მარცვლოვანი ცისტოდერმა
მარცვლოვანი ცისტოდერმა (ლათ. Cystoderma granulosum) — სოკოს სახეობა ცისტოდერმას გვარისა, რომლის გავრცელების არეალი ევრაზია, ჩრდილოეთ ამერიკასა და ჩრდილოეთ აფრიკაში.
| მარცვლოვანი ცისტოდერმა | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||||
| Cystoderma granulosum (Batsch) Fayod, 1889 | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
პირობითად საჭმელი სოკოა. გამოიყენება ახალი. ზოგიერთი წყარო მას არასაჭმელ სოკოდ მოიხსენიებს. იზრდება წიწვიან და შერეულ ტყეებში, ზაფხულიდან შემოდგომამდე.
სოკო პირველად აღწერა გერმანელმა მიკოლოგმა ავგუსტ ბაჩმა 1783 წელს როგორც Agaricus granulosus.[1] მიმდინარე ბინომინალური სახელწოდება მისცა შვეიცარიელმა მიკოლოგმა ვიქტორ ფაიომ 1889 წელს.[2]
- სამეცნიერო სინონიმები
აღწერა
რედაქტირებაქუდის დიამეტრი — 1-5 სმ, ნორჩობაში — კვერცხისებრი, ამოზნექილი, მარცლოვანი ზედაპირით, ფოჩისებრი კიდეებით. ზრდასრულ ეგზემპლარებს — ბრტყლად ამოზნექილი ან გაშლილი; ზედაპირი მშრალი, წვრილმარცვლოვანი, ზოგჯერ, დანაოჭებული, მოწითალო ან ჟანგმიწისფერ-მურა, ზოგჯერ ნარინჯისფერი ელფერით, გახუნებადი.[3]
ჰიმენოფორი — ფირფიტებიანი, ფირფიტები სუსტად შეზრდილი, ხშირი, კრემისფერი ან მოყვითალო-თეთრი. ახასიათებს შუალედური ფირფიტები.
ფეხის სიგრძე — 2-6 სმ, სისქე — 0,5-0,9 სმ, ცილინდრული ან ძირისკენ გაფართოებული, ფუყე, მშრალი, ქუდის ფერია ან იასამნისფერი, ფეხი წინდასავით აქვს[4] და ზემოთ გლუვია, უფრო ღია, ქვემოთ — მარცვლოვანი, ქერცლოვანი. ახასიათებს დროებითი საყელო, ხშირად საყელოს გარეშე.
რბილობი — მოთეთრო ან მოყვითალო, განსაკუთრებული სუნისა და გემოს გარეშე. გაჭრისას ფერს არ იცვლის.
სპორების მტვერი — თეთრი, სპორები — 3,5-5×2-3 მკმ, ელიფსისებური, გლუვი, გამჭირვალე, არაამილოიდური, ცისტიდების გარეშე.
ეკოლოგია და გავრცელება
რედაქტირებასაპროტროფია.[5] იზრდება წიწვიან და შერეულ ტყეებში ნიადაგზე ან ხავსზე, ერთეულებად ან ჯგუფებად, აგვისტოდან ოქტომბრამდე.[6]
გავრცელების არეალი მოიცავს ევროპას, აზიას, ჩრდილოეთ ამერიკასა და ჩრდილოეთ აფრიკას. მინიჭებული აქვს R-სტატუსი, როგორც პოტენციურად გადაშენების პირას მყოფი სახეობა.[7]
კვებითი ღირებულება
რედაქტირებაპირობითად საჭმელი სოკოა. იხმარება ახალი. ზოგიერთი წყარო მას არასაჭმელ სოკოდ მიიჩნევს.
გალერეა
რედაქტირება
.jpg)
_Harmaja_235933_crop.jpg)
.JPG)
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „მარცვლოვანი ცისტოდერმა“ ვიკისაწყობში.- მარცვლოვანი ცისტოდერმა MycoBank-ზე (ინგლისური)
- მარცვლოვანი ცისტოდერმა Index Fungorum-ზე (ინგლისური)
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Batsch, A.J.G.K., Elenchus fungorum, Apud Joannem J. Gebauer in Halae Magdeburgicae, 1783. — გვ. 183.
- ↑ Fayod, M.V. (1889). „Prodrome d'une histoire naturelle des Agaricinés“. VII. Paris: Annales des Sciences Naturelles, Botanique: 351. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-11-08. ციტირების თარიღი: 2021-09-02. დამოწმება journal საჭიროებს
|journal=-ს (დახმარება) - ↑ Kuo, M.. Cystoderma granulosum. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-08-12. ციტირების თარიღი: 2011-06-22.
- ↑ ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 157, ISBN 99940-856-1-1.
- ↑ Grzybland. Ziarnóweczka gruzełkowata. ციტირების თარიღი: 2013-04-14.
- ↑ Cystoderma granulosum. Roger’s Mushrooms. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-11-07. ციტირების თარიღი: 2011-06-22.
- ↑ Zbigniew Mirek (2006). Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences. ISBN 83-89648-38-5.