ნაპოლეონ III
ნაპოლეონ III, შარლ ლუი ნაპოლეონ ბონაპარტი (ფრანგ. Charles Louis Napoléon Bonaparte) ( დ. 20 აპრილი, 1808, პარიზი ― გ. 9 იანვარი, 1873, ჩიზლჰერსტი, ლონდონის მახლობლად) — საფრანგეთის მეორე რესპუბლიკის პრეზიდენტი (1848–1852), საფრანგეთის იმპერატორი ( 1852–1870 ), ნაპოლეონ I-ის ძმის, ლუი ბონაპარტის ვაჟი, ნაპოლეონ II-ის გარდაცვალების შემდეგ (1832) ბონაპარტისტებმა იგი ტახტის მემკვიდრედ აღიარეს. ამბოხებათა (1836 და 1840) მოწყობის ცდისათვის ნაპოლეონ III-ს (1840) სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა. 1846 წელს ინგლისში გაიქცა. 1848 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ საფრანგეთში დაბრუნდა. მსხვილი ბურჟუაზიის დახმარებით 1848 წლის 10 დეკემბერს პრეზიდენტად აირჩიეს. 1851 წლის 2 დეკემბერს მოაწყო კონტრრევოლუციური გადატრიალება. საკანონმდებლო კრება დაითხოვეს, ლუი ნაპოლეონი გამოცხადდა იმპერატორად ნაპოლეონ III-ის სახელით. ნაპოლეონ III-ის რეჟიმი ბონაპარტიზმის ტიპურ გამოვლინებას წარმოადგენდა. საგარეო პოლიტიკის წარუმატებლობამ, განსაკუთრებით კი მექსიკის ექსპედიციის (1862–1867) მარცხმა ძლიერ შეარყია ნაპოლეონ III-ის პოზიციები, ხოლო საფრანგეთ-პრუსიის 1870–1871 წლების ომმა გამოამჟღავნა მეორე იმპერიის უძლურება. 1870 წლის 2 სექტემბერს ნაპოლეონ III სედანთან ტყვედ ჩაბარდა პრუსიელებს. სექტემბრის რევოლუციის (1870) შედეგად ნაპოლეონ III ტახტიდან ჩამოაგდეს.
| ნაპოლეონ III | |
|---|---|
| Napoléon III | |
 ნაპოლეონ III | |
| საფრანგეთის იმპერატორი | |
| მმართ. დასაწყისი: | 2 დეკემბერი, 1852 |
| მმართ. დასასრული: | 4 სექტემბერი, 1870 |
| წინამორბედი: | მეორე რესპუბლიკა |
| მემკვიდრე: | მესამე რესპუბლიკა |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 20 აპრილი, 1808 |
| დაბ. ადგილი: | პარიზი, საფრანგეთი |
| გარდ. თარიღი: | 9 იანვარი, 1873 |
| გარდ. ადგილი: | ჩიზლჰერსტი, ინგლისი |
| მეუღლე: | ეუხენია დე მონტიხო |
| დინასტია: | ბონაპარტი |
| მამა: | ლუი ბონაპარტი |
| დედა: | ჰორტენზია ბოჰარნე |
| რელიგია: | კათოლიკე |
ადრეული წლები
რედაქტირებასაფრანგეთის იმპერატორი, ნაპოლეონ III იყო ლუის ბონაპარტის (ნაპოლეონ I ძმა) შვილი. ნაპოლეონ I მართველობის დროს ლუის ბონაპარტე ნიდერლანდებს განაგებდა (1806–1810). 1815 წელს ნაპოლეონ I საბოლოოდ დამარცხებისა და საფრანგეთის ტახტზე ბურბონთა რესტავრაციის შემდეგ ბონაპარტების ოჯახის ყველა წევრი გადასახლებულ იქნა. ლუი ბონაპარტი გაგზავნილ იქნა შვეიცარიასა (ცხოვრობდა დედამისთან ერთად ერთ-ერთ კანტონაში) და შემდგომ გერმანიაში (განათლების მისაღებად დაიწყო სწავლა აუგსბურგის გიმნაზიაში). შემდეგ კი იგი საცხოვრებლად გადავიდა იტალიაში და პოლიტიკურ საქმიანობას მიჰყო ხელი.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 317.
