ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკა
ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკა (ჩინ: 中華蘇維埃共和國|中华苏维埃共和国) — საბჭოთა რესპუბლიკა ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ხელმძღვანელობით, რომელიც არსებობდა 1931-1934 წლებში ცენტრალური ჩინეთის სამხრეთში. ჩინური ისტორიოგრაფიის თანახმად რესპუბლიკა არსებობდა 1937 წლის 22 სექტემბრამდე, როდესაც ის გარდაქმნილი იქნა სპეციალურ რაიონად.
| ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკა 中華蘇維埃共和國 არაღიარებული ქვეყანა 1931 წლიდან 1934 წლამდე ვირტუალური ქვეყანა 1934-დან 1937 წლის 22 სექტემბრამდე | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| ჰიმნი ინტერნაციონალი | |||||||
 ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკის რუკა. | |||||||
| დედაქალაქი | რუიძინი | ||||||
| ენა | ჩინური | ||||||
| რელიგია | ათეიზმი | ||||||
| ფულის ერთეული | იუანი | ||||||
| ფართობი | 150000 კმ² | ||||||
| მმართველობის ფორმა | საბჭოთა რესპუბლიკა | ||||||
| - ქვეყნის რეალური ლიდერი | მაო ძედუნი 1931-1937 | ||||||
ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკის შექმნის წინა ფონი
რედაქტირება
ჩინეთში საბჭოთა მოძრაობა ფართოდ გავრცელდა ეროვნული-რევოლუციური არმიის მიერ ჩატარებული ჩრდილოეთის ექსპედიციის შემდგომ. დიდ ქალაქებში საბჭოთა მოძრაობის დამარცხების შემდეგ, საბჭოებმა შეძლეს გამყარება მხოლოდ სოფლებში.
1931 წელს ჩინეთში დაახლოებით 10 საბჭოთა რაიონი არსებობდა რამდენიმე მილიონი მოსახლეობით. გუომინდანის და ადგილობრივი მილიტარისტების წინააღმდეგ სამხედრო ძალის სახით, საბჭოებს მხარს უჭერდა ჩინეთის წითელი არმია.
ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკა 1931-1934 წლებში
რედაქტირება
საერთაშორისო კომუნისტური აღმასრულებელი კომიტეტის რეკომენდაციით და ცენტრალური კომიტეტის მე-4 პლენუმის გადაწყვეტილებით 1931 წლის 11 სექტემბერს ოფიციალურად იქნა გამოცხადებული ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკა და დროებითი საბჭოთა მთავრობა.
რომელშიც შედიოდა შემდეგი საბჭოები:
- ჩრდილო-აღმოსავლეთი ძიანსის საბჭო,
- ხუნან-ძიანსის საბჭო,
- ხუნანის-ხუბეის-ძიანსის საბჭო
- ხუნან-დასავლეთ ხუბეის საბჭო
- ხუნანის-ხუბეის-სიჩუანის-გუიჩოუს საბჭო
- შენსი-განსუს საბჭო
- სიჩუან-შენსის საბჭო
- ხუბეი-ხუნანი-ანხუის საბჭო
- ჰონგჰუს საბჭო
1931 წლის 7 ნოემბერს ქალაქ რუიძინში (ძიანსის პროვინცია) გაიმართა სრულიად ჩინეთის საბჭოების ყრილობა. ყრილობამ მიიღო პროექტები ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკის კონსტიტუციის, მიწის კანონის, შრომის კანონის, ეკონომიკური პოლიტიკის, ჩინეთის წითელი არმიის მშენებლობის, საბჭოთა მშენებლობის შესახებ; არჩეული იქნა ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი, რომელმაც ჩამოაყალიბა დროებითი საბჭოთა მთავრობა მაო ძედუნის მეთაურობით. რესპუბლიკის რევოლუციურ სამხედრო საბჭოს ხელმძღვანელობდა ჯუ დე.
რესპუბლიკის სამხედრო მხარდამჭერი გახდა ცენტრალური არმიის ჯგუფი, რომლის შემადგენლობაში შედიოდა მაო ძედუნის და ჯუ დეს ჯარი, სიუ სიანციანის დანაყოფები ანხუის-ხუნანის-ხუბეის რაიონში, ჰე ლუნის კორპუსი ხუბეი-ხუნანის რაიონში და ჩინეთის წითელი არმიის მიერ ორგანიზებული სხვა ნაწილები. 1931–1932 წლებში დასრულებული იქნა წითელი არმიის რეორგანიზაცია. სამხედრო ნაწილებში აღმოფხვრილი იქნა შეუსაბამობა ნუმერაციასა და დასახელებაში, მოწესრიგებული იქნა მომარაგების, სამედიცინო შემოწმების და საბრძოლო მომზადების სამსახურები. რევოლუციური სამხედრო საბჭოს მიერ შექმნილი იქნა მთავარი შტაბი ლიუ ბოჩენის მეთაურობით, ასევე პოლიტიკური დეპარტამენტი, რომელსაც მეთაურობდა პოლიტბიუროს წევრი ვან ძიასიანი; შეიარაღებულ ძალებში ძლიერდებოდა კომისართა ინსტიტუტი.
