ხუჭუჭა უნაგირასოკო

ხუჭუჭა უნაგირასოკო (ლათ. Helvella crispa) — ჩანთიანი სოკო ჰელველასებრთა ოჯახისა.

ხუჭუჭა უნაგირასოკო
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  სოკოები განყოფილება:  ჩანთიანი სოკოები კლასი:  პეზიზომიცეტები რიგი:  პეზიზასნაირნი ოჯახი:  ჰელველასებრნი გვარი:  ნაოჭა სოკოები სახეობა:  ხუჭუჭა უნაგირასოკო
ლათინური სახელი
Helvella crispa (Scop.) Fr., 1822
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში NCBI   315228 EOL   160269 MB   186148

იგი პირველად აღწერა ჯოვანი ანტონიო სკოპოლიმ 1772 წელს.

სამეცნიერო სინონომები:

• Costapeda crispa (Scop.) Falck, 1923
• Helvella leucophaea Pers., 1800, nom. superfl.
• Helvella mitra var. monacella (Schaeff.) Pers., 1801
• Helvella monacella Schaeff., 1774
• Helvella nigricans Schaeff., 1774
• Helvella nivea Schrad., 1799
• Helvella pallida Schaeff., 1774
• Helvella sulcata Willd., 1787
• Phallus costatus Batsch, 1783
• Phallus crispus Scop., 1772basionym

აღწერა

ქუდი არასწორი ფორმისაა და მისი დიამეტრი 2-4 სმ-მდე აღწევს, შუაში ჩაზნექილია, უნაგირის ფორმის. კიდეები — ტალღოვანი ან ხუჭუჭი.

ფეხის სიგრძე 3-7 სმ-მდე, სიგანე — 1-2,5 სმ., სიგრძივ წახნაგოვან-დაღარული, თეთრი, ძირში მსხვილდება.

სპორები ელიფსისებრი სადაა 15–20×10 მკმ. ჩანთები — ცილინდრული 300 მკმ-მდე სიგრძის და სიგანის და მოთავსებულია 8 სპორა.

პირობითად საჭმელი სოკოა, საჭმელად იხმარება ახალი. გამოყენებამდე საჭიროა 20 წუთის განმავლობაში ხარშვა.

გავრცელება

ფართოდაა გავრცელებული ევრაზიაში, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში. იზრდება ნიადაგზე, როგორც შერეულ, ასევე წიწვოვან ტყეში, გაზაფხულიდან შემოდგომამდე.

მსგავსი სახეობები

• Helvella lactea Boud., 1907 გამოირჩევა ფეხზე შეზრდილი, და არა მისგან თავისუფალი, ქუდის კიდეებით, აგრეთვე ქუდის სადა ქვედა მხარით.
• Helvella lacunosa Afzel., 1783 — უნაგირასოკო გამოირჩევა როგორც მინიმუმ მორუხო, ხშირად თითქმის შავი ქუდით.

ლიტერატურა

• ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 36, ISBN 99940-856-1-1.