ჰომოფობია
ჰომოფობია (ბერძ. ὁμοφοβία — ὁμοιος ჰომოიოს – „იგივე“, „ტოლი“ და φόβος ფობოს – „შიში“) — უსაფუძვლო შიში, განდგომა ან დისკრიმინაცია ჰომოსექსუალობისა და ჰომოსექსუალთა მიმართ. გამომდინარეობს სიტყვებისგან ჰომოსექსუალი და ფობია.
ეტიმოლოგია
რედაქტირებაოქსფორდის განმარტებითი ლექსიკონის მიხედვით, ტერმინი ჰომოფობია თანამედროვე მნიშვნელობით პირველად ბეჭდვით სიტყვაში გამოყენებული იყო ჟურნალ „ტაიმში“ 1969 წელს. სიტყვის შემქმნელად შეიძლება ვიგულისხმოთ ფსიქოლოგი ჯორჯ ვაინბერგი, რომელმაც ამ სიტყვას პოპულარიზაცია საკუთარ წიგნში „საზოგადოება და ჯანსაღი ჰომოსექსუალი“ გაუკეთა 1971 წელს. მასში შერწყმულია ბერძნული ტერმინები phobos (პანიკური შიში) და homo- (იგივე). ტერმინში ჰომოფობია „ჰომო“ მოდის სიტყვიდან ჰომოსექსუალი და არა ლათინური ტერმინიდან homo (მამაკაცი). ტერმინის შესაძლო წინამორბედი იყო „ჰომოეროტოფობია“ ნახსენები დრ. ვაინრაიტ ჩერჩილის მიერ შრომაში „ჰომოსექსუალური ქცევა მამაკაცებში“ 1967 წელს.
ინტერნალიზებული ჰომოფობია
რედაქტირება
ინტერნალიზებული ჰომოფობია (ან ეგოდისტონიკური ჰომოფობია) როგორც წესი მიუთითებს ჰომოსექსუალთა მიერ საკუთარი თავის ან სხვა მსგავსთა მიმართ ჰომოფობიაზე. მისი დამახასიათებელია საკუთარი სექსუალური ორიენტაციის მიმართ დისკომფორტი ან უარყოფა.
ამგვარი მდგომარეობის შედეგი საკუთარი ჰომოსექსუალური ვნებების მწვავე რეპრესიაა. სხვა შემთხვევებში დროდადრო შეიძლება გამოვლინდეს გააზრებული შინაგანი წინააღდეგობა ღრმა რელიგიურ ან სოციალურ რწმენებსა და ძლიერ ემოციურ ლტოლვასა და მოთხოვნას შორის. ამგავრი შინაგანი წინააღმდეგობა როგორც წესი კლინიკურ დეპრესიას იწვევს და ჰომოსექსუალ მოზარდთა შორის თვითმკვლელობისადმი მიდრეკილების მაღალი დონე ნაწილობრივ ამ ფენომენის მიერ უნდა იყოს განპირობებული (სხვათა აზრები და მოქმედებაც ძლიერი ზეგავლენის ფაქტორია ორივე შემთხვევაში).
ბევრი ადამიანი ამ სიტუაციაში ცდილობს პრობლემის გადაჭრას, რაღაც დროის განმავლობაში მაინც, თავშეკავებით. ეს შედარებით იოლი არჩევანია, რადგან რწმენათა სისტემები ხშირად ნეიტრალური არიან ჰომოსექსუალური გრძნობების მიმართ, მაგრამ კატეგორიულად ეწინააღმდეგებიან ამგვარი გრძნობებით მოქმედებას.
ინტერნალიზებული ჰომოფიბია ხშირად მიეკუთვნება გაცნობიერებულ ან გაუცნობიერებულ ქმედებას, რომელშიც დამკვირვებელს ჰეტერონორმატიულობისა და ჰეტეროსექსიზმის მოთხოვნებთან შესაბამისობის სურვილი უჩნდება. ეს შეიძლება მოიცავდეს ადამიანის რომანტიკული პარტნიორის სქესის ან სქესთა როლის შესახებ შაბლონური წარმოდგენის შექმნას. ზოგიერთის მტკიცებით (მათ შორის ზიგმუნდ ფროიდი “ფსიქოანალიტიკურ თეორიაში”) ყველაზე ჰომოფობი ადამიანები თავად არიან რეპრესირებული ჰომოსექსუალები, თუმცა ეს მტკიცება საკმაოდ ურთიერთგამომრიცხავ არგუმენტებს ემყარება. 1996 წელს ჯორჯიის უნივერსიტეტში ჩატარებული კვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ ჰომოფობ მამაკაცებს (ჰომოფობიის ინდექსის მიხედვით) გაცილებით მეტ შემთხვევაში ჰქონდათ ერექცია ჰომოეროტიული გამოსახულებების დათვალიერებისას ვიდრე არა-ჰომოფობ მამაკაცებს.
ჰომოსექსუალური იდენტურობის შიში
რედაქტირებაზოგი თეორისტი, მაგ. კელვინ თომასი და ჯუდით ბატლერი, ჰომოფობიის ხელშემწყობ ერთ-ერთ კომპონენტად მიიჩნევენ გარშემომყოფთა მიერ მათი ჰომოსექსუალად შესაძლო იდენტიფიცირების შიშს. ამ მტკიცების მიხედვით ჰომოფობიაზე აზრისა და ემოციების გამოხატვისას მოცემული ინდივიდი არა მხოლოდ საკუთარ ფიქრებს გადმოსცემს ჰომოსექსუალიზმზე, არამედ აქტიურად ცდილობს გაემიჯნოს ამ კატეგორიას და მასთან დაკავშირებულ სოციალურ სტატუსს. მაშასადამე, საკუთარი დისტანციით ადამიანთა ამ კატეგორიასთან ის ამყარებს საკუთარ როლს, როგორც ჰეტეროსექსუალისა, არიდებს რა ამით საკუთარი თავის სხვების მიერ ჰომოსექსუალად შეფასებას.
იგივე კონცეფცია ფიგურირებს ასევე რასიზმისა და ქსენოფობიის ინტერპრეტაციისას.
ჰომოფობია პოლიტიკაში
რედაქტირებაჰომოფობებად ხშირად ინათლებიან პოლიტიკოსები, რომლებიც ჰომოსექსუალთა უფლებების შემწყნარებელ კანონთა ოპონენტებად გამოდიან (მაგ. ერთი სქესის ქორწინების ლეგალიზაცია, ბავშვის შვილება ერთი სქესის წყვილთათვის). მაგ. აშშ-ის სენატში არჩევნებისას ალან კისს ჟურნალისტებმა ჰომოფობია დასწამეს ვიცე-პრეზიდენტ დიკ ჩეინის ლესბოსელი ქალიშვილის მიმართ გაკეთებული კომეტარისათვის.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
ვიქსიკონში განმარტებულია სიტყვა: ჰომოფობია- Sexual Prejudice: Understanding Homophobia and Heterosexism დაარქივებული 2007-11-08 საიტზე Wayback Machine.
- The Homophobic Imagination დაარქივებული 2006-04-13 საიტზე Wayback Machine. – an essay by Rictor Norton and Louie Crew
- The Rockway Institute დაარქივებული 2008-05-17 საიტზე Wayback Machine. for LGBT research in the public interest at Alliant International University
- PBS – "Frontline's" homophobia quiz
- Homophobia Is Itself an Abomination by Rabbi Shmuley Boteach
- European Parliament – resolution on homophobia in Europe
- An analysis of Campaigns against Homophobia in Argentina, Brazil, Colombia, and Mexico
- Homophobia Is the Problem, Not Gays-- photos from anti-homophobia event By Irina Echarry, Havana Times May 19, 2009
- United Nations Human Rights Council, Discriminatory laws and practices and acts of violence against individuals based on their sexual orientation and gender identity, an annual report
|
ლგბტ პორტალი – დაათვალიერეთ ვიკიპედიის სხვა სტატიები ლგბტ თემებზე. |