ადამიანის უფლებები კამბოჯაში
ადამიანის უფლებები კამბოჯაში — ადამიანის უფლებების მდგომარეობა მზარდი კრიტიკის წინაშე დგას ქვეყნის შიგნით, ასევე სულ უფრო საგანგაშო ხდება დამოკიდებულება საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან. ადამიანის ძირითადი უფლებების აშკარა დარღვევის შემდეგ, ქვეყნის მიმართულების მიმართ უტყუარობის შეგრძნება იჩენს თავს, ზოგჯერ იქ არსებულ სიტუაციას ადარებენ ახალშობილ მიანმარს. [1] კამბოჯის შესახებ მოხსენებაში Human Rights Watch-მა აღნიშნა, რომ „ხელისუფლება აგრძელებს საზოგადოებრივი დემონსტრაციების აკრძალვას და დაშლას. მთავრობის მიმართ კრიტიკულ პოლიტიკოსებსა და ჟურნალისტებს ემუქრებათ ძალადობა და დაშინება, მათ ეკრძალებათ თანაბარი წვდომა სამაუწყებლო მედიაზე. გარდა ამისა, სასამართლო სისტემა კვლავ სუსტია და ექვემდებარება პოლიტიკურ გავლენას. კამბოჯაში ქალთა და ბავშვთა სექსუალური ტრეფიკინგი არის ფართო მასშტაბით, პოლიციის ან მთავრობის წარმომადგენლების მიერ დაცული ან მხარდაჭერილი ქსელების საშუალებით. მთავრობა აგრძელებს თვალის დახუჭვას ფერმერების მიწის თაღლითური ჩამორთმევის, უკანონო ჭრებისა და ბუნებრივი რესურსების ფართოდ გაძარცვაზე“.
ისტორიული ფონი რედაქტირება
კამბოჯაში ადამიანის უფლებები შეიძლება განვიხილოთ მისი ტრადიციების, ძირითადად, ინდური კულტურისა და ღმერთ-მეფეთა აბსოლუტური მმართველობიდან გამომდინარე და ბუდიზმიდან, რომელიც არის მთავარი რელიგია კამბოჯის საზოგადოებაში.
უფრო თანამედროვე დროში, ქვეყანაზე დიდი გავლენა მოახდინა საფრანგეთის კოლონიალიზმმა და ნახევარსაუკუნოვანმა რადიკალურმა ცვლილებებმა კონსტიტუციური მონარქიიდან საპრეზიდენტო რეჟიმამდე ლონ ნოლის მმართველობით, რადიკალურმა მარქსიზმ-ლენინიზმმა „წითელი ქმერების“ დროს, ვიეტნამელთა ოკუპაციამ კომუნისტური პარტიის მმართველობისას, კამპუეას სახალხო რესპუბლიკა (PRK) და ბოლოს კონსტიტუციური მონარქიის აღდგენა გაეროს მიერ განხორციელებული გარდამავალი პერიოდის (UNTAC) პირობებში, 1991 წელს ხელმოწერილი პარიზის შეთანხმების შედეგი. წითელი ქმერების მმართველობის დროს ადამიანის უფლებათა ფართო დარღვევები განხორციელდა. [2]
1993 წელს კონსტიტუციის მიღების შემდეგ, გაერომ დანიშნა ადამიანის უფლებათა გენერალური მდივნის სპეციალური წარმომადგენელი კამბოჯაში, ხოლო გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესმა კომისარმა გახსნა კამბოჯის ოფისი. ამ ინსტიტუციებმა ადამიანის უფლებათა ადგილობრივ და საერთაშორისო ჯგუფებთან ერთად დააფიქსირეს ადამიანის უფლებათა დარღვევების ფართო სპექტრი, შეზღუდული შედეგებით, რეფორმისა და კომპენსაციის თვალსაზრისით.
საკითხები რედაქტირება
გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლება რედაქტირება
გამოხატვის თავისუფლების დარღვევები, მათ შორის მედიის ხელმისაწვდომობის არარსებობა, ენდემურია. [3] კამბოჯის კონსტიტუციით მინიჭებული შეკრების თავისუფლების მკაცრი შეზღუდვები არსებობს, რასაც ადგილობრივი ორგანიზაციები [4] განიხილავენ, როგორც კამბოჯის სამოქალაქო საზოგადოების რეპრესიას და მიზანმიმართულ კამპანიას. 2018 წლის 14 მარტს, გაეროს ექსპერტმა კამბოჯაში ადამიანის უფლებების მდგომარეობის საკითხებში, გაერთიანებულ სამეფოს პროფესორმა რონა სმიტმა „გამოხატა სერიოზული შეშფოთება მედიის შეზღუდვის, გამოხატვის თავისუფლებისა და პოლიტიკური მონაწილეობის შესახებ ივლისში ჩატარებული ეროვნული არჩევნების წინ და მოუწოდა მთავრობას აირჩიოს ადამიანის უფლებების გზა“. მან ხელისუფლებას მოუწოდა მოხსნას აკრძალვა პოლიტიკაში მონაწილე 118 პოლიტიკოსის მიმართ. [5]
სუსტი სასამართლო სისტემა რედაქტირება
დამოუკიდებელი სასამართლო სისტემის შექმნის მცდელობები მნიშვნელოვანი იყო ათი წლის განმავლობაში, მაგრამ ჯერ ვერ მიაღწიეს სასურველ შედეგებს. სასამართლო ხელისუფლება რჩება კორუმპირებული, არაეფექტური და ძირითადად კონტროლდება მმართველი პარტიის მიერ. გამოვლენილია სახელმწიფო აგენტების მიერ ადამიანის უფლებების აშკარა დარღვევები, მაგრამ დევნა იშვიათია.
