ვიკიპედია

შაფი გოლდვასერი

შაფია გოლდვასერი (ინგლ. Shafi Goldwasser, ებრ. שפרירה גולדווסר დ. 1959) — ებრაული წარმოშობის ამერიკელი კომპიუტერული მეცნიერი და 2012 წლის ტიურინგის პრემიის მფლობელი. RSA ელექტროინჟინერიისა და კომპიუტერული მეცნიერების პროფესორი მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტში,[21] მათემატიკურ მეცნიერებათა პროფესორი ვაიცმანის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტში(ინგლისური)ქართ. (ისრაელი), Duality Technologies-ის თანადამფუძნებელი და მთავარი მეცნიერი,[22] გამოთვლითი თეორიის საიმონსის ინსტიტუტის (ბერკლი, კალიფორნია) დირექტორი.[23]

შაფი გოლდვასერი
დაბ. თარიღი 14 ნოემბერი, 1958(1958-11-14) (65 წლის)
დაბ. ადგილი ნიუ-იორკი[1] [2] [3]
მოქალაქეობა  აშშ[4] [5] [6]
 ისრაელი[4] [5]
საქმიანობა cryptographer, მათემატიკოსი, ინფორმატიკოსი[7] [8] [9] , ინჟინერი და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი და ვაიცმანის სამეცნიერო ინსტიტუტი
ალმა-მატერი კარნეგი-მელონის უნივერსიტეტი და კალიფორნიის უნივერსიტეტი
მეუღლე Nir Shavit
ჯილდოები ტიურინგის პრემია[10] [11], გიოდელის პრემია[12] [13], გრეის მიურეი ჰოპერის პრემია[14] , IEEE Emanuel R. Piore Award[15] , ბენჯამინ ფრანკლინის მედალი[16] , BBVA ფონდის საზღვრების ცოდნის ჯილდო, IACR Fellow[17] , ACM-ის წევრი[14] , Athena Lecturer[18] , ლორეალისა და იუნესკოს პრემია „მეცნიერი ქალებისთვის“[19] , ჰაროლდ პენდერის პრემია[20] და გიოდელის პრემია[13]
საიტი people.csail.mit.edu/shafi

განათლება და ადრეული წლები რედაქტირება

ნიუ იორკში დაბადებულმა გოლდვასერმა 1979 წელს მიიღო ბაკალავრის ხარისხი მათემატიკურ მეცნიერებაში კარნეგი-მელონის უნივერსიტეტში. შემდეგ, კალიფორნიის უნივერსიტეტში 1981 წელს — მაგისტრის ხარისხი, რასაც მოჰყვა დოქტორის ხარისხი (1984) კომპიუტერულ მეცნიერებაში.

კარიერა რედაქტირება

1983 წელს გოლდვასერმა მუშაობა დაიწყო MIT-ში და 1997 წელს გახდა RSA პროფესორის ხარისხის პირველი მფლობელი. 1993 წელს იგი გახდა ვაიცმანის მეცნიერებათა ინსტიტუტის პროფესორი, MIT-ში პროფესორის თანამდებობაზე მუშაობასთან ერთად. არის MIT-ის კომპიუტერული მეცნიერებისა და ხელოვნური ინტელექტის ლაბორატორიის გამოთვლითი თეორიის ჯგუფის წევრი.[24] გოლდვასერი იყო 2012 წლის ტიურინგის პრემიის თანამიმღები.[25] 2005 წელს ის აირჩიეს ეროვნული საინჟინრო აკადემიის წევრად კრიპტოგრაფიის, რიცხვების თეორიისა და სირთულეთა თეორიაში შეტანილი წვლილისთვის და კონფიდენციალურობისა და უსაფრთხოების სფეროში მათი გამოყენებისთვის.[26]

2018 წლის 1 იანვარს გოლდვასერი გახდა კალიფორნიის უნივერსიტეტის (ბერკლი) გამოთვლითი თეორიის საიმონსის ინსტიტუტის დირექტორი.[27]

2016 წლის ნოემბრიდან გოლდვასერი მსახურობს როგორც მთავარი მეცნიერი და თანადამფუძნებელი „Duality Technologies“, აშშ-ში დაფუძნებული სტარტაპის, რომელიც მომხმარებელს სთავაზობს მონაცემთა უსაფრთხო ანალიტიკას მოწინავე კრიპტოგრაფიული ტექნიკის გამოყენებით.[28] ის ასევე არის სამეცნიერო მრჩეველი რამდენიმე ტექნოლოგიური სტარტაპისთვის უსაფრთხოების სფეროში, მათ შორის QED-it, სპეციალიზირებულია Zero Knowledge ბლოკჩეინზე და Algorand-ში, ბლოკჩეინის სუფთა მტკიცებულებაზე.[29]

გოლდვასერის კვლევის სფეროებში შედის გამოთვლითი სირთულის თეორია, კრიპტოგრაფია და გამოთვლითი რიცხვების თეორია. ის არის ალბათური დაშიფვრის თანაგამომგონებელი, რომელმაც შექმნა და მიაღწია ოქროს სტანდარტს მონაცემთა დაშიფვრის უსაფრთხოებისთვის.

გოლდვასერი არის ნულოვანი ცოდნის მტკიცებულებების თანაგამომგონებელი, რომლებიც ალბათობით და ინტერაქტიულად აჩვენებენ მტკიცების მართებულობას ყოველგვარი დამატებითი ცოდნის გადაცემის გარეშე და წარმოადგენს საკვანძო ინსტრუმენტს კრიპტოგრაფიული პროტოკოლების დიზაინში. მისი მუშაობა სირთულის თეორიაში მოიცავს მიახლოების ამოცანების კლასიფიკაციას, რაც აჩვენებს, რომ ზოგიერთი პრობლემა NP-ში რჩება რთული მაშინაც კი, როდესაც საჭიროა მხოლოდ სავარაუდო გადაწყვეტა, და არასანდო სერვერებზე გამოთვლების დელეგირების პიონერულ მეთოდებს. მისი ნამუშევარი რიცხვების თეორიაში მოიცავს ჯო კილიანთან ერთად გამოგონებას ელიფსური მრუდების გამოყენებით.

ჯილდოები და აღიარება რედაქტირება

გოლდვასერს მიენიჭა 2012 წლის ტიურინგის პრემია სილვიო მიკალისთან ერთად კრიპტოგრაფიის სფეროში მუშაობისთვის.[30]

გოლდვასერმა ორჯერ მოიპოვა გიოდელის პრემია თეორიულ კომპიუტერულ მეცნიერებაში: ჯერ 1993 წელს („ინტერაქტიული მტკიცებულების სისტემების ცოდნის სირთულისთვის"),[31] და განმეორებით 2001 წელს („ინტერაქტიული მტკიცებულებებისთვის და მიახლოების კლიკების სიმტკიცესთვის“). აღებული აქვს ასევე ACM-ის გრეის მიურეი ჰოპერის ჯილდო (1996) წლის გამოჩენილი ახალგაზრდა კომპიუტერის პროფესიონალისთვის და RSA ჯილდო მათემატიკაში ბრწყინვალებისთვის (1998) კრიპტოგრაფიაში გამოჩენილი მათემატიკური წვლილისთვის. 2001 წელს იგი აირჩიეს ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიაში, ხოლო 2002 წელს წაიკითხა პლენარული ლექცია პეკინის მათემატიკოსთა საერთაშორისო კონგრესზე.[32] 2004 წელს აირჩიეს მეცნიერებათა ეროვნულ აკადემიაში, ხოლო 2005 წელს ეროვნულ საინჟინრო აკადემიაში. იგი აირჩიეს IACR სტიპენდიანტად 2007 წელს. გოლდვასერმა მიიღო 2008–2009 წლებში ათენას ლექტორის ჯილდო ასოციაციის გამოთვლითი მანქანების კომიტეტის ქალთა კომპიუტერში,[33] 2010 წელს — ბენჯამინ ფრანკლინის სახელობის ინსტიტუტის მედალი კომპიუტერულ და შემეცნებით მეცნიერებაში.[34] მან მიიღო IEEE-ს ემანუელ პიორეს ჯილდო 2011 წელს.[35] გოლდვასერმა მიიღო 2018 წლის ჯილდო „ცოდნის ზღვარი“ მიკალისთან, რივესტთან და შამირთან ერთად.[36]

გოლდვასერი აირჩიეს ACM სტიპენდიანტად 2017 წელს. 2017 წლის ივლისში იყო პლენარული ლექტორი ამერიკის მათემატიკური კონგრესში.

