პანკისის ხეობის კრიზისი
| პანკისის ხეობის კრიზისი | |||
|---|---|---|---|
| ტერორზე ომის, ჩეჩნეთის მეორე ომისა და რუსეთ-ჩეჩნეთის დაპირისპირების ნაწილი | |||
| თარიღი | 2001 – 21 იანვარი, 2005 | ||
| მდებარეობა | პანკისის ხეობა, საქართველო | ||
| მხარეები | |||
| |||
| მეთაურები | |||
| |||
| სამხედრო ნაწილები | |||
| |||
| ძალები | |||
| |||
| დანაკარგები | |||
| |||
.svg){kind=small}
პანკისის ხეობის კრიზისი — ჩეჩნეთის მეორე ომის ნაწილი საქართველოს ტერიტორიაზე 2000-იანი წლების დასაწყისში. საქართველოზე განხორციელდა ზეწოლა რუსეთისა და შეერთებული შტატების მხრიდან, რათა ჩაეხშოთ ალ-ქაიდას მუქარა პანკისის ხეობაში.[2]
რიცინის კრიზისი რედაქტირება
დიდწილად უცნობი იყო, რატომ აირჩია აბუ მუსაბ ალ-ზარქაუიმ გადასულიყო პანკისის ხეობაში[3] მაშინ, როდესაც მას შეეძლო დარჩენილიყო ჩეჩნეთში, სადაც ალ-ქაიდას ძლიერი გავლენა ჰქონდა. 2003 წლის დასაწყისში ერაყის ომის დაწყებისას, ათობით ჩრდილოეთ აფრიკელი (ძირითადად ალჟირელი) დააკავეს გაერთიანებულ სამეფოში, საფრანგეთსა და ესპანეთში რიცინის და სხვა ქიმიური იარაღის მომზადების ბრალდებით. კოლინ პაუელი და სხვები ამტკიცებდნენ დაპატიმრებებს, როგორც ზარქავი-ჩეჩნეთ-პანკისის რიცინის ქსელის საფრთხის დადასტურებას, რომელიც ახლა გაფართოვდა ერაყის ქურთისტანის ანსარ ალ-ისლამის ჩათვლით.
საფრანგეთისა და ბრიტანეთის უშიშროების წარმომადგენლები გაოგნებულნი იყვნენ პაუელის დაჟინებით 2003 წლის 12 თებერვალს, რომელიც ამბობდა, რომ „რიცინი, რომელიც ევროპაში ტრიალებს ახლა ერაყიდან წარმოიშვა“. როცა ერაყის შეჭრამდე სულ რაღაც რამდენიმე კვირა იყო დარჩენილი, რიცინის საფრთხის წყარო საქართველოდან ერაყში გადავიდა.
სერგეი ივანოვი იტყობინება, რომ ესპანელი ეჭვმიტანილები პანკისის ხეობაში ალ-ქაიდას ტერორისტებმა გაწვრთნეს და ამტკიცებდა კიდეც, რომ ოსამა ბინ ლადენი შესაძლოა სადმე ახმეტის მუნიციპალიტეტში იმალებოდა.[4] ასევე იყო პრეტენზია რიცინის მწარმოებელ ალ-ქაიდას რამდენიმე ლაბორატორიაზე, თუმცა მათ არ ჰქონდათ რაიმე მტკიცებულება, რადგან რიცინის წარმოებას მოითხოვდა დიდი რაოდენობით აბუსალათინს, რომელიც საქართველოში არ მოჰყავდათ.[5]
აშშ-საქართველოს ანტიტერორისტული ოპერაციები რედაქტირება
2002 წლის 28 აპრილს ქართული მცირე ანტიტერორისტული ქვედანაყოფი ამერიკელი მეთაურის ხელმძღვანელობით აჯანყებულთა ჯგუფს ჩაუსაფრდა. არასწორად სჯეროდათ, რომ ცნობილი მოჯაჰიდის ლიდერი იბნ ალ-ხატაბი იყო დაღუპულთა შორის, გავრცელებული ინფორმაციით, ომარ მუჰამედ ალი ალ-რამა შეესწრო მისი სიკვდილის ამ ინციდენტისას. ეს გამოწვეული იყო იმით, რომ მისი ნამდვილი ვინაობა საიდუმლოდ დარჩა მის გარდაცვალებამდე. გავრცელებული ინფორმაციით, ოპერაციის სწრაფმა და ძალადობრივმა ბუნებამ შიში გამოიწვია ჩეჩენ ბოევიკებს შორის, რომლებიც მიიმალნენ.[6]
