ნორაირ მნაცაკანიანი

ნორაირ მნაცაკანიანი (სომხ. Նորայր Մնացականյան; დ. 7 იანვარი, 1923 — გ. 25 მარტი, 1986) — სომეხი მომღერალი, სომხეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის დამსახურებული არტისტი (1965).

ნორაირ მნაცაკანიანი
დაიბადა	7 იანვარი, 1923 ერევანი
გარდაიცვალა	25 მარტი, 1986 (63 წლის)
საქმიანობა	არტისტი; მომღერალი

როგორც სომხური ტრადიციული და გუსანის მუსიკის ცნობილი ვოკალური შემსრულებელი, ნორაირ მნაცაკანიანი იყო ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ვოკალისტი სომხური ეროვნული მუსიკის ინდუსტრიაში. დახვეწილი ბარიტონის, სომხური ხალხური მუსიკის ღრმა ცოდნისა და სომხური ენისა და ლიტერატურის კარგი ცოდნით, ნორაირ მნაცაკანიანმა დიდი მოწონება დაიმსახურა ცნობილ მწერლების, მუსიკოსების და სომეხი ხალხური მუსიკის მოყვარულებს შორის.

ნორაინ მნაცაკანიანი პირველი იყო სომეხ მომღერლებს შორის, რომელმაც მსმენელს შესთავაზა როგორც ისტორიული, ასევე თანამედროვე სომხური მუსიკა. როგორც ნებისმიერი ეროვნული ფოლკლორი, სომხური პოპულარული და გუსანური მუსიკის ნაწარმოებები შესრულდა უხეში, რუსტიკული და პროვინციული სტილით. ოპერისა და კლასიკური მუსიკის პროფესიონალმა შემსრულებლებმა მრავალჯერ სცადეს ამ ნაწარმოებების შესრულება, თუმცა მათი ძალისხმევა უშედეგო იყო. სომხური ტრადიციული და გუსანის მუსიკის ამ უდიდესი შედევრებისადმი პოეტური მიდგომით, ნორაირ მნაცაკანიანი იყო პირველი ვოკალისტი, რომელმაც შეასრულა ისინი დახვეწილად და ბუნებრივად. მისი წინამორბედებისგან განსხვავებით, მნაცაკანიანმა სცადა ეს ნაწარმოებები გადმოეცა ჰარმონიულად.

ბიოგრაფია

ცნობილი სომეხი მუსიკოსი ნორაინ მნაცაკანიანი დაიბადა 1923 წლის 7 იანვარს, ერევანში, სომხეთში. მას ტრადიციული მუსიკისადმი სიყვარული მშობლებისგან გამოჰყვა. მონაწილეობას იღებდა სხვადასხვა მუსიკალურ კონკურსებში. პირველი პრიზი მოიპოვა 1936 წელს, მოსკოვში გამართულ ახალგაზრდა შემსრულებლების კონკურსში. გამოირჩეოდა განსხვავებული ვოკალური მონაცემებით, ასევე გატაცებული იყო მსახიობობითაც. მან ერევნის სახელმწიფო მუსიკალური კომედიის თეატრში მსახიობად და მომღერლად დაიწყო მუშაობა. მან ჰოვჰანის თუმანიანის ცნობილი ნოველის მიხედვით დადგმულ პიესაში მიიღო პირველი როლი. მნაცკანიანის სამსახიობო ნიჭის წყალობით, მან ისეთ ცნობილ თეატრის რეჟისორებთან დაიწყო მუშაობა, როგორიცაა არმენ გულაკიანი. მას ჰქონდა პატივი ემუშავა ერევნის სახელმწიფო აკადემიის თეატრის მსახიობებთან, ესენი იყვნენ: გაბრიელ სუნდუკიანი, ვაჰრამ პაპაზიანი, ავეტ ავეტისიანი, მეტაკსია სიმონიანი, ხორენ აბრაჰამიანი და სხვა. ნორაიმ ასევე ითამაშა მსოფლიო ლიტერატურის მიხედვით დადგმულ სპექტაკლებსა თუ პიესებში. როდესაც ვაჰრამ პაპაზიანმა რეპეტიციისას დაინახა მნაცკანიანის თამაში, უილიამ შექსპირის „ოტელოში“, მას იმდენად მოეწონა რომ ნორაირი აქო და მასში მომავალი დიდი მსახიობი დაინახა. მოგვიანებით, 1974 წელს, სომხურ ფილმში, კაცი ოლიმპუსიდან, ითამაშა ერთ-ერთი წამყვანი როლი.

მას ერევნის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის განყოფილების მაგისტრის ხარისხი ჰქონდა. მაგისტრატურის დამთავრებისთანავე მნაცაკანიანმა დაიცვა დისერტაცია, თემაზე „საიათნოვას ლირიკული პოეზია სომხურ ლიტერატურაში“. მნაცაკანიანმა გააგრძელა პროფესიული კარიერა, როგორც ჟურნალისტმა და თავისუფალმა მწერალმა. ნორაირ მნაცაკანიანმა დაწერა ძველი ერევნისადმი მიძღვნილი მოკლე რომანების ანთოლოგია, რომელიც ასახავს ხალხის ცხოვრების წესს, ჩვეულებებსა და ტრადიციებს. მნაცაკანიანის სტატიები და კრიტიკა სომხური ხელოვნებისა და კულტურის სხვადასხვა საკითხზე ხშირად იწერებოდა სომხური პერიოდული გამოცემების გვერდებზე. მნაცაკანიანი ერთ-ერთი ყველაზე ინოვაციური სტატია მიეძღვნა ცნობილი სომეხი დუდუკის ფეხბურთელების წარსულსა და აწმყოს, ეს ფეხბურთელები არიან: მარგან მარგარიანი, ლევონ მადოიანი, ვატჩე ჰაუზეპიანი და ჯივანი გასპარიანი. მნაცაკანიანმა 1985 წელს, ასევე უმასპინძლა სპეციალურ გადაცემას, სომხეთის საზოგადოებრივ ტელევიზიაში, გადაცემა ეხებოდა დუდუკისა და მისი ყველაზე გამორჩეული მოთამაშეების თამაშის სტილსა და მათ შორის ძირითად განხსვავებებს.

რესურსები ინტერნეტში

• სომხეთის რადიო არქივი - ნორაირ მნაცაკანიანი
• AV Production - სომხური კულტურის ონლაინ ენციკლოპედია დაარქივებული 2021-10-02 საიტზე Wayback Machine.
• "ნორაირ მნაცაკანიანი: სომხეთის ხავერდოვანი ხმა" (სტუდია "ერევანი", 1983)
• "Canticle of Canticles", AMPTV, 2014 წ
• "ნაჰაპეტ ჰაიკის შემდეგ", AMPTV, 2007 წ
• "აღსარება", სომხეთის საზოგადოებრივი რადიო, 2011 წ
• "საიათ ნოვა" (სომხური ფილმი, 1960)
• აირჩიეთ სპექტაკლები