ვიკიპედია

შარლ ლუი ალფონს ლავერანი

შარლ ლუი ალფონს ლავერანი (ფრანგ. Charles Louis Alphonse Laveran; დ. 18 ივნისი, 1845, პარიზი, — გ. 18 მაისი, 1922, იქვე) — ფრანგი ექიმი, პარაზიტოლოგი და ეპიდემიოლოგი. ადამიანში მალარიის გამომწვევის აღმოჩენისთვის და პარაზიტული დაავადებების შესახებ სხვა შრომებისთვის 1907 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში.

შარლ ლუი ალფონს ლავერანი
ფრანგ. Alphonse Laveran
დაბ. თარიღი 18 ივნისი, 1845(1845-06-18)[1] [2] [3] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11]
დაბ. ადგილი პარიზი[12]
გარდ. თარიღი 18 მაისი, 1922(1922-05-18)[12] [1] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] (76 წლის)
გარდ. ადგილი პარიზი[12]
დასაფლავებულია მონპარნასის სასაფლაო
მოქალაქეობა საფრანგეთი[13]
საქმიანობა მიკრობიოლოგი, პარაზიტოლოგი, ბოტანიკოსი და მკვლევარი
მუშაობის ადგილი პასტერის ინსტიტუტი და French Defence Health service
ალმა-მატერი ლუი დიდის ლიცეუმი და Faculté de médecine de Strasbourg
მეუღლე Sophie-Marie Pidancet
ჯილდოები ნობელის პრემია ფიზიოლოგიასა და მედიცინაში[14] [15] , კოთენიუსის მედალი, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[16] , საპატიო ლეგიონის ორდენის კომანდორი[2] და Edward Jenner Medal
ხელმოწერა

ბიოგრაფია

რედაქტირება

ალფონს ლავერანი 1845 წელს დაიბადა პარიზში, სამხედრო ექიმის ოჯახში. 1867 წელს დაამთავრა სტრასბურგის უნივერსიტეტი. პრუსიასთან ომის (1870-1871) დროს საფრანგეთის არმიაში საველე ქირურგად მსახურობდა. 1874 წელს დაინიშნა ვალ-დე-გრასის ჰოსპიტლის სამხედრო მედიცინისა და ეპიდემიოლოგიის განყოფილების ხელმძღვანელად (წარსულში ეს თანამდებობა მამამისს ეკავა). 1878-1883 წლებში მუშაობდა ალჟირში, სადაც მისი კარიერის უმნიშვნელოვანესი აღმოჩენა გააკეთა. 1880 წელს, მალარიით გარდაცვლილთა აუტოპსიური კვლევისას, მან დაადგინა, რომ ადამიანში მალარიას იწვევდა უმარტივესი პარაზიტი, რომელსაც ოსცილიარია (Oscilliaria malariae) უწოდა, შემდეგ კი პლაზმოდიუმის სახელი მიენიჭა. მედიცინის ისტორიაში ეს იყო უმარტივესებით გამოწვეული (პროტოზოული) დაავადებების დადასტურების პირველი შემთხვევა. ლავერანის ამ მიღწევას მყისიერი აღიარება არ მოჰყოლია მანამ, სანამ მეცნიერმა 1884 წელს არ მოახდინა ინფიცირებულ ჯარისკაცში ე. წ. ავთვისებიანი მალარიის იშვიათი შემთხვევის დემონსტრირება პარიზში, თავად ლუი პასტერისა და ემილ რუს წინაშე. იმავე წელს ლავერანმა ივარაუდა, რომ მალარიის შესაძლო გადამტანი (ვექტორი) კოღო უნდა ყოფილიყო, თუმცა პარაზიტის სასიცოცხლო ციკლი და მასში კოღო ანოფელესის როლი საბოლოოდ პატრიკ მენსონის, ჯოვანი გრასისა და რონალდ როსის გამოკვლევებით დადგინდა. აღსანიშნავია, რომ ამ აღმოჩენისთვის როსმა ნობელის პრემია მის მასწავლებელ ლავერანზე 5 წლით ადრე, 1902 წელს მიიღო.

