ალბის ჟუდეცი

ალბის ჟუდეცი
Judeţul Alba
ჟუდეცი
	ალბის ჟუდეცი; Judeţul Alba
დროშა	გერბი
ქვეყანა	რუმინეთი
ადმ. ცენტრი	ალბა-იულია
შიდა დაყოფა	ალბა-იულია, Ciugud, Abrud, Aiud, Blaj, Câmpeni, Cugir, Mirăslău, Ocna Mureș, Sebeș, Zlatna, Albac, Almașu Mare, Arieșeni, Avram Iancu, Baia de Arieș, Berghin, Bistra, Blandiana, Bucium, Cenade, Cergău, Ceru-Băcăinți, Cetatea de Baltă, Ciuruleasa, Câlnic, Cricău, Crăciunelu de Jos, Daia Română, Doștat, Fărău, Galda de Jos, Gârbova, Gârda de Sus, Hopârta, Horea, Ighiu, Întregalde, Jidvei, Lopadea Nouă, Lunca Mureșului, Lupșa, Meteș, Mihalț, Mogoș, Noșlac, Ocoliș, Ohaba, Pianu, Poiana Vadului, Ponor, Poșaga, Rădești, Rimetea, Râmeț, Roșia Montană, Șona, Roșia de Secaș, Sălciua, Săliștea, Săsciori, Scărișoara, Sâncel, Sântimbru, Șibot, Șugag, Teiuș, Unirea, Vadu Moților, Valea Lungă, Vidra, Vințu de Jos, Cut, Bucerdea Grânoasă, Sohodol, Stremț, Șpring და Livezile
კოორდინატები	46°08′00″ ჩ. გ. 23°32′00″ ა. გ. / 46.13333° ჩ. გ. 23.53333° ა. გ.
დაარსდა	1925
ფართობი	6 242 კმ²
მოსახლეობა	327 224 კაცი (2011)
სიმჭიდროვე	52,42 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+2 და UTC+3
სატელეფონო კოდი	58
საფოსტო ინდექსი	51000–51999
საავტომობილო კოდი	AB
ოფიციალური საიტი	http://www.cjalba.ro/
	ალბის ჟუდეცი ვიკისაწყობში

ალბის ჟუდეცი (რუმ. Judeţul Alba) — ჟუდეცი რუმინეთში, ტრანსილვანიის ისტორიულ ოლქში.

ესაზღვრება აღმოსავლეთიდან სიბიუს და მურეშის, დასავლეთიდან ბიჰორისა და არადის, ჩრდილოეთიდან კლუჟის, ხოლო სამხრეთ-დასავლეთიდან ჰუნედოარის ჟუდეცები.

ალბის ჟუდეცის დედაქალაქი არის ალბა-იულია, რომლის მოსახლეობაც 63 536 ადამიანს შეადგენს.^[2]

ალბის ჟუდეცის ტერიტორიაზე მდებარეობს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი დაკიის ციხესიმაგრეები.

სახელწოდება

„ალბა“ რუმინულსა და ლათინურიდან ითარგმნება როგორც „თეთრი“. ტერმინი მომდინარეობს ქალაქის ალბა-იულიას სახელწოდებისგან. უნგრულად ქალაქი ცნობილია, როგორც ფეჰერ მეგიე (Fehér megye), სადაც სახელწოდების პირველი ნაწილი ასევე თეთრს ნიშნავს. გერმანულად ქალაქს კრეის კარლსბურგი (Kreis Karlsburg) ეწოდება.

დემოგრაფია

2011 წლის ოქტომბრის მონაცემებით ჟუდეცში 327 224 ადამიანი ცხოვრობდა, ხოლო სიმჭიდროვე ერთ კვადრატულ კილომეტრზე 52 ადამიანს შეადგენდა.

ალბის ეთნიკური შედგენილობა შემდეგნაირია:

რუმინელები — 89,9%^[3]
უნგრელები — 4,8%
აწინკნები — 4,7%
გერმანელები (ტრანსილვანიელი საქსონები) — 0,2%

წელი	ჟუდეცის მოსახლეობა^[4]
1948 წ	361 062
1956 წ	370 800
1966 წ	382 786
1977 წ	409 634
1992 წ	414 227
2002 წ	382 747
2011 წ	327 224

გეოგრაფია

ალბის ჟუდეცის საერთო ფართობია 6 242 კმ², ხოლო მისი მთლიანი ფართობის 59% მთებს უჭირავს.

აპუსენის მთები ჟუდეცის ჩრდილო – დასავლეთითაა; პარანგის მთების ჯგუფის ჩრდილო-აღმოსავლეთი მხარე — შურიანუს და სინდრელის მთები — ჟუდეცის სამხრეთით მდებარეობს. აღმოსავლეთით მდებარეობს ტრანსილვანიის პლატო. ჟუდეცში გაედინება მდინარე მურეში.

მთავარი მდინარეებია მურეში და მისი შენაკადები: ტარნავა, სებეში და არიეში.

მეზობელი ჟუდეცები

სიბიუს ჟუდეცი და მურეშის ჟუდეცი ალბას აღმოსავლეთით მდებარეობს.
ბიჰორის ჟუდეცი და არადის ჟუდეცი ალბას დასავლეთით მდებარეობს.
კლუჟის ჟუდეცი ალბას ჩრდილოეთით მდებარეობს.
ჰუნედოარას ჟუდეცი ალბას სამხრეთ-დასავლეთით მდებარეობს.
ვილჩის ჟუდეცი ალბას სამხრეთით მდებარეობს.

ეკონომიკა

ალბას ჟუდეცის წამყვანი ინდუსტრიებია:

კვების ინდუსტრია
ტექსტილის ინდუსტრია
ხის ინდუსტრია
მექანიკური კომპონენტები
როშია მონტანაში მოპოვებული ოქრო
ქაღალდისა და შესაფუთი მასალების ინდუსტრია
ქიმიური მრეწველობა

მინერალური რესურსები, რომლებიც ალბას რაიონში მოიპოვება, არის ლითონები (ოქრო, ვერცხლი, სპილენძი), მარილი და სამშენებლო მასალები, მათ შორის მარმარილო და გრანიტი.

ტურისტული ღირსშესანიშნაობები

ჟუდეცის მთავარი ტურისტული ადგილებია:

ქალაქი ალბა-იულია
აპუსენის მთები
- სქარიშოარას კარსტული კომპლექსი
- ვიდრას დასავლეთით მდებარე დეალულ ქუ მელქი (Dealul cu melci; სიტყვა-სიტყვით ლოკოკინის გორა)
ქალნიქისა და გარბოვას ციხესიმაგრეები
სებეშის და აიუდის მცირე ქალაქები და ეკლესიები
კურორტი ოქნა მურეში
ცარა მოცილორის ეთნოგრაფიული მხარე, რომელიც აპუსენის მთიანეთში მდებარეობს. ის არის გამორჩეული რუმინული ტრადიციების მქონე რეგიონი.
როშია მონტანას სამთო კულტურული ლანდშაფტი — ობიექტი, რომლის მთა კირნიკზე რომაული სტილით დამუშავება 2000 წლის წინ დაიწყო. კანადურმა კომპანიამ ობიექტისთვის წარადგინა ღია საბადოს გეგმა, მაგრამ 2007 წლისთვის უარი თქვა პროექტზე. როშია მონტანაცნობილი ადგილია მინერალების შემგროვებლებისთვის, რომლებიც მოიპოვებენ ადგილობრივ ოქროს ნიმუშებს.^[5]^[6]