ჯონ არბათნოტი

ჯონ არბათნოტი (ინგლ. John Arbuthnot) (მოინათლა 29 აპრილი, 1667, ინვერბერვი, შოტლანდია, — გ. 27 თებერვალი, 1735, ლონდონი) — შოტლანდიელი ექიმი, მათემატიკოსი და მწერალი.

ჯონ არბათნოტი (მხატვარი გოტფრიდ კნელერი, 1723)

სამედიცინო განათლება მიიღო სენტ-ენდრიუს უნივერსიტეტში (დაამთავრა 1696 წელს). იყო სამეფო საზოგადოების წევრი (1704) და დედოფალ ანას კარის ერთ-ერთი ექიმი (1705 წლიდან). ჰქონდა ნაშრომები მათემატიკურ მეცნიერებებშიც. უფრო ცნობილია თავისი მახვილგონივრული პოლიტიკური პამფლეტებით და სატირული თხზულებებით. პამფლეტებით ენათესავება თავის თანამედროვეს და მეგობარს ჯონათან სვიფტს, რომელთან ერთად დააფუძნა ლიტერატურული „სკრიბლერუსის კლუბი“ (სხვა წევრები იყვნენ პოეტი ალექსანდრ პოუპი, ჯონ გეი, თომას პარნელი). მრავალმხრივი განსწავლულობითა და სატირის ხასიათით არბათნოტი უკავშირდება რენესანსულ, რაბლეზიანურ ტრადიციას.

არბათნოტის მთავარი ნაწარმოებია პამფლეტების კრებული „ამბავი ჯონ ბულისა“ (1712), სადაც გამოყენებულია ალეგორიის ხერხი: ჯონ ბული ინგლისია, მისი ცოლი — პარლამენტი, დედა — ეკლესია და ა. შ. დროთა განმავლობაში ჯონ ბული ტიპური ინგლისელის აღმნიშვნელ საზოგადო სახელად, ასევე პოლიტიკურ კარიკატურასა და სატირაში ინგლისის პერსონიფიკაციად იქცა.

ლიტერატურა

• George A. Aitken. The Life and Works of John Arbuthnot. Clarendon Press, 1892.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 546.

რესურსები ინტერნეტში

• ჯონ არბათნოტი — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)