ხირსა

ხირსა
სოფელი
	ხირსა;
ქვეყანა	საქართველო
რეგიონი	კახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	სიღნაღის მუნიციპალიტეტი
თემი	ქვემო მაჩხაანი
კოორდინატები	41°31′57″ ჩ. გ. 46°05′33″ ა. გ. / 41.53250° ჩ. გ. 46.09250° ა. გ.
მოსახლეობა	359 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 71,3 %; სომხები 10,0 %; რუსები 9,2 %; სხვები 9,5 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
	ხირსა ვიკისაწყობში

ხირსა — სოფელი საქართველოში, კახეთის მხარის სიღნაღის მუნიციპალიტეტში. შედის ქვემო მაჩხაანის თემში.

ისტორია

ძვ. წ. ათასწლეულის I მესამედში წარმოიქმნა დაბის ტიპის მსხვილი სამოსახლო. განვითარებული იყო კერამიკის წარმოება. ძვ. წ. VI-IV საუკუნეებში ქალაქური ხელოსნური წარმოების ჩასახვისა და განვითარების პერიოდში ხირსა თანდათან დაქვეითდა.

VI საუკუნეში საქართველოში ქრისტიანული რელიგიის ერთ-ერთმა მქადაგებელმა სტეფანე ქიზიყელმა (სტეფანე ხირსელმა) აქ მონასტერი დააარსა. ისტორიული ტრადიციით, იგი აქვეა დაკრძალული. წმინდა სტეფანეს მონასტერი დიდ როლს ასრულებდა კახეთის, კერძოდ, მის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილის რელიგიურ ცხოვრებაში. დღეისათვის შემონახულია გუმბათოვანი ტაძარი, რომელიც აგებულია VI საუკუნის ბაზილიკის ადგილზე. ძეგლი მრავალჯერ არის გადაკეთებული (VIII-IX სს., XI ს., XVI ს.).