ქალთა უფლებები რედაქტირება
კამბოჯაში გენდერული როლები მკაცრად დანაწილებულია და ქალთა მიმართ ოჯახში ძალადობა ძალზე სერიოზული პრობლემაა. რამდენიმე წლის განმავლობაში, კამბოჯის ქალთა საქმეთა სამინისტრომ მნიშვნელოვანი ვალდებულება აჩვენა გენდერული სპეციფიკური და ოჯახური ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლაში.
ლგბტ უფლებები რედაქტირება
ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი და ტრანსგენდერი ( ლგბტ ) კამბოჯელები განიცდიან დისკრიმინაციასა და ძალადობას: ძალადობის, სამუშაო ადგილზე დისკრიმინაციის, სოციალური და ოჯახური გარიყვის ჩათვლით. [6] [7] [8] 2010 წლის დეკემბერში, კამბოჯის ადამიანის უფლებათა ცენტრმა გამოაქვეყნა საფუძვლიანი მოხსენება ლგბტ ადამიანების მდგომარეობის შესახებ კამბოჯაში.
კამბოჯაში ერთნაირსქესიანთა სექსუალური ქმედებები არ წარმოადგენს სისხლის სამართლის დანაშაულს. ამასთან, არ არსებობს ანტიდისკრიმინაციული კანონმდებლობა, ან სხვა სანქციები მათთვის, ვინც არღვევს ლგბტი ადამიანების უფლებებს. გარდა ამისა, ქორწინება მკაცრად შემოიფარგლება საპირისპირო სქესის წყვილებით. ეს განმარტება ასევე გამოიყენება ქორწინებისა და ოჯახის შესახებ კანონში, სადაც მე–3 მუხლში ნათქვამია: „ქორწინება არის საზეიმო ხელშეკრულება ქალსა და მამაკაცს შორის“, ხოლო მე–6 მუხლში „ქორწინება აკრძალულია ერთნაირი სქესის პირებს შორის“. ჯერჯერობით არ არსებობს იურიდიული ჯგუფი, რომელიც დაიცავს ლგბტ პირებს, რომლებიც არიან სამართალდარღვევების, აგრეთვე ადამიანის უფლებათა დარღვევის მსხვერპლნი.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
საერთაშორისო ორგანიზაციები რედაქტირება
- Cambodia on websites of Amnesty International,
- Human Rights Watch and FIDH
- Office of the High Commissioner for Human Rights in Cambodia
- ILO Projects in Cambodia - International Labour Organization
- Projects & Activities by UNIFEM
- Country Reports on CEDAW
- Country Info დაარქივებული 2019-01-05 საიტზე Wayback Machine. from UNICEF
- Understanding დაარქივებული 2018-09-20 საიტზე Wayback Machine. the Convention on the Rights of the Child (CRC)
- Latest Resources for Cambodia from Child Rights Information Network (CRIN)
- Cambodia: Freedoms of expression, association and assembly: A shrinking space FIDH, OMCT, 2010
ეროვნული ორგანიზაციები რედაქტირება
- Cambodian League for the Promotion and Defense of Human Rights (LICADHO)
- Cambodian Center for Human Rights (CCHR)
- The Committee for Free and Fair Elections (COMFREL) დაარქივებული 2020-11-16 საიტზე Wayback Machine.
- Cambodian Human Rights and Development Association (ADHOC)
სხვები რედაქტირება
- Cambodian Human Rights Portal (Sithi)
- Censorship in Cambodia - IFEX
- Watchdog Group Urges Cambodia To Free Jailed Broadcaster დაარქივებული 2005-11-11 საიტზე Wayback Machine. - Article from VOA
- This site contains some documents relating to human rights situation in Cambodia produced by the AHRC as well as human rights news relating to Cambodia დაარქივებული 2007-10-02 საიტზე Wayback Machine. .
- [1] Freedom Parks Article from the Cambodian Center for Human Rights and Advocates for International Development (A4ID)
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Cambodia: Hun Sen Systematically Silences Critics. Human Rights Watch. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 თებერვალი 2017. ციტირების თარიღი: 19 July 2017.
- ↑ Ben Kiernan. 2008. The Pol Pot regime: race, power, and genocide in Cambodia under the Khmer Rouge, 544 pages
- ↑ Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs. Cambodia: Arrests of Activists and Opposition Leaders en. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
- ↑ Briefing: Restrictions on the Freedom of Assembly in Cambodia 2005 en. ციტირების თარიღი: 2019-06-25
- ↑ "Cambodia at a crossroads”:" UN expert calls on Government to choose path of human rights “Cambodia at a crossroads”: UN expert calls on Government to choose path of human rights
- ↑ 'Coming Out in the Kingdom', Cambodian Center for Human Rights, 9 December 2010.
- ↑ SOGI Project, website of the Cambodian Center for Human Rights.
- ↑ 'Human Rights for Everyone' დაარქივებული 2012-02-01 საიტზე Wayback Machine. , press statement, Cambodian Center for Human Rights et al, 16 May 2010.