ყველაზე დიდი საბჭოთა რაიონი რესპუბლიკის შემადგენლობაში იყო ჩინეთის ცენტრალური საბჭოთა რაიონი - დასავლეთი ფუძიანი.
მეოთხე სადამსჯელო ლაშქრობის დაწყებამდე, ცენტრალური საბჭოთა რაიონის ფართობი შეადგენდა 50–60 ათას კვ.კმ-ს., მოსახლეობა — 4–5 მილ. ადამიანს. ცენტრალური არმიის ჯგუფს თავის შემადგენლობაში გააჩნდა 1, 3 და 5 კორპუსი ჯამში 25 ათასი ადამიანი. ამას გარდა, არსებობდა რიგი ადგილობრივი დამოუკიდებელი პოლკები და დივიზიები, რომელიც ითვლიდა 30–40 ათას ადამიანს, ასევე თითქმის შეუიარაღებელ გლეხთა შენაერთებს — წითელი გვარდია, ახალგაზრდა გვარდია და სხვა.
სიდიდით მეორე საბჭოთა რაიონი 40 ათასი კვ,კმ ფართობით და 3 მილ. ადამიანით მდებარეობდა პროვინციების ხუნანის, ხუბეის, ანხოის გადაკვეთაზე, მდინარე იანძის ჩრდილოეთით და სარკინიგზო მაგისტრალის პეკინი-უჰანის აღმოსავლეთით. რაიონის რეგულარული შეიარაღებული ძალებს შეადგენდა მე -4 კორპუსი 12–15 ათასი ადამ. პოლიტიკურ და სამხედრო მმართველობას რაიონში ახორციელებდა ჩან გოტაო.
1931-წლიდან 1934 წლის დასაწყისამდე საბჭოთა რაიონების რიცხვი შემცირდა, თუმცა რამდენიმე მათგანმა გააფართოვა თავისი ტერიტორია. 1933 წლის გაზაფხულში ჩინეთის წითელმა არმიამ წარმატებულად მოიგერია გუომინდანის მეოთხე სადამსჯელო ლაშქრობა საბჭოთა რაიონების წინააღმდეგ.
1932 წლის 5 აპრილს ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკამ ომი გამოუცხადა იაპონიას.
1934 იანვარში ცენტრალურ საბჭოთა რაიონში შედგა რიგით მეორე სრულიად ჩინეთის საბჭოთა ყრილობა, რომელმაც მიიღო რიგი გადაწყვეტილებები წითელი არმიის გაძლიერების და საბჭოების მუშაობის გაუმჯობესების მიმართულებით, ასევე საბოლოოდ მიიღეს კონსტიტუცია. გამოცხადებული იქნა დემოკრატიული თავისუფლებები მუშებისათვის, კაცების და ქალების თანასწორუფლებიანობა, ჩინეთის ხალხების თვითგამორკვევის, გამოყოფის და დამოუკიდებელი სახელმწიფოს შექმნის უფლება.
თუმცა ამ პერიოდისათვის საბჭოთა რაიონების მდგომარეობა გაუარესდა 1935 წლის გაზაფხულზე დაბრუნებული გუომინდანის მე-5 სადამსჯელო ლაშქრობის შედეგად.
დიდი ლაშქრობა
რედაქტირება
მთავარი სტატია: ჩინელი კომუნისტების დიდი ლაშქრობა.1934 წლის ოქტომბერში ჩინეთის წითელი არმიის დაჯგუფებამ, რომელიც იცავდა ცენტრალურ საბჭოთა რაიონს, იძულებული გახდა დაეტოვებინა ის და დაეწყო დიდი ლაშქრობა. 1935-1936 წლებში წითელი არმიის გადარჩენილი შენაერთები კონცენტრირებული იყვნენ რაიონში პროვინციების შენსის და განსუს გადაკვეთაზე, რომელიც ჩრდილო-დასავლეთის ლაშქრობის შემდეგ დარჩა ერთადერთ საბჭოთა რაიონად.
ჩინეთის წინააღმდეგ იაპონიის აგრესიის ზრდასთან ერთად და იაპონიის არმიის გადაქცევა საფრთხედ წითელი არმიისათვის, ვიდრე გოუმინდანის არმია, ჩკპ-მ დაიწყო გადახედვა კომინტერნის მე-7 ყრილობაზე მიღებული გადაწყვეტილებების საბჭოების პოლიტიკის შესახებ. 1936 წლიდან ძირითად სლოგანად გადაიქცა ანტიიაპონური ფრონტის შექმნა ჩინეთის ყველა შეიარაღებულ და პოლიტიკურ ძალებთან ერთად, მათ შორის გუომინდანთან ერთად. 1937 წლის გაზაფხულზე უშუალოდ იაპონიასთან ომის დაწყებამდე საბჭოების სლოგანები და ქონების კონფისკაცია მოიხსნა. საბჭოთა რაიონს შენსი — განსუს სახელი შეუცვალეს და უწოდეს ჩინეთის სპეციალური რაიონი, ხოლო ადგილობრივი წითელი არმიის შენაერთები გარდაქმნილი იქნა მერვე არმიად.