თამაზ ჩხენკელი

ქართველი პოეტი, მწერალი, ლიტერატურათმცოდნე და მთარგმნელი
(გადამისამართდა გვერდიდან ჩხენკელი, თამაზ)

თამაზ ვასილის ძე ჩხენკელი (დ. 26 ნოემბერი, 1927 — გ. 9 ნოემბერი, 2010) — ქართველი პოეტი, ლიტერატურათმცოდნე, ინდური და ჩინური პოეზიის მთარგმნელი. ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატი (1972). საქართველოს მწერალთა კავშირის მთარგმნელთა სექციის თავმჯდომარე 1973–1986 წლებში.

თამაზ ჩხენკელი
დაბადების თარიღი 26 ნოემბერი, 1927(1927-11-26)
დაბადების ადგილი თბილისი, საქართველოს სსრ, სსრკ
გარდაცვალების თარიღი 9 ნოემბერი, 2010(2010-11-09) (82 წლის)
გარდაცვალების ადგილი თბილისი, საქართველო
საქმიანობა პოეტი, მწერალი, ლიტერატურათმცოდნე და მთარგმნელი
მოქალაქეობა  სსრკ
 საქართველო
ალმა-მატერი თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

ბიოგრაფია რედაქტირება

თამაზ ჩხენკელი დაიბადა თბილისში, 1927 წლის 26 ნოემბერს.

მშობლები: თამარ ასლანიშვილი, ვასილ ჩხენკელი.

მეუღლე: ლილი გოგუა (1934).

შვილები: გვანცა (1958), ნათია (1971).

პირველი ლექსი 1947 წელს გამოაქვეყნა, პირველი თარგმანი — 1952 წელს. დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის (თსუ) ფილოლოგიის ფაკულტეტი (1952). 1956 წელს გამოსცა თარგმანთა პირველი წიგნი — ბო ძიუს ლირიკის კრებული.

მუშაობდა ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტში (1958 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე). დაიცვა საკანდიდატო დოსერტაცია თემაზე: „პიროვნების გარდაქმნის მითოსური საფუძველი ვაჟა-ფშაველას პოემებში“ (1972).

ძირითადი თარგმანებია: რაბინდრანათ თაგორის „გიტანჯალი“, „ბჰა- გავატგიტა“, ჰომეროსის „ოდისეა“ (ზურაბ კიკნაძესთან ერთად, 1975; ივანე მაჩაბლის სახელობის პრემია, 1978), ალექსანდრე პუშკინის „მცირე ტრაგედიები“, „აღმოსავლური პოეზია“ და სხვ. ეკუთვნის მეცნიერული გამოკვლევები, ლიტერატურულ-კრიტიკული წერილები („ტრაგიკული ნიღბები“, 1971; კრებული „პოეზია — სიბრძნის დარგი“, 1978), პოეტური კრებული „მზე- ბუდობა“ (1980) და სხვ. „ტრაგიკული ნიღბები“ ქართული მწერლობის კრიტიკაზე შექმნილ ერთ-ერთ საუკეთესო წიგნად ითვლება.

წლების განმავლობაში მუშაობდა ქართული ანბანის კვლევაზე.[1] გამოქვენებული აქვს ნაშრომები ასომთავრული ანბანის შექმნის, მისი გრაფიკული და რიცხვული სტრუქტურის შესახებ.

თამაზ ჩხენკელი 2002 წელს თბილისის საპატიო მოქალაქედ აირჩიეს.

გარდაიცვალა 2010 წლის 9 ნოემბერს, თბილისში, 82 წლის ასაკში. დაკრძალულია დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.

ნათარგმნი და წიგნებად გამოცემული ნაშრომები რედაქტირება

  • ბო ძიუ-ი „ლექსები“ (1956).
  • რაბინდრანათ თაგორი „გიტანჯალი“ (1960).
  • „ბჰაგავატგიტა“ (1963).
  • „აღმოსავლური ლირიკა“ (1966).
  • უოლტ უიტმენი „ბალახის ფოთლები“ (1966).
  • დანტე ალიგიერი „ახალი ცხოვრება“ (1966).
  • „ბენგალია“ (1970).
  • „ტრაგიკული ნიღბები“ (1971).
  • ჰომეროსი „ოდისეა“ (1975).
  • „ინდური საგალობლები“, „ახალი ინდოეთის მოაზროვნეები“ (1978).
  • ა.ს. პუშკინი „მცირე ტრაგედიები“ (1978.
  • ჰომეროსი „ოდისეა“ (ზურაბ კიკნაძესთან ერთად, 1975).
  • „მზებუდობა“ – ლექსების კრებული (1980).
  • „მარიოტა“ (1986).
  • "მშვენიერი მძლევარი“ – ესეების კრებული (1989).
  • ა.ფ. ლოსევი „დუმილი“ (1993).
  • ხორხე ლუის ბორხესი „ენიგმათა სარკე“ (1996).
  • „მწვანე ბივრიტი“ – ესეების კრებული (2002).
  • „სარკითა და სახითა“ – ლექსების კრებული(2002).
  • „ლაზარე, გამოვედ გარე“ – კვლევა ქართული ანბანის შესახებ (2009)

გარდაცვალების შემდეგ:

  • „100 ლექსი“ (2012).
  • „თვალსაწიერი“ (2013).

ჯილდოები რედაქტირება

ლიტერატურა რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება