ვიკიპედია

უილიამ ტომსონი

უილიამ ტომსონი (ინგლ. William Thomson; დ. 26 ივნისი, 1824, ბელფასტი – გ. 17 დეკემბერი, 1907, ლარზგი, დაკრძალულია ლონდონში) — ინგლისელი ფიზიკოსი, თერმოდინამიკისა და აირთა კინეტიკური თეორიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი.

უილიამ ტომსონი
ინგლ. William Thomson
დაბ. თარიღი 26 ივნისი, 1824(1824-06-26)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13]
დაბ. ადგილი ბელფასტი, დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო[14] [11]
გარდ. თარიღი 17 დეკემბერი, 1907(1907-12-17)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [12] [13] [11] [15] (83 წლის)
გარდ. ადგილი ლარგზი[14]
დასაფლავებულია უესტმინსტერის სააბატო
მოქალაქეობა  დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო
საქმიანობა ფიზიკოსი, ასტრონომი, მათემატიკოსი, უნივერსიტეტის პროფესორი, პოლიტიკოსი[16] , მწერალი[17] და ინჟინერი
მუშაობის ადგილი გლაზგოს უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი გლაზგოს უნივერსიტეტი, პიტერჰაუზი, კემბრიჯის უნივერსიტეტი[18] და Royal Belfast Academical Institution
განთქმული მოსწავლეები იულიამ ედვარდ აირტონი
მეუღლე Margaret Crum და Frances Anna Blandy
მამა ჯეიმზ ტომსონი
დედა Margaret Gardiner[6] [19]
ჯილდოები ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის[20] , სამეფო საზოგადოების წევრი[19] , სამეფო ვიქტორიანული ორდენის დიდი ჯვრის რაინდი, კოპლის მედალი[21] , სამეფო მედალი, პონსელეს პრემია, ჰელმჰოლცის მედალი, მატეუჩის მედალი, ვარდის ორდენი, ალბერტის მედალი, სმითის პრემია, კითის მედალი, ბეიკერის სახელობის ლექცია, ღირსების ორდენი[19] , წმინდა საგანძურის ორდენი, საპატიო წევრი, რაინდი-ბაკალავრი, საპატიო ლეგიონის ორდენის დიდი ოფიცერი, საპატიო ლეგიონის ორდენის კომანდორი, Order of Leopold, Gunning Victoria Jubilee Prize, ჯონ ფრიცის მედალი[22] და ახალი ზელანდიის სამეფო საზოგადოების საპატიო წევრი[23]
ხელმოწერა

1834–45 წლებში სწავლობდა გლაზგოსა და კემბრიჯის უნივერსიტეტებში. 1845–46 წლებში მუშაობდა პარიზში ფრანგ ფიზიკოს ა. რენიოსთან ერთად. 1846–99 წლებში იყო გლაზგოს უნივერსიტეტის პროფესორი. 1892 წელს სამეცნიერო დამსახურებისათვის მიიღო ლორდ კელვინის ტიტული. 1845 წელს დაამუშავა გამოსახულების მიღების ელექტრული მეთოდი, 1848 წელს შემოიღო თერმოდინამიკის მეორე საწყისის ერთ-ერთი ფორმულირება (1851) და შემოიღო ენერგიის გაბნევის ცნება. გამოთქვა სამყაროს „სითბური სიკვდილის“ ჰიპოთეზა. 1851 წელს აღმოაჩინა ფერომაგნეტიკების ელექტრული წინაღობის ცვლილება მათი დამაგნიტებისას. 1853–54 წლებში ჯეიმზ ჯოულთან ერთად აღმოაჩინა აირის გაცივების ეფექტი მისი ადიაბატური გაფართოებისას (ჯოულ–ტომსონის ეფექტი). განავითარა თერმოელექტრული მოვლენების თერმოდინამიკული თეორია და 1856 წელს იწინასწარმეტყველა ელექტრული დენით სითბოს გადატანის მოვლენა, დაადგინა ელექტრული კონტურის რხევის პერიოდის დამოკიდებულება მისივე ტევადობასა და ინდუქციურობაზე.

ლიტერატურა

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ 2.0 2.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
  3. ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  5. ↑ 5.0 5.1 Sharlin H. I. Encyclopædia Britannica
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Lundy D. R. The Peerage
  7. ↑ 7.0 7.1 KNAW Past Members
  8. ↑ 8.0 8.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  9. ↑ 9.0 9.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  10. ↑ 10.0 10.1 Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 www.accademiadellescienze.it
  12. ↑ 12.0 12.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  13. ↑ 13.0 13.1 Dictionary of Irish Biography — RIA.
  14. ↑ 14.0 14.1 Томсон Уильям // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  15. ↑ Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas — 2009.
  16. ↑ Hansard 1803–2005
  17. ↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  18. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  20. ↑ William Lord Kelvin of Largs Thomson — ორდენი ხელოვნებისა და მეცნიერების სფეროებში შეტანილი წვლილისათვის.
  21. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  22. ↑ https://www.smenet.org/Professional-Development/Awards-Competitions/Award-Recipients/John-Fritz-Medal-Award
  23. ↑ https://www.royalsociety.org.nz/who-we-are/our-people/our-fellows/all-honorary-fellows/
 
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=უილიამ_ტომსონი&oldid=3520193“-დან