იუჰ მინ პეი

იუჰ მინ პეი (Ieoh Ming Pei, ჩინ.: 貝聿銘; საყოველთაოდ ცნობილი ინიციალებით ი. მ. პეი) (დ. 26 აპრილი, 1917 — გ. 16 მაისი, 2019) — პრიცკერის პრემიის ლაურეატი არქიტექტორი, მაღალი მოდერნიზმის არქიტექტურის ბოლო ხელოვანი. მუშაობდა აბსტრაქტული ფორმით, ქვის, ბეტონის, მინისა და ფოლადის გამოყენებით. პეი საყოველთაოდ აღიარებულია, როგორც XX საუნუნის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული არქიტექტორი.

იუჰ მინ პეი

ბიოგრაფია

პეი დაიბადა ჟუჟუში, ჩინეთის იუნანის პროვინციაში შეძლებული სუჟუს ოჯახში. მამამისი, მდიდარი ბანკირი, მოგვიანებით ჩინეთის ბანკის დირექტორი გახდა. ოჯახის რეზიდენცია ამჟამად მსოფლიო მემკვიდრეობის ნაწილია სუჟუს კლასიკური ბაღების სახელით.

თავდაპირველი განათლება სენტ-ჯონის უნივერსიტეტში, შანხაი, გაიარა, შემდეგ კი სენტ-პოლის კოლეჯში, ჰონკონგი. 18 წლის ასაკში აშშ-ში მემგზავრება არქიტექტურის შესასწავლად. აქ პენსილვანიის უნივერსიტეტში იწყებს, შემდეგ კი მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტში გადადის, სადაც ბაკალავრის ხარისხს იღებს 1940 წელს. იმავე წელს მიტის სამოგზაურო სტიპენდიით, ალფა-რო-ჩი მედალითა და AIA ოქროს მედლით ჯილდოვდება. ორის წლის შემდეგ ჰარვარდის დიზაინის სკოლაში ირიცხება; მცირე ხნის შემდეგ მსახურობდა ეროვნულ თავდაცვის კვლევის კომიტეტში პრინსტონში, ნიუ-ჯერსი.

1944 წელს ჰარვარდში ბრუნდება, სადაც 1946 წელს არქიტექტურის მაგისტრის ხარისხს იღებს და რჩება იქვე პროფესორის ასისტენტის თანამდებობაზე. 1951 წელს უილვრაიტის სამოგზაურო სტიპენდიას იღებს, ხოლო 1954 წელს აშშ-ის ნატურალიზებული მოქალაქე ხდება.

1955 წელს საკუთარ არქიტექტურულ ფიმას ი. მ. პეი და პარტნიორები აფუძნებს, რომელსაც 1989 წელს დაერქვა პეი კობ ფრიდი და პარტნიორები (ჯეიმზ ინგო ფრიდი და ჰენრი კობი პატრნიორები ხდებიან).

პეის სამი ვაჟი და ერთი ქალიშვილი ჰყავდა. ორი ვაჟი მის კვალს გაჰყვა და ჰარვარდის დიზაინის სკოლაში სწავლობდნენ. ჩიენ ჩუნ პეი 1989-93 წლებში მამამისს ეხმარებოდა ლუვრის დამატების დიზაინში. მეორე ვაჟი ლი ჩუნ პეი კი 1989 წელს ჰონკონგში ჩინეთის ბანკის ტაუერის დიზაინში დაეხმარა. ორივე ვაჟს საკუთარი ერთობლივი პრაქტიკა აქვთ სახ. „პეი პარტიონები“.

