აზერბაიჯანის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური

აზერბაიჯანის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური (აზერ. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidməti ) წარმოადგენს აზერბაიჯანის მთავრობის კაბინეტში სამთავრობო დაწესებულებას, რომელიც პასუხისმგებელია მიგრაციის სექტორის საქმიანობის რეგულირებისათვის, რომელიც ითვალისწინებს ეროვნული უსაფრთხოებისა და სტაბილური სოციალურ-ეკონომიკური და დემოგრაფიული განვითარების საკითხებს აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში. კომიტეტს სათავეში უდგას ვუსალ ჰუსეინოვი[1].

აზერბაიჯანის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidməti
აზერბაიჯანის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური
უწყების შესახებ
შეიქმნა 2007 წელი
მინისტრი ვუსალ ჰუსეინოვი
ზემდგომი უწყება მინისტრთა კაბინეტი
საიტი
www.migration.gov.az

ისტორია რედაქტირება

2006 წლის 25 ივლისს პრეზიდენტის ბრძანებულებათ „აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო მიგრაციის პროგრამის შესახებ“[2] 2 წელიწადში გადაიდგა ნაბიჯები მიგრაციის სფეროში, რათა უკეთესად გაკონტროლდეს ქვეყნის უსაფრთხოება, გაუმჯობესდეს ქვეყნის ეკონომიკური და დემოგრაფიული განვითარება, უზრუნველყოფილიყოს რაციონალური გამოყენება სამუშაო ძალისა და შეჩერდეს არალეგალური მიგრაციის პროცესები. მიგრაციის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკისა და პროგრამების ძიების მიზნით, 2007 წლის 19 მარტს შეიქმნა სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური[3].

სტრუქტურა რედაქტირება

სააგენტოს ხელმძღვანელობს თავმჯდომარე. ორგანიზაცია იყოფა აპარატის მმართველობაზე და სხვა განყოფილებებზე.  სააგენტო მომსახურების მთავარი ფუნქციებია: მიგრაციის სფეროში უზრუნველყოს სახელმწიფო პოლიტიკა; კომპლექსური მიგრაციის მართვის სისტემის განვითარება; მიგრაციული პროცესების პროგნოზირების მიზნით თავიდან აიცილოს უკანონო იმიგრაცია; საერთაშორისო თანამშრომლობაში მონაწილეობა, მიგრაციის მონიტორინგის ორგანიზება; ნებართვა ან აკრძალვა დროებითი და მუდმივი ბინადრობის უცხო ქვეყნის მოქალაქეთათვის და მოქალაქეობის არმქონე პირთათვის, აზერბაიჯანის ლტოლვილთა მიგრაციის შესახებ მონაცემების შენარჩუნება და ა.შ. სამსახური ასევე იღებს მონაწილეობას კვლევების, ანალიზებისა და არალეგალური იმიგრანტების შემოწმების ჩატარებაში შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან, ეროვნული უსაფრთხოების სამინისტროსთან, შრომისა და მოსახლეობის სოციალური დაცვის სამინისტოსთან და აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო საზღვრის სამსახურთან ერთად.

საერთაშორისო თანამშრომლობა რედაქტირება

ძირითადი საქმიანობა მიგრაციის სახელმწიფო სამსახურის არის მიგრაციული პროცესების რეგულირება, შესაბამისი სახელმწიფო ორგანოების საქმიანობის კოორდინირება ამ სფეროში, დიალოგის გაღრმავება ქვეყნებს შორის, თანამშრომლობის გაფართოება შესაბამის სფეროებში, თანამშრომლობის განვითარება უცხო ქვეყნების შესაბამის სტრუქტურებთან.

აზერბაიჯანის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური აფართოებს თანამშრომლობას საერთაშორისო დიალოგების ინსტრუმენტებთან, მათ შორის ალმათის პროცესთან — საკონსულტაციო პროცესი ლტოლვილების დაცვისა და საერთაშორისო მიგრაციის შესახებ, პარიზის პროცესთან, შექმნილია ევროკავშირის ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის გაფართოების მიზნით, შენგენის ზონასთან, აღმოსავლეთ პარტნიორობასთან, დასავლეთ ბალკანებთან, ცენტრალურ აზიასთან, რუსეთთან, თურქეთთან და ფუნქციონირებს მიგრაციის მარეგულირებელი მდგრადი სისტემის შექმნის მიმართულებით — ბუდაპეშტის პროცესთან, რომელიც მოიცავს 50-ზე მეტ მთავრობას და 10 საერთაშორისო ორგანიზაციას[4].

აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური მიგრაციის პროცესების მარეგულირებელ საერთაშორისო ინსტრუმენტებს იყენებს, თანამშრომლობს ორმხრივ და მრავალმხრივ ფორმატში უცხოეთის ქვეყნების მიგრაციისა და კომპეტენტური სტრუქტურების ფუნქციონირების სფეროში მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაციებთან.

მიგრაციის სახელმწიფო სამსახური აფართოებს თანამშრომლობას მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციასთან, ევროკავშირთან (EU), გაეროს ლტოლვილთა უმაღლეს კომისარიატთან (UNHCR), დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობასთან (დსთ), საერთაშორისო ცენტრთან მიგრაციის პოლიტიკის განვითარების მხრივ (ICMPD) და ასევე ორმხრივ საფუძველზე, თურქეთის რესპუბლიკასთან, რუსეთის ფედერაციასთან, ნიდერლანდების სამეფოსთან და სხვა ქვეყნებთან ლეგალური მიგრაციის სფეროში[5].

მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია რედაქტირება

მას შემდეგ რაც აზერბაიჯანი შევიდა მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციაში, იმართება რეგულარული შეხვედრები და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ორ სტრუქტურას შორის მიგრაციის პროცესების რეგულირების შესახებ, ეფექტური რეადმისიის მართვის შექმნა, თავშესაფრის მაძიებლებთან გასაუბრება, შრომის ბაზრის საინფორმაციო სისტემის გაძლიერება და სხვა  ინტერესთა სფეროებში.

მიგრაციის საერთაშორისო  ორგანიზაციას განხორციელებული აქვს მთელი რიგი პროექტები აზერბაიჯანში, რომლებიც მიზნად ისახავს მიგრანტთა უფლებების დაცვას, მათ ეკონომიკურ ინტეგრაციას. პროექტი „აზერბაიჯანში მიგრაციისა და საზღვრის კონტროლის გაძლიერება“ დაიწყო 2014 წელს და დღემდე წარმატებით ხორციელდება. ამავე დროს, 2016 წლის 8 დეკემბერს, ხელი მოეწერა შეთანხმებას „შეთანხმება აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახურსა და მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია შორის, პილოტური პროექტის განხორციელებაში თანამშრომლობის შესახებ აზერბაიჯანიდან მიგრანტების ნებაყოფლობით დაბრუნების ხელშეწყობის მიზნით“, რომელიც დამტკიცდა აზერბაიჯანის პრეზიდენტის ბრძანებულებით 2017 წლის 23 თებერვალს, შეთანხმება ძალაში შევიდა 2017 წლის 2 მარტს.

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი რედაქტირება

აზერბაიჯანის რესპუბლიკა ითანამშრომლებს გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატთან, რომელიც მიზნად ისახავს ლტოლვილთა და იძულებით გადაადგილებულ პირთა პრობლემების გადაჭრას აზერბაიჯანში. რეგულარული საქმიანი შეხვედრები შედგება ორგანიზაციის წარმომადგენლებსა და სამსახურის თანამშრომლებს შორის ლტოლვილის სტატუსის განსაზღვრის შესახებ და  სხვა საკითხებთან დაკავშირებით. ამჟამად, UNHCR- თან ერთად ერთობლივად ხორციელდება პროექტი „აღმოსავლეთ ევროპასა და სამხრეთ კავკასიაში თავშესაფრების ხარისხის გაუმჯობესების ინიციატივა“.

თანამშრომლობა დსთ-სთან რედაქტირება

დსთ არის კიდევ ერთი ორგანიზაცია, რომელთანაც აზერბაიჯანის რესპუბლიკა თანამშრომლობს. დსთ-ში ფუნქციონირებს მიგრაციის სამსახურის ხელმძღვანელ პირთა საბჭო, სადაც აზერბაიჯანი წარმოდგენილია სახელმწიფო მიგრაციის სამსახურით. სამსახური თანამშრომლობს საბჭოს წევრ სახელმწიფოებთან (გარდა სომხეთის რესპუბლიკისა). 2010 წლის 30 სექტემბერს და 2016 წლის 12 დეკემბერს ბაქოში, საბჭოს მე -8 და მე -19 შეხვედრები გაიმართა[6].

თანამშრომლობა ევროკავშირთან რედაქტირება

სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური აქტიურად იყენებს ევროკავშირის პროგრამებს Twinning, Technical Assistance და TAİEX. ასევე, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური წარმოდგენილია ევროკავშირის აღმოსავლეთ პარტნიორობის „დემოკრატიის, კარგი მმართველობისა და სტაბილურობის“ პირველი პლატფორმაში.

2013 წლის 29 ნოემბერს ხელი მოაწერეს „შეთანხმებას აზერბაიჯანის რესპუბლიკასა და ევროკავშირს შორის სავიზო რეჟიმის გამარტივებასთან დაკავშირებით“, 2014 წლის 28 თებერვალს „შეთანხმება აზერბაიჯანის რესპუბლიკასა და ევროკავშირს შორის ნებართვის გარეშე მცხოვრები ხალხის რეადმისიის შესახებ“ და „აზერბაიჯანის რესპუბლიკასა და ევროკავშირს შორის ერთობლივი დეკლარაცია წევრი სახელმწიფოები მობილობის პარტნიორობის შესახებ“.

„აზერბაიჯანის რესპუბლიკის მთავრობასა და მიგრაციის პოლიტიკის განვითარების საერთაშორისო ცენტრს შორის თანამშრომლობის შესახებ“ შეთანხმების ხელმოწერის გზით, მხარეებს შორის ურთიერთობებში ახალი ეტაპი შევიდა. აღნიშნული ორგანიზაცია მიგრაციის ფარგლებში: ევროკავშირის ექსპერტიზის (MİEUX) პროგრამა აზერბაიჯანში განხორციელდა რამდენიმე პროექტი.

აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური ავითარებს ორმხრივ კავშირს სხვა სახელმწიფოების მიგრაციის სტრუქტურებთან. ამ ქვეყნებს შორის უნდა აღინიშნოს თურქეთის რესპუბლიკა, რუსეთის ფედერაცია, ნიდერლანდების სამეფო.

თანამშრომლობა რუსეთთან რედაქტირება

დაარსებიდან მოყოლებული, სახელმწიფო მიგრაციის სამსახური ორმხრივი ურთიერთობების განვითარებას ახორციელებს რუსეთის ფედერაციის კომპეტენტურ სამთავრობო უწყებებთან. ურთიერთობები ასევე ვითარდება აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო მიგრაციის სამსახურსა და ნიდერლანდების სამეფოს იუსტიციის სამინისტროს საიმიგრაციო სამსახურთან, აგრეთვე რეპატრიაციისა და დაბრუნების სამსახურთან.

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება