ტეტრაჰიდროფურანი
ტეტრაჰიდროფურანი — ორგანული ნივთიერება ფორმულით (CH2)4O. მიეკუთნება როგორც ჰეტეროციკლურ ნაერთებს, ისე ციკლური ეთერების ჯგუფს. არის უფერო, წყალში უხსნადი, არაბლანტი სითხე. აქვს ეთერების მსგავსი სუნი.
| ტეტრაჰიდროფურანი | |
 | |
 | |
| ზოგადი | |
|---|---|
| სისტემური სახელწოდება | 1,4-ეპოქსიბუტანი, ოქსაციკლოპენტანი |
| ტრადიციული სახელწოდება | ოქსოლანი, ტეტრაჰიდროფურანი, ციკლოტეტრამეთილენის ოქსიდი, დიქთილენის ოქსიდი, ტეტრა-მეთილენის ოქსიდი. |
| ქიმიური ფორმულა | |
| მოლური მასა | 72.107 გ/მოლი |
| ფიზიკური თვისებები | |
| სიმკვრივე | 0.8892 გ/სმ³ |
| თერმული თვისებები | |
| დნობის ტემპერატურა | −108.4 °C |
| დუღილის ტემპერატურა | 66 °C |
| უსაფრთხოება | |
| LD50 | 1650 |
| კლასიფიკაცია | |
| CAS | 109-99-9 |
წარმოება
რედაქტირებასაშუალოდ 200 000 ტონა ტეტრაჰიდროფურანი იწარმოება ყოველწლიურად[1]. ძირითადად იღებენ მჟავური კატალიზით 1,4-ბუტანდიოლის დეჰიდრატაციით. ეს რეაქცია დიეთილის ეთერისაგან ეთანოლის წარმოების მსგავსია.
ტეტრაჰიდროფურანს მეორენაირად იღებენ ფურანის ჰიდრირებით[2][3].
უსაფრთხოება
რედაქტირებატეტრაჰიდროფურანი არის ფეთქებადი ნივთიერება. განსაკუთრებით ფეთქებადია მისი ფეროქსიდი ჰაერზე.
ამ პრობლემის შესამცირებლად იყენებენ ბუტილირებულ ჰიდროქსიტოლუოლს.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Karas, Lawrence; Piel, W. J. (2004). „Ethers“. Kirk‑Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. John Wiley & Sons.
- ↑ Morrison, Robert Thornton; Boyd, Robert Neilson (1972) Organic Chemistry, 2nd, Allyn and Bacon, გვ. 569.
- ↑ Starr, Donald; Hixon, R. M. (1943). "Tetrahydrofuran". Organic Syntheses.; Collective Volume, 2, p. 566