1884-1889 წლებში ლავერანი ვალ-დე-გრასის სამხედრო ჰიგიენის პროფესორი იყო, 1894-1896 წლებში კი — ლილის სამხედრო ჰოსპიტლის უფროსი სამედიცინო ოფიცერი, შემდეგ XI საარმიო კორპუსის სამედიცინო სამსახურის დირექტორი (ქ. ნანტი). ამ დროისთვის ლავერანი უკვე აღიარებული მეცნიერი იყო, თუმცა თვლიდა, რომ სამხედრო-სამედიცინო სამსახურში დამსახურებას არასათანადოდ უფასებდნენ. 1896 წელს ის გადადგა და მუშაობა დაიწყო პასტერის ინსტიტუტში, სადაც ტროპიკულ დაავადებებს, კერძოდ, ტრიპანოსომოზს, ლეიშმანიოზსა და სხვა პარაზიტულ ინფექციებს სწავლობდა და კვლევითი განყოფილების საპატიო გამგის თანამდებობას იკავებდა. ამ შრომებისთვის ლავერანი 1907 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა. ფულადი პრემიის ნახევარი მან პასტერის ინსტიტუტში ტროპიკული მედიცინის ლაბორატორიის შექმნას მოახმარა. 1908 წელს დააარსა იშვიათი პათოლოგიების საზოგადოება, რომელსაც მომდევნო 12 წლის მანძილზე თავმჯდომარეობდა. ლავერანი იყო საფრანგეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი (1893) და საპატიო ლეგიონის ორდენის კომანდორი (1912).

პირველი მსოფლიო ომის წლებში (1914-1918) ლავერანი ჰიგიენისა და პროფილაქტიკის კომისიის წევრი იყო და ხელმძღვანელობდა საფრანგეთის ჯარების განლაგების ტერიტორიებზე მალარიის საპროფილაქტიკო ღონისძიებებს. 1915 წელს ლავერანი მისი 70 წლის იუბილეზე აირჩიეს პასტერის ინსტიტუტის საპატიო დირექტორად, 1920 წელს კი — საფრანგეთის მედიცინის აკადემიის პრეზიდენტად. მისი ნაშრომებიდან გამოირჩევა: „ტრაქტატი შეიარაღებულ ძალებში დაავადებებისა და ეპიდემიების შესახებ“ (ფრანგ. Traité des maladies et épidémies des armées, 1875), „ტრაქტატი მალარიული ცხელების შესახებ მალარიის მიკრობების აღწერით“ (ფრანგ. Traité des fièvres palustres avec la description des microbes du paludisme, 1884), „ტრიპანოსომები და ტრიპანოსომოზები“ (ფრანგ. Trypanosomes et trypanosomiasis; ფელიქს მენილთან ერთად, 1904). გარდაიცვალა 1922 წელს, 76 წლის ასაკში. დაკრძალულია პარიზში, მონპარნასის სასაფლაოზე.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  • Laveran შარლ ლუი ალფონს ლავერანი — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)
  • Alphonse Laveran – Biographical. NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020. ციტირების თარიღი: 11 ივნისი, 2020.
  • Haas, L F (1999). „Charles Louis Alphonse Laveran (1845-1922)“. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry. 67 (4): 520–520. doi:10.1136/jnnp.67.4.520.

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 Léonore database — ministère de la Culture.
  3. ↑ 3.0 3.1 Find a Grave — 1996.
  4. ↑ 4.0 4.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  5. ↑ 5.0 5.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  6. ↑ 6.0 6.1 GeneaStar
  7. ↑ 7.0 7.1 Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
  8. ↑ 8.0 8.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  9. ↑ 9.0 9.1 Académie nationale de médecine
  10. ↑ 10.0 10.1 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
  11. ↑ 11.0 11.1 Base biographique — BIU Santé.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 Лаверан Шарль Луи Альфонс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  13. ↑ Didier Sicard : "Il est urgent d'enquêter sur l'origine animale de l'épidémie de Covid-19" — 2020.
  14. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1907 — Nobel Foundation.
  15. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  16. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 212.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=შარლ_ლუი_ალფონს_ლავერანი&oldid=4366433“-დან