიკიპედიის ხარისხის სტანდარტების დასაკმაყოფილებლად. იმ შემთხვევაში, თუ არ იცით, თუ რა არის ვიკიფიცირება, იხ. დახმარების გვერდი. სასურველია ამის შესახებ აცნობოთ იმ მომხმარებლებსაც, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით სტატიის შექმნაში. გამოიყენეთ: {{subst:ვიკიფიცირება/info|ბრიუს ეიმსი}} |
ბრიუს ნეითან ეიმსი — (დ. 16 დეკემბერი, 1928) — ამერიკელი ბიოქიმიკოსი, მოლეკულური ბიოლოგიის პროფესორი კალიფორნიის უნივერსიტეტში (ბერკლი), ეიმსის ტესტის გამომგონებელი.
ბრიუს ეიმსი | |
---|---|
ინგლ. Bruce Ames | |
დაბ. თარიღი | 16 დეკემბერი, 1928[1] [2] [3] |
დაბ. ადგილი | ნიუ-იორკი |
გარდ. თარიღი | 5 ოქტომბერი, 2024[4] (95 წლის) |
გარდ. ადგილი | ბერკლი |
მოქალაქეობა | აშშ |
საქმიანობა | ბიოქიმიკოსი, უნივერსიტეტის პროფესორი, ქიმიკოსი და molecular biologist[5] |
მუშაობის ადგილი | კალიფორნიის უნივერსიტეტი[6] და აშშ-ის ჯანდაცვის ეროვნულ ინსტიტუტები[6] |
ალმა-მატერი | კალიფორნიის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი[6] , კორნელის უნივერსიტეტი[6] და ბრონქსის სამეცნიერო სკოლა |
ჯილდოები | გაირდნერის ფონდის საერთაშორისო პრემია, Tyler Prize for Environmental Achievement[7] , თომას ჰანტ მორგანის მედალი[8] , მეცნიერების ეროვნული მედალი, როზენშტილის პრემია[9] , Prize for Health Research, ჩარლზ მოტის პრემია[10] , იაპონიის პრემია, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, ამერიკის ქიმიკოსთა ინსტიტუტის ოქროს მედალი[11] , Clarivate Citation Laureates[12] , Denham Harman Research Award და ჯონ სკოტის მედალი[13] |
საიტი | bruceames.org |
ბიოგრაფია
რედაქტირებაეიმსი გაიზარდა ნიუ იორკში, დაამთავრა ბრონქსის სამეცნიერო სკოლა. სწავლა განაგრძო ჯერ კორნელის უნივერსიტეტში ხოლო შემდეგ კალიფორნიის ტექნოლოგიის ინსტიტუტში.
ეიმსი აირჩეიეს ამერიკის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემიის თანამშრომლად 1970 წელს.
მისი კვლევები ფოკუსირებული იყო სიმსევნესა და დაბერებაზე, ის არის 550-მდე სამეცნიერო ნაშრომების ავტორი. ის არის ერთ ერთი ყველაზე ციტირებადი მეცნიერი ყველა დარგში.
ეიმსის ამჟამინდელი კვლევა ეთმობა აგენტების აღმოჩენას რომელიც დაბერებას შეაჩერებს. ის ასევე დაინტერესებულია მუტაგენებით, რომლის საშვალებითაც შესაძლებელია სიმსივნის თავიდან არიდება.
ბრიუს ეიმსმა 1998 წლიდან 2007 წლამდე ამერიკის ნაციონალურმა სიმსივნის სამკურნალო ცენტრისაგან 650 000 $-ზე მეტი ტანხა მიიღო.
ის დაქორწინდა ჯიოვანა ფერო-ლუცი ეიმსზე, რომელიც ასევე პროფესორია კალიფორრნიის უნივერსიტეტში (ბერკლში).
ეიმსი სინთეზურ კარცინოგენებზე
რედაქტირება1970-იანებში, ბრიუს ეიმსმა გამოიგონა ეიმსის ტესტი, ეს არის მუტაგენების და პოტენციური კარციოგენების დაჯამების იაფი და მოსახერხებელი გზა. წინანდელი ტესტები მოითხოვდა ექსპერიმენტებს ცოცხალ ცხოველებზე და მიქონდა წარმოუდგენლად დიდი დრო. ამან ცხოველების გამოცდა არაპრაქტიკული გახადა დიდი მაშტაბებით გამოყენებისას. ეიმსის ტესტი იყენებს სპეციალურ ბაქტერიას მუტაგენებზე დასაკვირვებლად (ბაქტერია: Salmonella typhimurium), ასევე არის იაფი და სწრაფი.
ეიმსის ლაბორატორიაში დეტალურა იკვლევდნენ მუტაგენებს და კარციოგენებს, ისინი ცდილობენ დაედგინათ თუ რა კლასიფიკაციას მიეკუთნებოიდნენ ისისნი. აქამდე, მეცნერები ყურადრებას მხოლოდ დადებით ან უარყოფით შედეგს აქცედნენ ყურადღებას, მოვლენის მაგნიდუდას კი უყურადღებოდ ტოვებდნენ, რაც იმას ნიშნავდა რომ უფრო და უფრო მეტი სხეული აღმოჩნდებოდა პოტენციურად მუტაგენური ვიდრე ეს რეალურად იყო და არ არსებობდა არანაირი ბერკეტი ამ სახის საფრთხის თავიდან არიდებისათვის. ეიმსი განაგრძობდა ბუნებრივ და ხელოვნურ ნაერთებზე დაკვირვებას, ამ დროს მან აღმოაჩინა რომ, მიუხედავად იმისა თუ რას ფიქრობდა ის და რას ფიქრობდნენ სხვები ხელოვნური ნაერთები უფრო კეთილგანწყობილები აღმოჩნდნენ ვიდრე ბუნებრივები. მისმა შემდგომმა სამუშაოდ საბოლოოდ გამოიწვია მისი დაცემა ბევრი გარემოსდამცველის სასარგებლოთ. როგორც აღმოჩნდა ბუნებრივი ქიმიური ნაერთებიც ხშორად არიან მუტაგენურები.
ის ეწინააღმდეგებოდა სინთეზური პესტიციდების და სხვა ისეთი ნივთიერებების აკრძალვას როგორიცაა დემინიზაიდი რომელიც აღმოჩნდა რომ კარციოგენური იყო. ეიმსმა გამოაქცეყნა შედეგები რომელიც აჩვენებდა რომ საჭმელი პროდუქტები შეიძლება ყოფილიყვნენ ცარციოგენურები.
ეიმსის ჯილდოები
რედაქტირებარესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ SNAC — 2010.
- ↑ Prono L. Encyclopædia Britannica
- ↑ Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ Bruce Ames, developer of a simple, widely used test to detect carcinogens, is dead at 95 — კალიფორნიის უნივერსიტეტი.
- ↑ Czech National Authority Database
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Curriculum Vitae of Dr. Bruce N. Ames
- ↑ https://tylerprize.org/laureates/past-laureates/
- ↑ The 2004 Thomas Hunt Morgan Medal Bruce Ames — GigaScience, 2004.
- ↑ Rosenstiel Award Winners
- ↑ GM Cancer Previous Prize Winners
- ↑ Gold Medal Award Winners
- ↑ https://clarivate.com/citation-laureates
- ↑ https://thejohnscottaward.github.io/jsc/1951-2010.html