2018 წელს გოლდვასერს მიანიჭა საპატიო ხარისხი მისმა ალმა-მატერმა, კარნეგი მელონის უნივერსიტეტმა.[37] 2019 წლის 26 ივნისს კი მიიღო ოქსფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერებათა საპატიო დოქტორის წოდება.[38]

გოლდვასერი წარმოდგენილია გამოთვლით ქალთა გამორჩეულ ბარათებში.[39] მან მოიგო ხმის უფლება მეცნიერების ჯილდო 2016 წელს. ის იყო ინფოსისტემების პრემიის მათემატიკური მეცნიერებების ჟიურიში 2020 წელს.[40] მიენიჭა 2021 L'Oréal-UNESCO-ს ჯილდო ქალთა მეცნიერებაში კომპიუტერულ მეცნიერებაში.[41]

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S001600321300015X
  2. ↑ http://www.news-gazette.com/blogs/there-yet/2011-03/goldwassers-celebrate-lifetime-together-and-more.html
  3. ↑ http://math-blog.com/2008/09/28/10-remarkable-female-mathematicians/
  4. ↑ 4.0 4.1 http://stats.areppim.com/listes/list_turingxaward.htm
  5. ↑ 5.0 5.1 http://stats.areppim.com/stats/stats_turingxnation.htm
  6. ↑ http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/shafi_goldwasser.html
  7. ↑ http://community.feministing.com/2012/08/04/a-timeline-of-women-in-world-computing/
  8. ↑ http://jewprom.50webs.com/JewPromSite_files/sheet008.htm
  9. ↑ http://jewprom.50webs.com/JewPromSite_files/sheet065.htm
  10. ↑ http://amturing.acm.org/award_winners/goldwasser_8627889.cfm
  11. ↑ (unspecified title) — doi:10.1145/2461256.2461265
  12. ↑ (unspecified title) — ISBN 0-89791-151-2 — doi:10.1145/22145.22178
  13. ↑ 13.0 13.1 https://sigact.org/prizes/g%C3%B6del.html
  14. ↑ 14.0 14.1 https://awards.acm.org/award-recipients/goldwasser_8627889
  15. ↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/piore_rl.pdf
  16. ↑ http://news.mit.edu/2009/franklin-laureates
  17. ↑ https://www.iacr.org/fellows/2007/Goldwasser.html
  18. ↑ https://awards.acm.org/athena/award-winners
  19. ↑ https://en.unesco.org/news/loreal-unesco-women-science-awards-honour-five-women-researchers-mathematics-astrophysics
  20. ↑ https://events.seas.upenn.edu/distinguished-lectures/pender-lecture/
  21. ↑ Shafi Goldwasser | MIT CSAIL en. ციტირების თარიღი: 2018-11-02
  22. ↑ About – Duality Technologies. ციტირების თარიღი: 10 April 2018
  23. ↑ Jewish 6-year-old Youngest of Newtown Shooting Victims.
  24. ↑ Shafi Goldwasser Biography. 
  25. ↑ AbAbazorius, CSAIL. (13 March 2013) Goldwasser and Micali win Turing Award. MIT News.
  26. ↑ Dr. Shafrira Goldwasser. NAE Website.
  27. ↑ Shafi Goldwasser appointed director of the Simons Institute for the Theory of Computing (10 October 2017). ციტირების თარიღი: 10 April 2018
  28. ↑ About – Duality Technologies. ციტირების თარიღი: 10 April 2018
  29. ↑ Team. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-03-16. ციტირების თარიღი: 2022-02-12.
  30. ↑ Goldwasser, Micali Receive ACM Turing Award for Advances in Cryptography. ACM. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 მარტი 2013. ციტირების თარიღი: 13 March 2013
  31. ↑ Proceedings of the seventeenth annual ACM symposium on Theory of computing – STOC '85. 
  32. ↑ Plenary Speakers.
  33. ↑ Home.
  34. ↑ Goldwasser, Stubbe named Franklin Institute laureates.
  35. ↑ https://web.archive.org/web/20130217000243/http://www.ieee.org/documents/piore_rl.pdf
  36. ↑ homepage – Premios Fronteras. ციტირების თარიღი: 10 April 2018
  37. ↑ University. Commencement Speakers and Honorary Degree Recipients – Leadership – Carnegie Mellon University. www.cmu.edu.
  38. ↑ Honorary degree recipients for 2019 announced.
  39. ↑ Notable Women in Computing.
  40. ↑ Infosys Prize – Jury 2020. ციტირების თარიღი: 2020-12-10
  41. ↑ „Dickenstein and Goldwasser Receive International Awards for Women in Science“ (PDF). Notices of the American Mathematical Society.


მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=შაფი_გოლდვასერი&oldid=4507080“-დან