ამზასპი და დეროკი
ამაზასპი და დერუკი, ამაზასპი და დეროკი ან ამზასპი და დეროკი – ქართლის (იბერიის) მეფეთა წყვილი ძვ. წ. I ს–ის I ნახევარში ორმეფობის დროს.
ისტორიული წყაროები
რედაქტირება- მოქცევაჲ ქართლისაჲ[1]
|
„და მეფობდა იმიერ ამაზასპ და ამიერ – დერუკ.“
|
- მეფეთა ცხოვრება[2]
|
|
„და აღესრულნეს არზოკ და არმაზაელი, ნუგეშინის-ცემულნი დიდად. რამეთუ სიმჴნითა მათითა უკუ-მოისუნეს საზღვარნი ქართლისანი. და შემდგომად მათსა მეფობდეს შვილნი მათნი: არმაზს - ამაზასპ და შინა ქართლს - დეროკ.“
|
- ივერიის ისტორია (თეიმურაზ ბატონიშვილი)[3]
|
|
„გამეფდ მეფენი ესე არმზასპი და დეოკ წელთა ქრისტესით 119 დასასრულსა და მეფობდეს ფრიად სიყვარულითა ურთიერთისადმი და განაგებდეს სამეფოთა თვისთა ყოვლითურთ უშფოთველად, მშვიდობასა და წარმატებასა შინა განვლეს ყოველნი დღენი ცხოვრებისა მათისანი, განვლეს მეფობასა შინა წელიწადნი რვანი და გარდაიცვალნეს.“
|
- საქართველოს ისტორია (ვახუშტი ბატონიშვილი)[4]
|
|
„და მეფენი იქმნეს მცხეთას არმაზელის ძე ამზასპ და არმაზს აზორკის ძე დეროკ. ხოლო მეფობდენ ესენი უშფოთველად და შემდგომად მოკვდნენ დასაბამითგან 4062, ქართულსა 397, ქრისტეს შემდეგ 113.“
|
| წინამორბედი: აზორკ და არმაზელ |
ქართლის მეფე არმაზის იბერიის მეფე ამაზასპ I 103 – 116 მცხეთის იბერიის მეფე დეროკი 103 – 113[5] |
შემდეგი: ფარსმან ქუელი და მირდატ I |
| წინამორბედი: არმაზელ და აზორკ |
საქართველოს მეფე 103 – 113 [6][7] |
შემდეგი: მირდატ I და ფარსმან II ქველი |
| წინამორბედი: აზორკ პირველი და არმაზელ პირველი |
ივერიის მეფე 119 – 128 [8] |
შემდეგი: ფარსმან II ქველი და მირდატ I |
| წინამორბედი: ფარნუკ I = ხსე-ფარნუგ და არმაზაერი |
იბერიის მეფე 120-იანი წლები [9] |
შემდეგი: ფარსმან III ქველი და ფარსმან-ავაზ | | ფარნავაზ |
გენეალოგია
რედაქტირება.svg){kind=small} ბარტომი (არტაშესიანი) | ცოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ქართამი | ასული (არტაშ.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ბარტომი (გვხვდება მხოლოდ თეიმურაზ ბატონიშვილთან) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ავგაროზ მეფის ასული | ადერკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ქართამ I | ბარტომ II | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| მითრიდატე ივერი | ფარსმან I | კაოსი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| რადამისტი | აზორკ | არმაზელ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| სპარსეთის მეფე ფიროზი | ამაზასპ I | დეროკი | სომეხეთის მეფე არტავაზდი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ასული | მირდატ I | ფარსმან II | მეფის ასული ღადამი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ლიტერატურა
რედაქტირება- საქართველოს მეფეები, მ. ლორთქიფანიძის და რ. მეტრეველის რედაქციით, თბ., 2000
- გ, მელიქიშვილი, ქართლის (იბერიის) სამეფოს ისტორიის ქრონოლოგიის საკითხისათვის, ივ. ჯავახიშვილი სახ. ისტორიის ინსტიტუტის შრომები, 1958, ტ. 4, ნაკვ. I;
- გ, მელიქიშვილი, ქართლის (იბერიის) მეფეთა სიებში არსებული ხარვეზის შესახებ, მაცნე, ისტორიის სერია, 1978, №3;
- ს. გორგაძე, წერილები საქართველოს ისტორიიდან, "მოამბე", 1905, №XI.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ მოქცევაჲ ქართლისაჲ
- ↑ მეფეთა ცხოვრება[მკვდარი ბმული]
- ↑ ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგისა, რომელ არს სრულიად საქართველოისა
- ↑ ვახუშტი ბატონიშვილი საქართველოს ისტორია გამოცემული დ. ბაქრაძის მიერ, თბ., 1885 წ.
- ↑ „ქართლის ცხოვრება“ სიმონ ყაუხჩიშვილის რედაქციით (ტომი I, 1955.)
- ↑ ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“
- ↑ საქართველოს ძველი ისტორია
- ↑ თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“
- ↑ პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“