ბანქსის კუნძულები
ბანქსის კუნძულები (ინგლ. Banks Islands) — ვულკანური კუნძულების ჯგუფი წყნარი ოკეანის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. შედის ვანუატუს რესპუბლიკის პროვინცია ტორბას შემადგენლობაში. პროვინციის ადმინისტრაციული ცენტრია დასახლება სოლა კუნძულ ვანუა-ლავაზე.
| მშობ. სახელი: ინგლ. Banks Islands | |
|---|---|
 ბანქსის კუნძულების რუკა | |
| გეოგრაფია | |
| მდებარეობა | წყნარი ოკეანე |
| კოორდინატები | 13°50′ ს. გ. 167°35′ ა. გ. / 13.833° ს. გ. 167.583° ა. გ. |
| კუნძულთა რაოდენობა | 16 |
| მთავარი კუნძული | ვანუა-ლავა |
| ფართობი | 780 კმ² |
| უმაღლესი წერტილი | 946 მ |
 ვანუატუ | |
| პროვინცია | ტორბა |
| დემოგრაფია | |
| მოსახლეობა | 8533 (2009) |
| სიმჭიდროვე | 10,94 ად. /კმ² |
გეოგრაფია
რედაქტირებაბანქსის კუნძულები მდებარეობს დაახლოებით 40 კმ-ში ჩრდილოეთით კუნძულ მაევოდან და შედგება 16 კუნძულისაგან: ვეტაუნდე (Vétaounde), ურეპარაპარა (Uréparapara), როვას კუნძულები (რიფის კუნძულები) (Rowa, Reef Islands), ენვუტი (დაუსახლებელი) (Enwut), ლემეური (Lemeur), ვანუა-ლავა (Vanua Lava), კვაკეა (Kwakea), ლენეუ (Leneu), ნავილა (Nawila), რავენგა (Ravenga), გაუა (სანტა-მარია) (Gaua, Santa Maria), მოტა (Mota), მოტა-ლავა (სედლი, სედლო) (Mota Lava, Saddle), რა (Ra), მერიგი (Mérig), მერე-ლავა (Méré Lava).
ჯგუფის ყველაზე დიდი კუნძულია — ვანუა-ლავა (უმაღლესი წერტილი — 946 მ). კუნძულზე ასევე არის მოქმედი ვულკანი სურეტამატი (921 მ). პირველზე ოდნავ მცირე ზომის მეორე დიდი კუნძული — გაუა, ან სანტა-მარია, რომლის უმაღლესი წერტილია მოქმედი ვულკანი გჰარატი (ინგლ. Mount Gharat) — ზღვის დონიდან 797 მ. მის ვულკანურ კრატერში მდებარეობს ვანუატუში დიდი მტკნარი წყლის ტბა — ლეტასი (ინგლ. Lake Letas). ჯგუფში სიდიდით მესამე კუნძულია — ურეპარაპარა.
ისტორია
რედაქტირებაბანქსის კუნძულები 1606 წელს აღმოაჩინა წარმოშობით პორტუგალიელმა ესპანელმა ზღვაოსანმა პედრო ფერნანდეს კიროსმა. მან გაცურა მერე-ლავას კუნძულის გვერდით და სანამ გადავიდოდა კუნძულ ესპირიტუ-სანტოზე, გაჩერდა კუნძულ გაუასთან. 1774 წელს კუნძულის გვერდით გაცურა ინგლისელმა ზღვაოსანმა ჯეიმზ კუკმა, მაგრამ პირველად ისინი გამოიკვლია უილიამ ბლაიმ (ინგლ. William Bligh), რომელმაც კუნძულების ჯგუფს, მისი ხელმძღვანელის სერ ჯოზეფ ბანქსის (ინგლ. Joseph Banks) პატივსაცემად დაარქვა ბანქსის კუნძულები. კუნძული ვანუა-ლავა პირველად გამოიკვლია ახალზელანდიელმა ეპისკოპოსმა ჯორჯ ოგასტუს სელიუინმა 1859 წელს.
მოსახლეობა
რედაქტირებაკუნძულებზე დაახლოებით 15 ადგილობრივი ენაა, რომელთაგან ბევრი იმყოფება გაქრობის საშიშროების ქვეშ. ყველაზე გავრცელებული ენაა მვოტლაპი (Mwotlap) (დაახლოებით 1800 მოლაპარაკე).
2009 წელს კუნძულების მოსახლეობა შეადგენდა 8533[1] ადამიანს.
ეკონომიკა
რედაქტირებაადგილობრივი მოსახლეობის ძირითადი საქმიანობაა ნატურალური მეურნეობა (კოპრის დამზადება, კაკაოს და ყავის მოყვანა). ძველად კუნძულ ვანუა-ლავას მთა სურემატამატიზე ფრანგული კომპანიის მიერ ხდებოდა გოგირდის დამუშავება. ვითარდება ტურიზმი.
ჯგუფის სამ კუნძულის (მოტა-ლავა, ვანუა-ლავა და გაუა) აეროპორტებზე არსებობს ასაფრენ-დასაჯდომი ზოლი.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 2009 National Population and Housing Census (2009). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-10-17. ციტირების თარიღი: 2014-11-05.