დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატი სნუკერში

დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატი სნუკერში (ინგლ. UK Snooker Championship) — სნუკერის პროფესიონალური რეიტინგული ტურნირი, მეტნაკლებად მნიშვნელოვანი და პრესტიჟული მსოფლიო ჩემპიონატის შემდეგ.

ისტორია

დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატი პირველად ჩატარდა 1977 წელს როგორც ტურნირი, რომელიც ღია იყო მხოლოდ დიდი ბრიტანეთის მოქალაქეობის მქონე მოთამაშეებისთვის. პირველი გათამაშებსი გამარჯვებული გახდა პეტსი ფეიგანი, რომელმაც ფინალში დუგ მაუნტჯოი დაამარცხა ანგარიშით 12:9 და მიიღო £ 2000.

წესები შეიცვალა 1984 წელს, როდესაც ტურნირზე მონაწილეობის უფლება მიიღო ყველა პროფესიონალმა (თუმცა 2005 წლამდე ამ ტიტულს მხოლოდ ბრიტანელები და ირლანდიელები იგებდნენ); აგრეთვე ტურნირმა მიიღო რეიტინგულის სტატუსი. მას შემდეგ დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატი ყველა სხვა ტურნირზე მეტ ქულას იძლევა, გარდა მსოფლიო ჩემპიონატისა, რა თქმა უნდა.

ტურნირზე ბევრი დასამახსოვრებელი ფინალი იყო. 1980 წელს შედგა პროფესიონალურ ტურნირებზე სტივ დეივისის 73 გამარჯვებიდან პირველი. 1981 წელს დეივისისა და ტერი გრიფიტსის ფინალი საკმაოდ სანახაობრივი იყო. დეივისმა 16:3 გაიმარჯვა, მთელი დარჩენილი სეზონის განმავლობაში კი ეს მოთამაშეები ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ (ზედიზედ ოთხი ფინალი) მათი მოულოდნელი მარცხის წინ, რომელიც 1982 წლის მსოფლიო ჩემპიონატის პირველ რაუნდზე განიცადეს. 1983 წელს ალექს ჰიგინსმა დაამარცხა დეივისი 16:15 მას შემდეგ, რაც პირველი სესია მშრალად წააგო — 0:7. ამ მატჩში დეივისის მარცხი თითქმის იმაზე უფრო მეტად ღირსშესანიშნავი გახდა, ვიდრე 1985 წლის მსოფლიო ჩემპიონატზე დენის ტეილორთან დამარცხება. 1985 წელს უილი ტორნმა ნამდვილი სიმტკიცე გამოავლინა დეივისის წინააღმდეგ თამაშისას. იგი თავიდან 13:10-ს ლიდერობდა დღის სესიის სტარტისთვის, მაგრამ შემდეგ მარტივ ლურჯ ბურთულას ააცილა და დამარცხდა 14:16. ამ გამარჯვებამ დეივისი გამოაცოცხლა მსოფლიო ჩემპიონატზე მძიმე მარცხის შემდეგ. ტორნმა მას შემდეგ ჯერაც ვერ მოიგო ვერც ერთი რეიტინგული ტურნირი. 1988 წელს დუგ მაუნტჯოიმ მოახერხა სტივენ ჰენდრისთვის ძლიერი წინააღმდეგობის გაწევა და გამარჯვებისკენ ლტოლვის წყალობით მოახერხა ახალგაზრდა ტალანტის დამარცხება (16:12), აგრეთვე იგი გახდა რეიტინგული ტურნირის ყველაზე ხანდაზმული გამარჯვებული. უფრო მეტად გასაკვირი ისაა, რომ მანამდე მან მოიგო Mercantile Credit Classic და გახდა იმ დროისთვის ერთ-ერთი იმ ოთხი მოთამაშიდან, რომლებმაც მოახერხეს ზედიზედ ორი ტურნირის მოგება. 1989 წელს სტივენ ჰენდრიმ დეივისის დამარცხება ისევე მარტივად მოახერხა, როგორც ეს უკანასკნელი ახერხებდა რამდენიმე წლის წინ. შემდეგ წელს ჰენდრიმ კვლავ დაამარცხა დეივისი ანგარიშით 16:15. სტივმა აღნიშნა, რომ ჰენდრიმ გასაოცარი სიმტკიცე გამოავლინა. 1993 წელს უკვე თვითონ ჰენდრი დამარცხდა ფინალში 17 წლის რონი ო'სალივანთან. ო'სალივანი მაშინ დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატის ისტორიაში ყველაზე ახალგაზრდა გამარჯვებული გახდა (ერთი კვირის შემდეგ მას 18 შეუსრულდა).

2005 წელს სტივ დეივისი 1990-იანების შემდეგ პირველად გავიდა დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატის ფინალში. ეს ფინალი მის კარიერაში მეასე გახდა. დეივისი შეხვდა დინ ჯუნხუის, რომელთანაც 6:10 დათმო. ამ ჩემპიონატზე დაფიქსირდა ფინალისტთა შორის ყველაზე დიდი ასაკობრივი სხვაობა (დეივისი 38 წლის, მოწინააღმდეგე მხოლოდ 18-ის). აღსანიშნავია ისიც, რომ უკანასკნელი 23-წლიანი გამოსვლების განმავლობაში დეივისმა ამ ტურნირზე ყველაზე მაღალი ბრეიკი გააკეთა — 145 ქულა. დღემდე სტივ დეივისს ყველაზე მეტჯერ აქვს მოგებული ამ ტურნირის ტიტული — იგი დიდი ბრიტანეთის ექვსგზის ჩემპიონია. 2006 წელს სტივენ ჰენდრის, რომელიც ფინალში გავიდა, შეეძლო მისი მაჩვენებლის გამეორება, მაგრამ იგი პიტერ ებდონთან დამარცხდა 6:10.