2002 წლის 20 ოქტომბრისთვის საქართველომ გაანადგურა ათამდე არაბი ბოევიკი.[7]
ქართველებმა და ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩაატარეს სერიოზული დარბევა იმ ბოევიკებზე, რომლებიც გაფანტული იყვნენ ხეობაში და ტყვედ აიყვანეს მებრძოლების უცნობი რაოდენობა. 2003 წლის 3 სექტემბერს პრეზიდენტმა ედუარდ შევარდნაძემ განაცხადა, რომ საქართველოს უსაფრთხოების ძალებმა ხეობაზე სრული კონტროლი დაამყარეს. საქართველომ ოქტომბრის ბოლოს რეგიონში 1000 პოლიციელი და უშიშროების ჯარისკაცი გაგზავნა, სადაც საგუშაგოები მოაწყეს და წესრიგის დამყარების პირობა დადეს.[8]
ქართველმა ოფიციალურმა პირებმა ასევე განაცხადეს, რომ ისინი გეგმავდნენ სასაზღვრო ჯარების გაზრდას ჩეჩნეთთან და ინგუშეთთან, ასევე სხვა რუსეთის რესპუბლიკასთან. რუსეთმა საქართველო დაადანაშაულა იმაში, რომ ჩეჩენ მებრძოლებს საზღვარზე დარბევის ნებას რთავს. 2003 წლის 15 ივნისს ტერიტორიაზე კიდევ 15 ჩეჩენი მებრძოლი შევიდა და ორსართულიან სახლს შეაფარა თავი. ქართველი ოფიციალური პირების თქმით, დაკავებულია 30-ზე მეტი მებრძოლი.[9]
საფრანგეთმა 2004 წლის 14 მაისს დააკავა ორი ალჟირელი, რომლებიც მუშაობდნენ ქიმიურ და ბიოლოგიურ იარაღზე.[10] საქართველომ გამოაცხადა ოპერაციის დასრულება და 2005 წლის 21 იანვრისთვის და გაიყვანა შინაგანი ჯარები რეგიონიდან.[11]
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ File:Powell UN Iraq presentation, alleged Terrorist Network.jpg
- ↑ Refworld | Moscow hostage crisis underscores risk of Georgia's Chechen dilemma.
- ↑ Ricin Fever: Abu Musab al-Zarqawi in the Pankisi Gorge. Jamestown.
- ↑ Georgia: Situation in Pankisi Gorge Raises Tension, Speculation.
- ↑ Ricin Fever: Abu Musab al-Zarqawi in the Pankisi Gorge.
- ↑ OARDEC. (16 September 2005) Unclassified Summary of Evidence for Administrative Review Board in the case of Al Rammah, Omar Mohammed Ali გვ. 42–44. United States Department of Defense. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-12-14. ციტატა: „The detainee witnessed the ambush that killed Ibn al Khattab“ ციტირების თარიღი: 2008-01-08
- ↑ Archived copy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2004-08-26. ციტირების თარიღი: 2004-08-26
- ↑ World Briefing - Europe: Georgia: Region Under Control.
- ↑ Filkins, Dexter. (15 June 2003) U.S. Entangled in Mystery of Georgia's Islamic Fighters.
- ↑ Smith. (15 May 2004) French Seize 2 Algerians in Terrorist Inquiry.
- ↑ „Timeline - 2005“. Civil Georgia. 31 December 2005. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 October 2016. ციტირების თარიღი: 15 August 2016.
