თალგამი

თალგამი (ლათ. Brassica rapa) — კომბოსტოს გვარის ორწლოვანი ბოსტნეული კომბოსტოსებრთა ოჯახისა. პირველ წელს ივითარებს ფოთლების როზეტსა და ძირხვენას, მეორე წელს — საყვავილე ყლორტებს და იძლევა თესლს. ყვავილედი ფარისებრია, ყვითელხორციანი ჯიშების გვირგვინის ფურცლები მოყვითალო-ოქროსფერია, თეთრხორციანისა და მოყვითალო-ლიმონისფერი. ნაყოფი თვითხსნადი გრძელი ჭოტია. თესლი წვრილი და მრგვალია, ფერად ღია ან მუქი. თალგამი ყინვაგამძლეა (უძლებს 4-5°C ყინვას), ტენის მოყვარულია, ამასთან საკმაოდ სიცხეგამძლეცაა. მისი ზრდა-განვითარებისათვის ოპტიმალური ტემპერატურაა 12-20°C, სავეგეტაციო პერიოდი მოკლეა — 60-85 დღე.

თალგამი
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები ოჯახი:  კომბოსტოსებრნი
ლათინური სახელი
Brassica rapa
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში ITIS   23063 NCBI   3711 EOL   583898 IPNI   279485-1 TPL   kew-2682652

მოჰყავთ ყველანაირ ნიადაგზე. მოსავლიანობა 150-350 ც/ჰა. ძირხვენა შეიცავს 8,5-16,9% მშრალ ნივთიერებას (მათგან ნახევარი შაქრებია). C (22-73 მგ%), B₁, B₂ ვიტამინებს, კაროტინს, მდოგვის ზეთს, რომელიც აძლევს თალგამს სუნსა და გემოს.

თალგამი იჭმება ნედლი, მოხარშული და შემწვარი. არსებობს თალგმი სუფრისა და პირუტყვის საკვები ჯიშები. სუფრის ჯიშებიდან ცნობილია პეტროვსკაია 1, მაისის ყვითელი მწვანეთავიანი 172, მილანის თეთრი წითელთავიანი 283. საქართველოში გავრცელებულია ადგილობრივი ჯიში „მესხური“, რომელსაც მოიისფრო ძირხვენა და გემრიელი, ნაზი, წვნიანი რბილობი აქვს. საკვები ჯიშებიდან, რომლებსაც „ტურნეფსს“ ეძახიან, ცნობილია ოსტერზუნდოვსკი და ბორტფელდსკი. საქართველოში ითესება „სკოროსპელი ვიკი“ და მოსკოვური.

ლიტერატურა

• რობაქიძე თ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 575-576.