ალექსანდრე IV
ალექსანდრე IV (გ. 1695), იმერეთის მეფე 1683-1690, 1691-1695. ბაგრატ IV-ის უკანონო შვილი.
| ალექსანდრე IV | |
|---|---|
| იმერეთის მეფე | |
| მმართ. დასაწყისი: | 1683 |
| მმართ. დასასრული: | 1695 |
| წინამორბედი: | გიორგი III |
| მემკვიდრე: | არჩილ II |
| გარდ. თარიღი: | 1695 |
| გარდ. ადგილი: | რუისი |
| მეუღლე: | თამარი, გიორგი აბაშიძის ასული |
| შვილები: |
სიმონი გიორგი VI |
| დინასტია: | ბაგრატიონები |
| მამა: | ბაგრატ IV |
1681 წელს, როდესაც ბაგრატ IV გარდაიცვალა, ალექსანდრე IV ქართლის მეფე გიორგი XI-ის კარზე იმყოფებოდა. ამით ისარგებლა გიორგი გურიელმა და იმერეთის ტახტი მიიტაცა. იმერეთის დიდებულთა და გიორგი XI-ის შუამდგომლობით ოსმალეთის სულთანმა იმერეთის ტახტი ალექსანდრე IV-ს უბოძა და იგი ახალციხის ფაშის დახმარებით ტახტზე ავიდა. პოლიტიკური მიზნით მან თავისი და დარეჯანი მიათხოვა პაატა აბაშიძეს, რომლის გავლენას მთელი ზემო იმერეთი ემორჩილებოდა. 1684 წელს როკითის ბრძოლაში ალექსანდრე IV-მ დაამარცხა გურიელი და მისი მომხრეები - გიორგი ლიპარტიანი, შოშიტა II რაჭის ერისთავი, ბეჟან ლორთქიფანიძე და ჩიჯავაძენი. 1689 წელს, როდესაც გიორგი XI ირანს აუჯანყდა, ალექსანდრე IV-მ შაჰთან დაამყარა ურთიერთობა, რაც ოსმალეთის ვასალობაზე უარის თქმას ნიშნავდა. ამის გამო სულთანმა მას მეფობა ჩამოართვა (1690 წლის აგვისტო). ალექსანდრე IV ქართლში გადავიდა და გორს დადგა. ქართლში ახლად გამეფებული ერეკლე I-ის მეცადინეობით ირანის შაჰმა ოსმალეთის სულთანთან იშუამდგომლა და 1691 წელს ალექსანდრე IV იმერეთის ტახტზე აღადგინეს.
ალექსანდრე IV-ის მეფობის დროს გაძლიერდა ფეოდალური ანარქია, გახშირდა ტყვეებით ვაჭრობა, მორალურად დაქვეითდა არისტოკრატია. 1695 წელს ალექსანდრე IV-ის წინააღმდეგ შეთქმულება მოეწყო მისივე სიმამრის გიორგი აბაშიძის თაოსნობით. შეთქმულებმა ალექსანდრე IV შეიპყრეს და გიორგი XI-ს გადასცეს, რომლის ბრძანებით იგი რუისში მოკლეს და იქვე ეკლესიაში დამარხეს.
წყარო რედაქტირება
- გორგიჯანიძე ფ., საქართველოს ისტორია, ს. კაკაბაძის გამოც., «საისტორიო მოამბე», 1925, [ტ.] 2;
- ვახუშტი, საქართველოს ცხოვრება, [ნაწ.] 2, ზ ჭიჭინაძის გამოც., ტფ., 1913
ლიტერატურა რედაქტირება
- გვრიტიშვილი დ., ნარკვევები საქართველოს ისტორიიდან (XV-XVII სს.), [წგნ.] 2, თბ., 1965
- ჯამბურია გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 293.
| წინამორბედი: გიორგი III |
იმერეთის მეფე 1683 - 1690 |
შემდეგი: არჩილ II |
| წინამორბედი: არჩილ II |
იმერეთის მეფე 1691 - 1695 |
შემდეგი: არჩილ II |