მელოურის მღვიმე
მელოურის მღვიმე, სამგლიას მღვიმე — კარსტული მღვიმე საქართველოში, წყალტუბოს მუნიციპალიტეტში, სოფელ ქვილიშორთან, ადგილ მელოურის ტერიტორიაზე. შესასვლელი იხსნება შერეულ მეჩხერ ტყეში მდებარე კარსტული ძაბრის ფსკერზე, ზღვის დონიდან 424 მ სიმაღლეზე.[1] ზედაპირზე ძირითადად გავრცელებულია თხელი და საშუალოშრეებრივი კარბონატული ქვიშაქვები. შრეებრიობის დაქანების აზიმუტი 260°–270°/15; კარგადაა გამოხატული დიაგენეტური ნაპრალები 100°–105°/15, 15°–20°/80°–85°; ეს ნაპრალები როგორც წესი, ერთი შრის ფარგლებს სცილდება და რამდენიმე შრეს მოიცავს.[2]
| მელოურის მღვიმე | |
|---|---|
| კოორდინატები: 42°23′14″ ჩ. გ. 42°37′40″ ა. გ. / 42.3873500° ჩ. გ. 42.627833° ა. გ. | |
| ქვეყანა |  საქართველო
|
| ტერიტორიული ერთეული | წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი |
| აბსოლუტური სიმაღლე | 424 მ |
| სიგრძე | 3000 მ |
| მისასვლელი | კარსტული ძაბრის ფსკერი |
| ტიპი | კარსტული |
| ამგებელი ქანები | კირქვა |
| ჰავა | დინამიკური |
  | |
 | |
 სურათები ვიკისაწყობში
| |
მღვიმის შესასვლელს გააჩნია მართი სამკუთხედის ფორმა, რომელსაც სიგანე 5 მ, სიმაღლე 2 მ აქვს. იხსნება ჩაქცევითი ძაბრის ფსკერზე. ძაბრის სიღრმე 8–10 მ-ია, ფსკერის ფართობი 3 მ². მღვიმის შესასვლელი ნაწილი ძლიერაა დანაპრალებული, რამაც წინა ნაწილის ნგრევა გამოიწვია, ნაპრალების ხშირ ქსელში გამოიკვეთება 140°–320° და 100°–280°-ის მიმართულების ნაპრალები. ქანების შრეების წოლის ელემენტებია: ვარდნის აზიმუტი 250–12–15, მიმართება 160°–240°.[2]
დღეისათვის გავლილი და აგეგმილია 3 კმ სიგრძის მღვიმური დერეფნები და დარბაზები. გავლილია დამატებით 2 კმ-იანი დერეფანი, მაგრამ არაა აგეგმილი. მელოურის მღვიმეში აღსანიშნავია ვერტიკალური ნაპრალი 40°–184°, რომელიც კალციტის ქერქით და ნაღვენთებით არის ამოვსებული. ეს ნაპრალი, მის შუა ნაწილში იკვეთება 270°–290° ვერტიკალური ნაპრალით, რომელთა გადაკვეთის ადგილებში გაჩენილია ვრცელი დარბაზები.[2]
გეგმაში მღვიმე გვაგონებს ზედაპირული მდინარის სისტემას: გააჩნია მსხვილი ძირითადი ნაწილი და შედარებით ვიწრო შენაკადები (დერეფნები). მღვიმეში კარგად იკვეთება მორფოლოგიურად მკვეთრად განსხვავებული ორი მონაკვეთი ფართო დარბაზებისა და ნაპრალური გასასვლელების სახით. ფართო ნაწილი მშრალ-გალერეულ სტადიაშია, მაგრამ ჭერის ნგრევას ადგილი უნდა ჰქონოდა მდინარეულ-დერეფნულ სტადიაში: „მცირე სიღრმეზე განვითარებული მღვიმის თაღის ნგრევა, როგორც წესი ხდება წყლიან-გალერეულ სტადიაში“.[3] ამასვე ადასტურებს ის ფაქტიც, რომ სტალაგმიტები, რომელთაგანაც ზოგიერთის ზომა 2 მ-მდე აღწევს, დაზრდილია ჭერიდან მორღვეულ ლოდებზე. მღვიმეში არსებული ფართო და მაღალჭერიანი დარბაზები მდიდარია დიდი ზომის სტალაქტიტ-სტალაგმიტებით, კალციტის ქერქით, ნაღვენთი კედლებითა და მოფარდაგებებით. ქვედა სართულებზეა ჰელიქტიტები. ნაღვენთების ფერი ღია-მოყავისფროა. გვხვდება ტალახის სტალაგმიტებიც. მღვიმეში ჰაერის მკვეთრი მოძრაობა მის ვიწრო ნაპრალებსა და ქვედა სართულზე აღინიშნება.[4]
დარბაზების ბოლოს რამდენიმე კილომეტრის სიგრძეზე წარმოქმნილია კანიონისებური ხეობა, სადაც გაედინება მუდმივი ნაკადი, რომელიც კანიონში გადაადგილებისას გზადაგზა ჩქერებსა და ჩანჩქერებს, ხოლო ბოლო მონაკვეთში სიფონურ ტბას აჩენს.[5] მღვიმური ამომავსებლებიდან ძირითადი ადგილი უკავია გრავიტაციულ გროვებს. ბუნების ძეგლია.[6]
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ კუკური წიქარიშვილი. საქართველოს კარსტული მღვიმეები, თბ., 2013, გვ. 65
- ↑ 2.0 2.1 2.2 ავტორთა კოლექტივი. წყალტუბოს მღვიმური სისტემა, თბ., 2009, გვ. 45–47
- ↑ ლევან მარუაშვილი. ქუთაისისა და წყალტუბოს რაიონების „წკვარამები“, 1941, ტ. III, გვ. 177–186
- ↑ ომარ ლანჩავა, კუკური წიქარიშვილი. წყალტუბოს (პრომეთეს) მღვიმური სისტემა, თბ., 2016, გვ. 57–58
- ↑ საქართველოს ეროვნული პარკები | მელოურის მღვიმის სპელეო ტური. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-09-01. ციტირების თარიღი: 2021-09-01.
- ↑ დაცული ტერიტორიების სააგენტო | მელოურის მღვიმის ბუნების ძეგლი