პროექტების სია

• 1954–1959 — Mile High Center, დენვერი, კოლორადო, აშშ
• 1961–1967 — ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრი, ბულდერი, კოლორადო, აშშ
• 1961 — კიპს ბეი პლაზა, ნიუ-იორკი, აშშ [1]
• 1961 — Government Center Master Plan, Boston, Massachusetts, USA
• 1962 — Place Ville-Marie, in Montreal, Quebec, Canada
• 1962 — Kennedy Theatre, University of Hawaii, USA, Official web page დაარქივებული 2001-06-20 საიტზე Wayback Machine.
• 1962 — Hale Manoa Dormitory, East West Center, University of Hawaii, USA
• 1963 — Luce Memorial Chapel, Tunghai University, Taichung, Taiwan
• 1963 — Society Hill Towers – Philadelphia, PA, Unofficial website
• 1964 — Green Building, Massachusetts Institute of Technology
• 1964 — S.I. Newhouse School of Public Communications at Syracuse University — Syracuse, New York
• 1966–1968 — Sculpture Wing of the Des Moines Art Center in Des Moines, Iowa
  • Official page of Pei's Sculpture Wing დაარქივებული 2006-08-16 საიტზე Wayback Machine.
• 1966 — Silver Towers at New York University
• 1967 — Hoffman Hall at University of Southern California
• 1968–1972 — 50 FAA air traffic control towers, in various locations throughout the United States.
• 1968–1974 — Christian Science Center, in Boston, Massachusetts
• 1968 — Everson Museum of Art, in Syracuse, New York
• 1969 — Cleo Rogers Memorial Library, in Columbus, Indiana
• 1969 — Academic Center, State University of New York at Fredonia, Fredonia, New York
• 1970 — National Airlines terminal at JFK Airport in New York, New York
• 1971 — Harbor Towers
• 1972 — Governor's Residence Halls at SUNY Buffalo
• 1972 — Dallas, Texas City Hall
• 1972 — Paul Mellon Arts Center at Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut
• 1972 — Pei Residence Halls at New College of Florida
• 1973 — Commerce Court West in Toronto, Ontario
• 1973 — Spelman Halls at Princeton University
• 1973 — Herbert F. Johnson Museum of Art, Cornell University, in Ithaca, New York
• 1974–1978 — East Building, National Gallery of Art, in Washington, DC
  • Official East Building project webpage დაარქივებული 2006-07-20 საიტზე Wayback Machine.
• 1975 — OCBC Centre in Singapore.
• 1975 — The Lamar Building Penthouse in Augusta, Georgia
• 1976 — John Hancock Tower, in Boston, Massachusetts — Pei gives Henry Cobb the credit for this building
• 1976 — University of Rochester's Wilson Commons დაარქივებული 2006-09-18 საიტზე Wayback Machine.
• 1978–1982 — Indiana University Art Museum in Bloomington, Indiana
• 1979 — John F. Kennedy Library, in Boston, Massachusetts
• 1979 — Baltimore World Trade Center, in Baltimore, Maryland
• 1979–1986 — Javits Convention Center in New York, New York
• 1980–1985 — Raffles City in Singapore.
• 1981 — the Texas Commerce Tower in Houston, Texas, currently the JPMorgan Chase Tower; (3D/International cooperated with Pei on the design of this building)
• 1982 — 16th Street Mall in Denver, Colorado.
• 1982–1990 — Bank of China Tower, in Hong Kong
  • Bank of China Tower project website დაარქივებული 2006-08-20 საიტზე Wayback Machine.
• 1982 — Apartment for Steve Jobs
• 1983 — Energy Plaza, Dallas, Texas
• 1985 — Wiesner building, MIT, Cambridge, Massachusetts
• 1986 — Fountain Place, Dallas, Texas
• 1987 — CenTrust Tower, Miami, Florida
• 1989 — Morton H. Meyerson Symphony Center in Dallas, Texas
• 1989 — Carl Icahn Center for Science at Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut
• 1989 — Headquarters for Creative Artists Agency, Los Angeles, California
• 1989 — Pyramids of the Louvre, in Paris, France
  • Pyramide du Louvre website. (See also: La Pyramide Inversée.)
• 1991 — Miho Museum, Shiga, Japan
  • Official museum website დაარქივებული 2006-08-13 საიტზე Wayback Machine.
  • Official information on the architecture დაარქივებული 2006-07-16 საიტზე Wayback Machine.
• 1992 — The Kirklin Clinic of the University of Alabama at Birmingham Health System, Birmingham, Alabama
• 1995 — Rock and Roll Hall of Fame, in Cleveland, Ohio
• 1999–2006 — Musée d'Art Moderne Grand-Duc Jean, in Luxembourg, Luxembourg
  • Official museum website
• 2001 — Friend Center for Engineering, at Princeton University.
• 2002 — Tour EDF, La Défense, France
• 2003 — extension building to the Deutsches Historisches Museum (German history museum), in Berlin, Germany.
• 2005 — Ferguson Center for the Performing Arts at Christopher Newport University in Newport News, Virginia.
• 2006 — Martha Stewart Center for Living at Mt. Sinai Hospital in New York, New York (currently under construction).

რჩეული ნამუშევრები

• 
  1961 — ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრი, ბულდერი, კოლორადო
• 
  1963 — ლუსის მემორიალური კაპელა, ტუნგაის უნივერსიტეტი, ტაივანი
• 
  1964 — მწვანე შენობა, მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი
• 
  1972 — პოლ მელონის ხელოვნების ცენტრი, ვოლინფორდი, კონექტიკუტი
• 
  1974 — ეროვნული ხელოვნების გალერეის აღმოსავლეთის შენობა
• 
  1989 — ჩინეთის ბანკის ტაუერი, ჰომკონგი

რესურსები ინტერნეტში

• პეი კობ ფრიდ და პარტნიორთა საიტი
• ნიუ-იორკის არქიტექტურის ფოტოები- პეი, კობ, ფრიდი