ები-ნური
ები-ნური (ჩინ.: 艾比湖; მონღ. Ev nuur) — რიფტული, გაუდინარი მლაშე-მწარე ტბა ჩინეთის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, სინძიანში, ყაზახეთის საზღვრის სიახლოვეს. გაწოლილია ჯუნგარის ვაკის დასავლეთ ნაწილში, ჯუნგარის ჭიშკრის სამხრეთი შესასვლელის სიახლოვეს, ზღვის დონიდან 189 მ სიმაღლეზე.[1] ზედაპირის ფართობი 1070 კმ², საშუალო სიღრმე 1,4 მ, მაქსიმალური სიღრმე 2,8 მ. წყლის მოცულობა უტოლდება 760 მილიონ კუბურ მეტრს.
| ები-ნური | |
|---|---|
 ები-ნურის სატელიტური ფოტოსურათი | |
| კოორდინატები: 44°53′ ჩ. გ. 83°00′ ა. გ. / 44.883° ჩ. გ. 83.000° ა. გ. | |
| მდებარეობა |  ჩინეთი
|
| ტერიტორიული ერთეული | სინძიანი |
| სიმაღლე ზღვის დონიდან | 189 მ |
| ფართობი | 1070 კმ² |
| საშუალო სიღრმე | 1,4 მ |
| მაქსიმალური სიღრმე | 2,8 მ |
| აუზის ფართობი | 50 621 კმ² |
| ჩამდინარე მდინარეები | ჯერგალანი ძინხე ბორო-ტალა ყარასუ |
  | |
 მედიაფაილები ვიკისაწყობში
| |
ები-ნური წარმოადგენს ჯუნგარის ვაკის უდიდეს ტბასა და მისი აუზის ცენტრს. სარკის ფართობი და წყლის დონე ძლიერ მერყეობს, რაც დამოკიდებულია ტბის მასაზრდოებელ მდინარეთა წყლიანობაზე. წყალმცირე წლებში 0,5 მ სიმაღლის ქვიშიანი ისარა ტბას ორ წყალსატევად ყოფს. ნაპირები უმეტესად დაბალია, გარშემორტყმულია მლაშობებითა და ქვიშებით.[2]
მდინარეებს ჯერგალანს, ძინხეს, ყარასუსა და ბორო-ტალას ტბაში წლიურად 1,7 კმ³-მდე წყალი შეაქვთ. ზამთარში იყინება, თუმცა ჯუნგარის ჭიშკრიდან წამოსული ძლიერი ქარების გამო ძგიფი არამდგრადია. სამხრეთ ნაპირებთან ჩამოყალიბებულია ქვიშის დიუნები. სანაპირო კლდოვან სერებზე 50 მ-მდე სიმაღლის ძველი ტერასებია.[2]
ამჟამად, რეგიონში ატმოსფერული ნალექების რაოდენობის მომატების გამო ები-ნური ზრდის სტადიაშია.[3] 2007 წლის აგვისტოში ტბის ჭარბტენიან ტერიტორიებს მიენიჭა ეროვნული ბუნებრივი რეზერვის სტატუსი.[4] მდინარეთა შესართავებში ხარობს ლელი. ვინაიდან ტბის წყალი მლაშე-მწარეა მასში თევზი არ ბინადრობს.[2]
ტბიდან ჩრდილო-დასავლეთით მდებარეობს ლანჯოუ-სინძიანის რკინიგზის სადგური — ალაშანკოუ. ტბის სამხრეთ კიდეზე გადის ავტოტრასა ხორგოსის სასაზღვრო საგუშაგოდან ურუმჩიმდე.