ყარა-იუსუფი

ყარა-იუსუფი (გ. 1420) — დასავლეთის ოღუზი თურქმანების მომთაბარე ტომთა ერთ-ერთი გაერთიანების — ყარა-ყოიუნლუს ბელადი. ყარა-იუსუფმა დაამარცხა ჯალაირიდების სახელმწიფოს გამგებელი აჰმედი და 1410 წელს საფუძველი ჩაუყარა ყარა-ყოიუნლუს სახელმწიფოს, რომელსაც 1420 წლამდე განაგებდა. ყარა-იუსუფს შირვანზეც ეჭირა თვალი და მის დამორჩილებას აპირებდა. შირვანშაჰმა იბრაჰიმმა საქართველოს მეფე კონსტანტინეს და შაქის გამგებელს სიდი აჰმედს სთხოვა დახმარება. მოკავშირეებსა და ყარა-იუსუფის ლაშქარს შორის ბრძოლა გაიმართა მტკვრის მარცხენა ნაპირზე 1412 წლის დეკემბერში. გამარჯვება ყარა-იუსუფს დარჩა. ბრძოლაში ბევრი ქართველი დაიღუპა, მეფე კონსტანტინე I ტყვედ ჩავარდა და ყარა-იუსუფის ბრძანებით სიკვდილით დასაჯეს 300 ქართველ აზნაურთან ერთად. ამიერკავკასიის გაერთიანებული ძალების დამარცხების შემდეგ ყარა-იუსუფმა ყურადღება თემურიდთა ირანის სამფლობელოებზე გადაიტანა. შაჰრუხთან (განაგებდა 1405-1447 წწ.) ომის დროს ყარა-იუსუფი მოკვდა.

ყარა-იუსუფი
əbu nasr qara Yusif noyon ibn məhəmməd
ყარა–ყოიუნლუს სახელმწიფოს მე–2 სულთანი
კორონაცია:	1411
მმართ. დასაწყისი:	1410
მმართ. დასასრული:	1420 (10 წელი)
წინამორბედი:	ფირბუდაყი
მემკვიდრე:	ისქანდერი
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	1355
გარდ. თარიღი:	17 ნოემბერი, 1420 (65 წლის)
გარდ. ადგილი:	უჯანი
შვილები:	ფირბუდაყი, შაჰმუჰამედი, ემირ ისფაჰანი, აბუ საიდი, ისქანდერი
სრული სახელი:	აბუ ნასრ ყარა იუსუფ ნოიონ იბნ ყარა მუჰამედი
დინასტია:	ყარა–ყოიუნლუს დინასტია
მამა:	ყარა მუჰამედი
რელიგია:	ისლამი, შიიზმი

ლიტერატურა

• კიკნაძე რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 624.