2009 წელს დინ ჯუნხუიმ დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატი კარიერაში მეორედ მოიგო. დღემდე იგი ერთადერთი არაბრიტანელი სნუკერისტია, რომელმაც ერთზე მეტჯერ მოიგო ეს ტურნირი.

სხვადასხვა დროს დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატს ასპონსორებდა სხვადასხვა ფირმები, როგორებიცაა Coral, Tennents, Royal Liver Assurance, Liverpool Victoria, Travis Perkins, Maplin Electronics, Pukka-Pies, 12bet.com და ამჟამად williamhill.com. ამ ტურნირს ტელევიზიაში პირდაპირ ეთერში აშუქებს BBC. ტარდება წლის ბოლოს (როგორც წესი, დეკემბრის დასაწყისში ან შუა რიცხვებში).

დიდი ბრიტანეთის ჩემპიონატზე დაფიქსირებულია 11 მაქსიმალური ბრეიკი: ორ-ორჯერ სტივენ ჰენდრისა (1995 და 1999) და რონი ო’სალივანის (2007 და 2014), თითოჯერ უილი თორნის (1987 — პირველი მაქსიმუმი ამ ტურნირზ), პიტერ ებდონის (1992), ნიკ დაისონის (2000), დინ ჯუნხუის (2008), ჯონ ჰიგინსის (2012) და მარკ სელბის (2013).

გამარჯვებულები

წელი	გამარჯვებული	ფინალისტი	ანგარიში	სეზონი
არარეიტინგული
1977	პეტსი ფეიგანი	დუგ მაუნტჯოი	12:9	1977/78
1978	დუგ მაუნტჯოი	დევიდ ტეილორი	15:9	1978/79
1979	ჯონ ვირგო	ტერი გრიფითსი	14:13	1979/80
1980	სტივ დეივისი	ალექს ჰიგინსი	16:6	1980/81
1981	სტივ დეივისი	ტერი გრიფითსი	16:3	1981/82
1982	ტერი გრიფითსი	ალექს ჰიგინსი	16:15	1982/83
1983	ალექს ჰიგინსი	სტივ დეივისი	16:15	1983/84
რეიტინგული
1984	სტივ დეივისი	ალექს ჰიგინსი	16:8	1984/85
1985	სტივ დეივისი	უილი თორნი	16:14	1985/86
1986	სტივ დეივისი	ნილ ფუდსი	16:7	1986/87
1987	სტივ დეივისი	ჯიმი უაიტი	16:14	1987/88
1988	დუგ მაუნტჯოი	სტივენ ჰენდრი	16:12	1988/89
1989	სტივენ ჰენდრი	სტივ დეივისი	16:12	1989/90
1990	სტივენ ჰენდრი	სტივ დეივისი	16:15	1990/91
1991	ჯონ პეროტი	ჯიმი უაიტი	16:13	1991/92
1992	ჯიმი უაიტი	ჯონ პეროტი	16:9	1992/93
1993	რონი ო’სალივანი	სტივენ ჰენდრი	10:6	1993/94
1994	სტივენ ჰენდრი	კენ დოერტი	10:5	1994/95
1995	სტივენ ჰენდრი	პიტერ ებდონი	10:3	1995/96
1996	სტივენ ჰენდრი	ჯონ ჰიგინსი	10:9	1996/97
1997	რონი ო’სალივანი	სტივენ ჰენდრი	10:6	1997/98
1998	ჯონ ჰიგინსი	მეთიუ სტივენსი	10:6	1998/99
1999	მარკ უილიამსი	მეთიუ სტივენსი	10:8	1999/00
2000	ჯონ ჰიგინსი	მარკ უილიამსი	10:4	2000/01
2001	რონი ო’სალივანი	კენ დოერტი	10:1	2001/02
2002	მარკ უილიამსი	კენ დოერტი	10:9	2002/03
2003	მეთიუ სტივენსი	სტივენ ჰენდრი	10:8	2003/04
2004	სტივენ მაგუაიერი	დევიდ გრეი	10:1	2004/05
2005	დინ ჯუნხუი	სტივ დეივისი	10:6	2005/06
2006	პიტერ ებდონი	სტივენ ჰენდრი	10:6	2006/07
2007	რონი ო’სალივანი	სტივენ მაგუაიერი	10:2	2007/08
2008	შონ მერფი	მარკო ფუ	10:9	2008/09
2009	დინ ჯუნხუი	ჯონ ჰიგინსი	10:8	2009/10
2010	ჯონ ჰიგინსი	მარკ უილიამსი	10:9	2010/11
2011	ჯად ტრამპი	მარკ ალენი	10:8	2011/12
2012	მარკ სელბი	შონ მერფი	10:6	2012/13
2013	ნილ რობერტსონი	მარკ სელბი	10:7	2013/14
2014	რონი ო’სალივანი	ჯად ტრამპი	10:9	2014/15

რესურსები ინტერნეტში

• კრის ტერნერის არქივი დაარქივებული 2012-02-16 საიტზე Wayback Machine. (ინგლისური)